Tryna du Toit-omnibus 2. Tryna du Toit

Wie sou die meisie wees?

      “Ja, sy het familie. Maar sy kan daar nie bly nie. Haar pa is ouderling in die kerk en daar is nog twee jonger dogters in die huis.”

      Suster Schoombie voel hoe die bloed na haar kop stoot. O, die wreedheid van die wêreld tog. Wanneer sy haar mense die nodigste het, verstoot hulle haar.

      “En die man?” vra sy en haar stem is onnatuurlik hard en kwaai.

      “Die man is ’n jong student.”

      “En nou moet sy haar kind hier kom kry en dan seker vir ander mense weggee. Sy moet alleen die smart en vernedering dra. Sowaar, daar is tye dat ek die ganse mansgeslag verwens.”

      Die dokter gaan staan stil om na haar te kyk en die glimlag om sy mond is wrang en bitter. Met verbasing sien sy dat sy oë vol pyn is.

      “Nog dieselfde ou vuurvreter, Hester, altyd gereed om vir die swakkeres in die bres te tree. Hester,” vervolg hy en hy draai sy kop weg en lyk grys en moeg, “Hester, moenie te hard oordeel nie. Die man is my eie seun, Paul.”

      Dis of die soet geur van die blomme haar skielik walg, of daar ’n skaduwee oor die lieflike somerdag val.

      “Here, Chris,” is al wat sy kan sê terwyl sy met verskrikte oë na hom kyk.

      “Ja, Hester. Dis dinge wat met ander mense gebeur, nè, nie met ons nie. Ons is mos soveel beter as hulle, so iets kan ons nie oorkom nie. En as die dag kom, is dit so verpletterend, so oorweldigend, dat dit jou voete onder jou uitslaan en dreig om alles waaraan jy geglo en vasgehou het te vernietig.”

      Sy is nog steeds sprakeloos. ’n Duisend gedagtes flits deur haar brein, maar sy is slegs bewus van haar diep jammerte vir Chris. ’n Oomblik sien sy nog vir Paul soos hy laas in sy blinkgroen motor hier weggery het, die son soos goud in sy blonde hare, erfgenaam van die ganse sonnige wêreld. Die beeld verdwyn en dit is weer sy pa wat sy voor haar sien – oud, met die wêreld se smart in sy oë. In dié oomblik weet sy dat haar liefde vir Chris Hugo nog net so kan seermaak soos vroeër. En Tina?

      Dis haar verdiende loon, dink sy onstuimig. Sy het Paul aanbid. Hy was ’n jong god, volmaak in haar oë. En toe vul ’n diepe deernis, ’n oorweldigende gevoel van jammerte vir Chris en Tina, haar hart en maak haar oë blind van die trane.

      “Ek is jammer, Chris,” is al wat sy kan uitkry en sy skaam haar vir haar trane. Sal sy noudat Chris haar nodig het soos ’n jong meisie sonder selfbeheersing aan die huil gaan?

      “Ek en Tina is verbyster. Dis soos ’n aaklige droom. Dis of ’n mens koers verloor, of die dryfveer van jou bestaan skielik geknak is. Ons het so baie van Paul verwag.” Hy bly ’n rukkie stil. “Ons het gedoen wat ons dink die beste vir hom is . . . vir hulle al twee. Paul moet eers sy studie klaarmaak. Ek is baie jammer vir Deborah. Sy is so jonk, so fyngevoelig. Maar om hulle ontwil was daar nie ’n ander uitweg nie. Ons kon hulle nie aan hul eie lot oorlaat nie.”

      Dis vir Chris bitter swaar om hul optrede, waaroor hy self ook al so baie bedenkings gehad het, teenoor die eerlike, opregte Hester te regverdig. Dit klink so gevoelloos en onmenslik. Nou verwyt Hester se oë hom ook. Maar hulle moet nou deurdruk.

      “Paul wou met alle geweld met haar trou, maar dit was sy wat geweier het. Sy is ’n goeie meisie, Hester, en ek het baie respek vir haar. As sy dit toegelaat het, sou Paul met haar getrou het en sy hele toekoms laat vaar het. Maar selfs al was sy so diep verneder, het sy geweier om met hom te trou – hoewel ek seker is dat sy hom liefhet – en ons kon haar nie oorreed nie. Haar pa het haar bitter verwyt. Maar ons het nie reg te werk gegaan nie. Hester, en ek voel diep verantwoordelik vir die meisie. Ek wens ek kon haar by ons in die huis laat bly het, maar ons kan nie nou nie. Dis met groot dankbaarheid dat ek aan jou gedink het en dat ek haar in jou sorg laat. Kyk goed na haar, Hester, geestelik en liggaamlik. Ek sal so dikwels as wat ek kan, kom kyk hoe dit met haar gaan en as jy my nodig het, moet jy nie huiwer om my te laat weet nie.” Stadig begin hulle terugstap na die rondawels toe.

      “En die baba? Gaan sy die baba behou?”

      “Nee, Hester. Sy moet self ook weer terug universiteit toe. Daar is mense wat ek goed ken wat nie ’n kind het nie en wat die baba sal neem.”

      “Ek sal na haar kyk, Chris,” belowe sy. “Om jou en Tina se ontwil, maar ook om haar eie ontwil. Die kind is gebreek. Sy het baie liefde en simpatie nodig. Chris,” haar oë is meteens dringend op hom gerig, “kan julle haar nie maar by julle laat bly nie?”

      “Nee, Hester. Dis onmoontlik. Dit sal Tina breek. Dis veel beter so. Die meisie is jonk. Sy sal weer daaroor kom. Die tyd genees alle wonde.”

      “Ek hoop julle doen reg, Chris.”

      “Ek hoop ook so, Hester. Ek dink eerlik dit is die beste so.”

      Is Chris werklik so seker hy doen die regte ding? wonder suster Schoombie. Of praat hy maar net om homself te oortuig?

      Hulle is nou by die kliptrappie wat na die rondawels lei. “Kyk goed na haar, Hester,” herhaal hy. “Laat my dadelik weet as dit nie goed gaan nie. In haar gemoedstoestand kan sy enigiets aanvang. Oor ’n week of twee kom ek weer vir julle kuier.”

      Ek sou glo jy voel diep verantwoordelik, Chris Hugo, dink suster Schoombie, haar oë op die vaal pad waarlangs die motor nou net gery het. Julle maak nie reg nie. Daar was ander maniere om die kinders te help. Maar dit het blykbaar ’n groter gees en groter onselfsugtigheid geverg as waartoe jy en Tina in staat is.

      En het jy al een keer daaraan gedink dat dit jou eerste kleinkind is van wie jy so praat, wat jy so maklik aan ander afgee? Bloed van jou bloed en vlees van jou vlees! Daar lê vir julle almal nog groot verdriet voor.