Margie van die seminary en ander verhale. Winnie Rust

moet ons die eerste die beste vlug terug haal.

      Ek onthou, met die begrafnis het die dominee in die Murraykerk uit Daniël gepreek: “And they that be wise shall shine as the brightness of the firmament, and they that turn many to righteousness as the stars for ever and ever.”

      Hy’t in Afrikaans gepreek, maar ek lees dit in die Engels, in die St James version. Só was jou pa. Ek lees dit maar altyd weer.

      Die suster bel my van die ouetehuis af. My ma het gegly en op die badkamermat geval. Sy het ’n sny oor haar neus wat moet steke kry. Haar heup het ook seergekry.

      Ek kry my ma in haar kamer met sigbare steke deur rou vleis, haar oë rooi en opgehewe.

      “Wat het Mamma aangevang? Jy moet versigtig wees en eerder die klokkie vir die verpleegsters lui wanneer jy wil badkamer toe gaan!” raas ek.

      Sy lyk verleë. “Ek wou toilet toe gaan. Ek wou maar net toilet toe gaan.”

      In die volgende paar dae verander die rooi om haar oë in skakerings van donkerblou. Nou het sy ’n groteske voorkoms, soos iemand met ’n sonbril op, soos iemand wat van agter ’n sonbril na die wêreld om haar kyk.

      My ma verswak vinnig ná die val. Dis of sy haar selfvertroue verloor het. Sy loop nie meer van haar stoel, waarin sy die dae omsit, alleen bed toe nie. Sy reageer langsamer as ek, haar enigste besoeker nou, die kamer binnekom. Sy tel nie meer die blokke op die vloer nie. Sy begin stadig en moeisaam praat.

      Ek het vir haar ’n CD bestel met ou Engelse hymns wat ek soms vir haar speel: “Rock of Ages, cleft for me”, “When I survey the wondrous cross”, “Abide with me”. Ek verbeel my dit maak haar rustig.

      Een oggend vroeg bel die suster en sê ek moet kom; dinge lyk nie goed nie. Ek los alles waarmee ek besig is, klim in die motor en ry ouetehuis toe.

      My ma lê toe-oë in ’n wit nagjurk in die bed. Ek merk die blou om haar mond. Ek gaan sit langs haar en neem haar hand in myne. Die hand met my pa se verloof- en trouring, wat nou los sit aan haar vinger.

      “Hallo, Mamma, hier is ek.”

      Eers is daar ’n lang stilte. Dan ’n fluistering: “Hallo … ek het vir jou gewag … jy’t gekom …”

      “Ja, Mamma, ek het gekom.”

      Ek staan saggies op en skakel die musiek aan.

      “Hoor jy, Mamma: ‘Rock of Ages, cleft for me’ … Onthou jy hoe jy dit gespeel het, in die saal van die Seminary?”

      Die musiek vul die kamer. Ek sien my ma se mondhoeke beweeg.

      Ek gaan sit weer langs haar en gesels met haar oor haar Mammie en haar Daddy, oor haar broer Pieter en oor my pa. Niksseggende dinge wat ek onthou. Sy lê met haar oë toe. Sy lyk so rustig, asof sy luister.

      Ek sien mettertyd hoe haar asemhaling vlakker word. Enkele kere probeer sy met die een voorvinger op haar hand skryf, soos wat sy die laaste tyd gedoen het, asof sy iets wil sê. Dan weer gee sy lang gape.

      So sit ek die tyd om.

      Later gee sy ’n paar diep asemteue, ek hoor ’n roggelgeluidjie, en toe is alles verby.

      Ek sit nog lank langs haar bed, so met haar hand in myne, voordat ek my man bel.

      ’n Week later ruim ek haar woonstel in die ouetehuis op.

      Ou skoene, rokke en hoede gee ek vir die personeel, vir vroue met dieselfde grootte as my ma. Aan elke rok kleef my ma se geur. Die bonkige juwele het ek nie raad mee nie; daarmee sal ek later ’n plan maak.

      Ek haal foto’s van die muur af; foto’s van my ma as kind, as jongmeisie, as ma, as ouer vrou. Ek haal die foto’s af van haar Mammie en Daddy en Pieter en van my pa, en hang dit teen die muur van my werkskamer. Só bring ek my ma en my pa my kamer binne.

      Ek lees my pa se briewe en skrywes, oor en oor:

      O laten wij maar zacht zijn

      Wij zijn maar als blaren in den wind

      Ritselend langs de zoom van oude wouden

      En alles is onzeker

      En hoe zouden wij weten wat alleen de wind weet, kind –

      Ek skryf neer hoe lief my pa en ma mekaar gehad het, al was hulle so verskillend. Ek bring dae voor my rekenaar deur.

      Ek dink: Margie was groter as die lewe self. Sy het nie in ’n ouetehuis gehoort nie. Ek moes dit nie toegelaat het nie.

      Ek droom drome van my pa en ma. In een droom kom my pa, hoed op die kop, na my toe aangestap. Die lewe is ’n dag lank, sê hy en sy oë lag, en saam met haar ’n dag van geluk.

      Ek word wakker, my kussing nat. Ek maak my man wakker.

      “Wat is dit?” vra hy, gesteurd.

      “Die lewe is maar ’n dag lank,” sê ek, “ons moet dit lewe.”