“Vertel my dan een!”
“Orraait, ek sal, kos why ek ken honderde duisende goeie grappe.”
“As Ma jou só hoor praat, gee sy jou ’n oorveeg!”
“Nevermaaind,” sê Apie. “Wil jy ’n grap hoor, of nie?”
“Ek wil, ja.”
“Nou luister mooi.”
Saartjie luister mooi.
“Eendag,” vertel Apie en sy wakker oë blink, “kom die inspekteur by ’n skool aan. Die ou kom om te dinges, jy sien...”
“Om te wat?”
“Om die kinders te dinges... te... te sien of die ouens mooi leer en al die goete ken wat hulle moet ken...”
“Jy bedoel hy kom inspeksie doen?”
“Dis mos wat ek sê.” Apie kyk gegrief na haar. “As jy wil hê ek moet die grap vertel, moet jy nou stilbly en luister.”
Saartjie besluit om maar so te maak.
“Die inspekteur is toe daar in die klas,” gaan Apie voort, “en hy doen toe daai... daai dinges wat jy gesê het hy doen. Hy vra vir die kinders vrae. Die tjokkertjies antwoord alles mooi reg en toe besluit die inspekteur om te kyk hoe wakker hulle is. Die ou vra iemand om vir hom ’n getal te gee.
“‘Vier-en-twintig!’ skree ’n tjokkertjie. En raai wat skryf die inspekteur toe op die bord? Nie 24 nie, maar 42. En sowaar, niemand kom niks agter nie!”
“En toe?” vra Saartjie belangstellend.
“Toe vra hy nog ’n nommer en ’n ander tjokkertjie skree ses-en-veertig. Die inspekteur skryf toe mooi 64 op die bord, nie 46 nie. Hy kyk na die klas, maar niemand kom agter dat hy dit verkeerd geskryf het nie. Maar net toe steek ’n klein tjokkertjie sy hand op. Die inspekteur vra wat hy wil hê en die outjie sê hy wil ook vir die meneer ’n getal gee. ‘Nou goed dan,’ sê die inspekteur en hy staan reg om die getal neer te skryf. Toe sê die outjie: ‘Ses-en-sestig. Laat ons sien of Meneer van daai getal ook so ’n gemors kan maak!’”
Apie hou eintlik sy maag vas, so lekker lag hy. “Is dit nie ’n slim grap nie?”
Saartjie lag ook, maar nie so luidrugtig nie. Sy dink glad nie dis ’n slim grap nie, maar nogtans, as sy dit mooi netjies neerskryf en nie so langdradig soos Apie vertel nie, is dit beter as dié wat sy hier in die tydskrif gelees het.
“Hoekom lag jy nie?” wil Apie weet.
“Hoekom moet ek? Ek dink nie dis so snaaks nie...”
“Dis omdat jy nie ’n dinges het nie!”
“’n Watse dinges?”
“’n Dinges vir humor!”
“Jy bedoel ’n sin vir humor?”
“Dis reg, ja. Dis wat ek bedoel.”
Saartjie gee ’n geforseerde laggie. “Nou toe, nou het ek gelag en vir jou gewys ek het ’n sin vir humor. Weg is jy. Ek het werk om te doen.”
Apie is by die deur uit en mompel iets van meisies wat sommer simpel is en nie eens weet wanneer ’n ding snaaks is en wanneer nie...
Saartjie is weer alleen in haar kamer. Sy vat haar pen en skryf die grap sorgvuldig op ’n vel skryfblokpapier neer. Onderaan die grap skryf sy haar naam en adres in drukletters. Sy wil seker maak hulle weet waarheen om die beloning te stuur.
Toe Saartjie die koevert geadresseer het, plak sy ’n seël op en nael by die trap af, by die huis uit. Sy gaan gou die brief pos.
Buite in die tuin loop Saartjie vir Anna en Lina raak.
“Haai,” skree sy.
“Haai jouself,” skree hulle tegelyk terug. Dit is hoe Lynnekom se kinders mekaar groet.
Saartjie Baumann, Anna Strydom en Lina Rens is al jare lank maats en noem hulself die Drie Muskiete. Saartjie en Anna woon al langs mekaar vandat hulle nog in kinderwaentjies rondgestoot is. Lina het by hulle twee aangesluit toe hulle in graad vier was.
Die drie is altyd bymekaar. Hulle is nou saam leerders aan die beroemde Hoërskool Saamwerk in die stad en is natuurlik in dieselfde klas.
Anna is effens geset en vriendelik van geaardheid. Sy sal Saartjie altyd blindelings volg. Lina is ’n langbeenmeisie en amper net so ’n rabbedoe soos Saartjie.
Die meisies staan nou laggend by die hekkie en gesels.
Anna wys vir hulle iets wat in bruinpapier toegedraai is en sê: “Ek het die oulikste affêrinkie hier wat julle nog ooit gesien het!”
Saartjie is vreeslik nuuskierig en Lina ook, maar Anna weier volstrek om te sê wat in die pakkie is.
“Ek het haar al gesoebat, Saartjie,” sê Lina en kyk vies na Anna, “maar sy wil nie die pakkie oopmaak nie. Toe het ek vir haar gesê ons moet hier na jou toe kom. Miskien kan jy vir haar sê hoe simpel dit is om net te praat van die affêrinkie en dit nie vir ons te wil wys nie.”
“Wat is daarin, Anna?” vra Saartjie en wys weer na die pakkie.
“Iets baie ouliks.” Anna probeer hard om geheimsinnig lyk.
“Ek het daai ou storie nou al hoeveel keer gehoor,” sê Lina vererg. “Ek wed jou daar’s niks in die pakkie nie.”
“Wag maar tot ek julle wys,” sê Anna laggend.
“Nou wanneer gaan jy ons dan wys?” vra Saartjie.
“Oor so ’n dag of twee.”
Saartjie en Lina kyk na mekaar. Hulle brand van nuuskierigheid, maar besluit om dit nie meer te wys nie.
“Ag wat,” sê Saartjie en vee met die rugkant van haar hand ’n krul van haar voorkop weg, “ek wil nie rêrig sien wat dit is nie.”
“Ek ook nie,” sê Lina kastig ongeërg.
“Dis omdat julle nie weet wat dit is nie.” Anna grinnik selfvoldaan. “Dis ’n wonderlike ding. Ek het dit by ’n winkel in die stad gekoop.”
“Nou wys dit dan vir ons,” sê Saartjie geïrriteerd.
“Ek sál nog, maar nie nou nie. Ek’s bang dit breek voor ons nog pret daarmee gehad het.”
Saartjie en Lina kyk peinsend na Anna. Hulle wonder wat in die pakkie kan wees. Anna glimlag breed. Sy hou daarvan om hulle so te laat wonder.
Saartjie ruk haar skouers effens op en sê: “Ek dink jy’s reg, Lina. Daar’s niks in die pakkie nie, Anna probeer haar net snaaks hou.”
Lina vou haar arms en kyk Anna vermakerig aan.
“Kom julle saam?” vra Saartjie wat nou verveeld met hierdie storie is. “Ek gaan gou ’n brief pos.”
Anna en Lina stap saam. Anna hou die pakkie styf in haar hand vas. Saartjie en Lina gesels oor netbal. Hulle probeer maak of hulle alle belangstelling in die pakkie verloor het, maar hulle kyk meer as een keer ingedagte daarna.
By die tuinhekkie sug Saartjie en sê: “Stap julle maar aan.”
Haar maats maak so. Hulle weet mos Saartjie moet nou eers spring. Anna en Lina dink hierdie springery is ’n simpel affêre.
Vandat die sypaadjie voor dokter Baumann se huis met betonblokke uitgelê is, is dit Saartjie se selfopgelegde taak om van die een blok na die ander te spring sonder om met haar voete aan ’n gleuf tussenin te raak. As dit gebeur, moet sy van voor af begin.
Saartjie weet self ook nie hoekom sy dit doen nie. Sy weet net sy kul nooit nie, want dit sal wees soos om vir jouself te jok.
Anna