Sy antwoord nie op sy uitnodiging nie. Dit kan wees dat dit kwalik by haar geregistreer het. “Ek wil jou iets wys,” sê sy in plaas daarvan.
Hy kyk na die fliek- en TV-rubriek van ’n tydskrif wat sy voor hom oopvou. Hy is nie van plan om dit deur te lees nie, maar vir haar onthalwe laat hy tog sy blik vinnig oor die reëls gly. Toe hy die naam Stacey Vaughan raaksien, kriewel sy nekvel meteens. Dis die man wat regisseur was van die rolprent waarin Barbara opgetree het. Hy wat Louis is, kon nog nooit vasstel wat die presiese verhouding tussen Barbara en Vaughan was nie. Hy het nog steeds die hinderlike idee dat daar ’n romanse was wat onderbreek is toe die ernstige skoolmeester tussenbeide tree.
Nou lees hy, terwyl Barbara hom ondersoekend dophou, dat Vaughan in opdrag ’n TV-film gaan maak. Hierdie dramaproduksie (’n emosionele stuk met ’n tragiese einde) sal afspeel op ’n perdeteelplaas wat deur een van die kameramanne ontdek is in sy soeke na ’n geskikte terrein.
“Dis hier,” sê Louis verbaas. “Die perdeplaas hier buite.”
“Lees verder,” spoor sy hom aan.
Hy lees hardop: “Stacey Vaughan wil nog nie die sluier lig oor die kandidate wat hy in gedagte het, veral vir die rol van Laura Traut nie. Hy wil egter graag nuwe gesigte bekend stel en sou ’n paar ’natuurlike’ spelers van die omgewing self verkies.”
Meteens lê Barbara se hele gedagtegang voor hom oop. “En jy reken dat hy jou in gedagte het?” vra hy sonder die drif van meelewing. Sy stem klink trouens stram.
Sy gryp die boek voor hom weg. Hy besef dat die dun skeidslyn tussen vriendelikheid en ongeduld deur sy stemtoon neergehaal is. “Ek weet wat jy wil sê, hoor. Jy reken Stacey sou my al genader het as hy my wou hê. Dan sê ek nou vir jou: hy sal nog. En jy sal nie in my pad staan nie, Louis Paulter.”
“Nee,” sê Louis, en ’n listigheid ontwaak in hom. “Ek sal nie in jou pad staan nie. Op voorwaarde dat my kind vir goed na ons toe kom.”
Sy knik en glimlag.
Maar haar geredelikheid bly hom hinderlik navolg.
5
Die nuus versprei soos ’n veldbrand en bereik ook Petro Schoon se ore. “Mevrou” gaan weer in ’n rolprent speel. Sy moet daarvoor leer perdry en sy gaan nou elke middag uit na die perdeplaas.
En vir dié wat miskien nog nie daarvan kennis geneem het nie, spreek dit duidelik genoeg uit die feit dat sy so baie aande in haar ryklere kom eet.
Louis het vir Petro gevra om vir hom ’n paar spreuke te bring vir gebruik in die skoolblad wat later vanjaar uitgegee word. Sy het dit volgens hom nog nie gebring nie en deur die interkom roep hy na haar.
Sy voel altyd ’n gek om te antwoord op die spookstem wat vanuit die muur kom.
“Meneer Paulter?” antwoord-vra sy en maak dreigende oë vir die dogters wat wil giggel. ’n Paar seuns, daarenteen, verpes haar deur hulle arms te vou en haar uitdrukkingloos aan te staar.
“Daardie spreuke. U het dit nog nie vir my gebring nie.”
“Ek het, meneer. U was nie in die kantoor nie, ek het dit op die lessenaar neergesit.”
“Kom oortuig my asseblief.”
Petro voel verneder, want sy stem was bot. Sy weet nie hoe sy dit het nie, maar dis asof hy haar die laaste tyd vermy. Dit maak haar bitter ongelukkig. Dis natuurlik omdat sy so dikwels saans uitgaan. Sy moes dit voorsien het.
Sy beveel die kinders om aan te gaan en loop die trap af na sy kantoor toe.
“Ek het dit hier neergesit,” sê sy toe sy voor die oorlaaide lessenaar staan. Normaalweg is hy georden en netjies, maar vandag is hy skynbaar in ’n onordelike spitsgolf vasgevang.
“Ek het oral gekyk,” sê hy, maar klink reeds nie so seker van sy saak noudat sy in gloeiende oortuiging voor hom staan nie.
Sy kyk ’n rukkie lank sake deur om haar te oriënteer. Dan steek sy haar hande uit, lig ’n pak getikte metrieke folio’s op en haal die vel met spreuke daaronder te voorskyn.
Hy lyk so effens verdwaas. “Nou hoe kon ek dit misgekyk het?” vra hy hom af.
“Iemand het per ongeluk die folio’s daarop neergesit, en dis dieselfde grootte,” onthef sy hom van skuld.
“Nee,” sê hy, “Dis geen verskoning nie. Ek het sleg gesoek.” Hy maak ’n beweging asof hy sy kop in sy hande wil laat sak, maar bedink hom. Tog behou sy die indruk dat hy wou krummel. “Vlees en bloed kan dit ook nie altyd hou nie,” erken hy, sonder om reguit na haar te kyk. Sy onthou hoe hulle oë daardie aand van haar aankoms ontmoet het, en is dankbaar dat hy dit nog nooit probeer herhaal het nie.
Ook nou skram hulle oë veilig van mekaar af weg. “U werk te hard,” sê sy. Dis nugterweet nie ’n geval van witvoetjie soek nie. Dis ’n klipharde feit dat hy absoluut nooit ontspan nie, buiten die kere wanneer hy in die namiddag ’n draai by die sportterrein maak.
“Die arbeid waarin ons ’n lus het, heel die pyn,” kwoteer hy tot sy eie skrik. Hy sit meteens meer regop en probeer ’n houding van formaliteit aanslaan. “Dis maar net ’n Oosterse spreuk.”
“Dalk moet ons dit hier byskryf,” help sy hom die situasie red. “Maar dis seker te ernstig vir ’n skoolblad.” Sy het egter ’n sterk genoeg glimp deur die skreef in sy borswering gekry om te kan verstaan dat hy sy eie pyn moet hê.
“Hoe hou ’n mens op om te hard te werk? Retoriese vraag, juffrou, ek soek nie ’n antwoord daarop nie.”
“ ’n Mens moet darem net die lyn kan trek tussen hard werk en slaaf wees,” probeer sy die ongemaklike openbaring doodpraat. Daar is vir haar geen enkele rede om langer hier in sy kantoor te vertoef nie; hy het immers gevind waarna hy gesoek het. Tog voel dit logies dat sy nie meteens sal loop nie. Dis asof sy hom skielik en onverklaarbaar op ’n oop vlakte gebring het, en haar nou verantwoordelik voel om hom deur ’n begrypende woord teen blootstelling te dek.
“Ek is die jongste hoof in die area. En ek moes tog ontdek dat die ondervinding van die jare ’n groot rol speel. Geesdrif en kunde is nie genoeg nie. Ek kan nie anders as hard werk nie, Petro.”
Hy het haar op die naam genoem.
En hy het dit nie agtergekom nie . . . of te laat.
Haar nugtere verstand tree na vore: “Is daardie spreuke genoeg, meneer?”
“Ekskuus? Dankie, ja. Dankie. Maar daar is net nog iets anders vir die jaarblad. Hier is ’n lysie van winkels wat as borge opgetree het. Ons moet hulle op ’n manier in die blad adverteer, maar ek wou dit interessanter maak as net: Koop by Brown & Kie. Jy verstaan?”
“Ja, meneer. Ek sal kyk.”
Sy is al by die deur met die lysie toe hy byvoeg: “Ek wil darem net dit sê, juffrou Schoon. Dis gaaf om iets in jou hande te los. Jy is ’n jong onderwyseres, maar jy staan jou plek vol.”
Sy lyk beskeie verras. “Dankie, meneer.” Sy sê niks meer daaroor nie. Hoe sal sy hom tog te kenne kan gee dat sy die aanmoediging bitter nodig het? Die werk is ’n berg, veral die nasienwerk, en sy voel dat sy figuurlik daaronder steier. En die atmosfeer in die personeelkamer is nie altyd van die beste nie. Daar is ’n onderlinge gees van naywer en kritiek. Uitslae word te koorsagtig benader. Vir die jongeres in die personeel is daar dikwels ’n koue rug in plaas van ’n warm aangesig.
Louis Paulter is voortreflik in sy werk, besef Petro. Maar hy meng te min met die personeel. Hy, wat immers ’n ruim gees het, behoort die kleinlikhede te kan aanvoel en uitskakel. Of is dit omdat hy persoonlike probleme het, soos hy netnou bykans bely het, dat hy nie ’n groter kalmte kan laat deurwerk na die res van die personeel nie? Hy behoort tog die leier, die toonaangewer te wees.
Pyn, het hy gesê. Die arbeid heel die pyn. Later sal hy spyt wees omdat hy dit gesê het. Ook dat hy haar op die