Die wasmasjien skud-en-ruk in die waskamer. Dis regs langs die oopplankombuis. Die geluid maak Ginkelsnoek rustig.
Soos die gesus van die aia toe sy nog ’n klein dogtertjie was en op haar rug rondgedra is. Aia het begeer om ’n Volla te besit. Ma het toe maar vir Aia geleer bestuur op die vliegveld, waar Ginkelsnoek en SyWatDroom ook later geleer het. Een houvas die trok se stuurwiel, Ma roep instruksies bo-oor die lawaai en die ander suster hang by die venster uit om te waarsku teen inkomende vliegtuie. G’n wonder hulle is almal geneig om in die lug op te kyk as hulle ’n draai wil vat nie.
Die sitkamer het twee stelle, gemeng. Een baie oud en die ander gewoonweg oud. Dit gaan nuut oorgetrek word sodra daar ietsie ekstra is. Oom Boekevat het self die huis gebou. Tannie het ontwerp. Nou is die stoep te kort. Hier en daar draai ’n muur met ’n onverklaarbare angle. Gesellig.
Naweke weg van die universiteitslewe gee haar weer perspektief. Dis wat Ginkelsnoek vir Oom ná aandgodsdiens sê. Naaste dorp is Garies. Waar die stof twee meter hoog aan albei kante van die pad groei. Tannie doen net een keer ’n maand inkopies. Vries die brode of bak self.
Een keer ’n jaar vat hulle die Ventertjie met die roeskolle en pak af Moederstad toe. Dan trek Oom spesiaal sy Kaapskoene aan wat sy kinders vir hom gegee het. Hou dit net so in die boks onderin sy klerekas. Die hakke skawe hom nog elke keer. Sit gevoude stukkies koerant in teen hakskeen-blase. Ná ’n oggend in die Kaap is Oom-hulle opgegroet. Oom lig sy velhoed vir elkeen wat hy verbygaan en wag beleef by die robots tot almal klaar is, of dit nou groen slaan vir hom of nie.
Wat reg is, is reg en wat sleg is, is sleg. Oom sê dit as hy sy hoed regskuif op sy kop. Sodom en Gomorra.
Dis wat Oom dink van enige plek verder as twintig kilometer duskant Citrusdal. Oom ry sy bakkie in Garies asof dit ’n bielie van ’n vosperd is. Vyf karre gelyk in die hoofstraat en hulle het ’n verkeersknoop. Moet ekstra hulp van Springbok af laat kom.
Hondeklipbaai se bamboes lê soos tamaai groot pap swart wurms wat rof gekartelde hare aan die een kant het, die hele strandjie vol. Asof die bamboes ’n onderwaterse rockgroep is wat gedope ná elke konsert op die strand uitkruip met bars hangovers.
Visserbote wieg kreunend in die water met hul naambordjies waarvan die verf al gebleik is. Die Therona se borskas sak diep weg met elke brander wat strand toe druk. Van die sitkamer se venster kan mens die skuite net sien as jy op die bank sit. Oom Boekevat sê mens kan onmoontlik moeg raak om daarna te kyk.
Salig.
Die Bybel is voos geonderstreep. In die kantlyne staan datums. Beloftes van die Here God. Jehuwah ra-ah. Die Here is my Herder. Vir werk vir Oom-hulle se kinders in ’n land wat nie meer vir hom na sy eie voel nie. Soms kom die volkies bymekaar en dan hou Oom die biduur. Lei die gebed vir dank teenoor die Vader vir ’n dak oor hul koppe. Toe bid een vodde meid uit die geledere plegtig agterna vir ’n dak oor hul konte.
Ginkelsnoek en oom Boekevat praat nie oor haar kamstige swottings nie. Oom glo nie daaraan nie. Televisie met ’n byl stukkend gekap. Donkiejare gelede al. Toe die sabc se kenteken nog soos ’n toilet seat gelyk het. Die teewee se stukkende binnedrade weggemaak en gebruik dit nou as ’n hokkie om kuikens in uit te broei. Werk heel goed.
Hy’s ’n wyse man. Skerpsagte verkyk-oë. Langs Oom se mondhoeke is nuwe grys baard.
Dit maak Ginkelsnoek waansinnig bang. Lineêre tyd. Vreet die vleis van die mense se gebeentes af terwyl sy nog met hulle sit en gesels. Kyk altyd na mense se tande. Dis asof sy die persoon reeds dood sien. Jou tande is tog die enigste plek waar jou geraamte deur jou vleis uitsteek.
Ginkelsnoek het ’n passie vir doodsbeendere. As sy ’n baba in ’n pram sien, kan sy maklik die presiese skedel denkbeeldig ontleed. Indien mens die skelet van ’n spesie goed genoeg ken, kan jy ook ’n taamlik akkurate voorspelling maak van spierverspreiding. So kan Ginkelsnoek na ’n jong kind kyk en ’n goeie idee hê van hoe die kind sal lyk as grootmens.
Op die Bos was daar ’n ouk met die bynaam Mens. Die hegspiere van sy kake bo sy oogkasse was so oorontwikkel dat hy sy sonbril op sy voorkop kon hou. Nogals gepas vir die mentaliteit wat jy daar gekry het.
Ginkelsnoek vertel vewy diplomaties nie vir Oom en Tannie hoe dit regtig tussen die swotters gaan nie. Dat een mans-koshuis berug daarvoor is dat hulle damestudente vang, stort en dan in ’n donker kamer op ’n tafel sit sodat elke loser met hormone wat wil, ’n goeie grab kan inkry. Ouens wat met karre in hul koshuis se quad rondjaag en bierblikke na die omstanders mik. Eerstejaars wat in die bome oorkant die koshuisgebou verbydrentelaars voorlê en nie skroom om bakstene deur motors se voorruite te gooi nie. Een Simonsberger het slim in ’n drein gaan wegkruip. Nou en dan “Bekfluitjie!” geskree. Toe parkeer hulle ’n kar bo-op hom vir ’n paar dae lank.
Rumour had it dat die einste lot by die botaniese tuin al die pragtige bonsai-boompies gesteel het. Goed het oop en bloot in die vensterbanke en op kaste staan en vrek. Universiteitsowerheid het maar oor hul teekoppies heen anderkant toe gekyk.
Barbare.
Ginkelsnoek is baie versigtig vir groepsdruk. Al gesien hoe ouens wat maar vaal seuntjies is, in ’n groep tot walglike dade aangepor kan word. Dieselfde gedrag in politieke boewery gesien. Elke lafaard wat ’n hap vat terwyl sy anonimiteit deur die groep beskerm word. Besope buffels wat niks daarvan dink om meisies met die vuis te moker nie.
Oom Boekevat het sendingveld se kant toe gepraat. Of miskien kon Ginkelsnoek sommer met ’n plattelandse miljoenêrtjie trou? Tannie het dit voorgestel. Oom Boekevat het sy kop geskud. Nee, wat, die kind is gemaak vir die pad. Nes ’n vis wat versmoor as dit sou ophou beweeg. Ginkelsnoek se beroep en haar man sou padlangsegoed moes wees of dit sou nooit met haar tred kon hou nie. Ginkelsnoek verander rats die topic. Netnou sê haar oom per ongeluk iets wat waar is.
’n Rondreisende professionele lykwasser. Dis die enigste beroep waarmee Ginkelsnoek oortuigend vir haarself vorendag kon kom. Wiskundepunte was egter te swak. Pleks hulle haar oog toets vir geraamtes organise. In argeologie moes hulle robbe opkook en dan weer aanmekaarsit. Sy was ’n natural. Die versorging van iemand se revolving door ná hulle vertrek het, was vir haar ’n baie aantreklike idee. Dit, en die feit dat sy dan elke dag in stilte oor die longdrop kon peins.
Oom Boekevat was altyd so ’n crazy jong man. Dis vir Ginkelsnoek ’n verleentheid. Asof sy nie respekvol genoeg is nie. Dié feit dat sy self ook lankal reeds ’n grootmens is. In Ouma-hulle se huis het sy op Oom se rug die gang af gery. Dis toe oom Boekevat nog vir Tannie kom kuiervry het. Tannie het vir haar pienk Star-lekkers in die toilet weggesteek. Hulle lag saam voor die venster oor die ou dae terwyl die vissermense op die strand nette vou en skoonmaak. Die gety kom stadig in.
Daai toilet was doer aan die onderent van ’n lang gang in Ouma-hulle se pastorie. Daar gearriveer, kon mens die toiletdeur toemaak. Die gang se donker afsluit. Die toiletdak was hoog. Die mure ekstra wit. Sonlig het by ’n geruite venstertjie sonder gordyn ingeskyn. Agter die deur was ’n enkele kerkalmanak. ’n Dowwe swart-en-wit foto van die kerk se toring. Party jare was dit van verder geneem. Dan kon sy deel van die tuin uitmaak wat Ouma aangelê het. Gesiggies en poppies.
Die toiletpapier was te ver om by te kom. Sy moes vorentoe skuif en lankuitgryp sonder om druppeltjies op die sitplek te mors. Eenmaal het Oupa van die preekstoel af vir Ginkelsnoek gesê om stil te sit. Sy’t ’n regte piepklein muis op ’n tannie se hoed in die bank voor hulle gesien. Die muis het in die hoed se massiewe plastiek-vrugterangskikking geskuil.
Hoe kry mens opium van poppies? Eenkeer handevol poppiesade en morning glories in ’n blender gemaal en met ’n lepel sit en eet. SyWatDroom het Ginkelsnoek aangepor om die goed van ’n heining te stroop. Saam met grondboontjiebotter probeer sluk. Enigste trip wat hulle moes maak, was toilet toe. Anticlimax.
Die jong kinders speel tafeltennis in die garage. Oom Boekevat werk aan ’n scrambler. Hy en sy hoërskoolseun ry daarmee tussen die skaapkrale. Haar oë volg sy hande. Die beweging daarvan trek haar in. Nou en dan lag Oom oor sy skouer. Hy vryf sy hande skoon aan ’n ou onderbroeklappie. Woordeloos vat