noat FOUR
Methodius
It needlot brocht my tydlik in held nei de stêd. Sint-Petersburch, yn in woldiedich hostel, neamde de minsken gewoan yn as in dakleaze persoan. Se joegen my in shkonar, dat is, in bêd, dat ik in heale moanne ôfsleat fan pleatslike dronken-autoriteiten, en fyftjin yn ’t sikehûs brocht foardat se my ferlieten. Trofeeën wiene matrassen. Ik haw njoggen fan harren sammele. Ik steapele se de iene boppe op ’e oare en sliepte suver oan it plafond. D’r wiene wat ûngemakken: fladderij wie heul loodreg, en ik lei op in houten trap. It libben naam syn normale kursus: Moarns – jûn, middeis – húske, ensfh elke dei. Se betelle my en myn kammeraatskormor Lyokha Lysy, dy’t fyftjin jier twa hegere opliedingen yn ’e sône hie foltôge, foar de kalme steat fan ús twadde ferdjipping. Hy ferskilde net yn sicht en hie syn achttjin yn it read yn syn wurden. En om’t it lestich wie om glêzen mei sokke okularen te krijen, foldie hy fan ’e beskikbere, troch tafoegjen, trije frames mei glêzen en ferbûn se mei in koperdraad. Dat hy helle hûndert prosint fyzje. En ik begon him weardich te meitsjen mei in grapke fan acht eagen. Wy wennen mei him yn in húshâlding, lykas yn ’e sône, koartsein, wy hienen woartels en dielde brea troch bakken, lykwols, om ien of oare reden joech hy my in grutter stik, respekteerde my of joech my fieding foar hongerige belegeringstiden om myn libben te ferlingjen troch opnimming myn fleis. Elke moarn fûn ik, wekker, op myn tafel foarsjenningen foar de heule dei of mear. Alde minsken en ynwenners fan oare leeftiden, allegear praktysk sitten op plakken net sa fier en net te koart: de lytste wie sawat fyftjin jier âld, frijwillich dielde mei ús har rantsjes, op ferskate manieren oankocht fan lytse diefstal en útdielen fan riker dielen fan ’e befolking, it saneamde hûs. Ik wie altyd tsjin en joech dizze werom werom, en dus betellen se earbetoan doe’t ik sliepte. De kale wie bliid fan dizze oandacht en begon ek fet te iten.
Ien froastige moarn waard ik wekker. Snie foel bûten it finster. As gewoanlik opkomme wie luiheid, en d’r wiene gjin plannen om jild te keapjen, fral sûnt juster, en myn holle stoppe. De kale man lies, lykas gewoanlik, wat yn ’t sin, bewegende allinich mei syn ûnderlippe. En dit alles soe trochgean, as net foar it uterlik fan ’e âlde santjinjierrige kormorant-recidivist, in matroazje fan swem op lange ôfstân, in pensjonearder en de dakleaze Methodius mei Finske woartels. Ik wol konstatearje dat feroardielden gewoanlik kommunisearje mei castes, lykas yn dit gefal. En hy spriek mear mei in Kaukasus as mei in Finske aksint.
– No, parasiten, wy hawwe in gasp? begon hy fan it skouder. Ik draaide my om, Bald liet it boek del. In minút gie.
– Wat hawwe jo nedich, âlde? – frege Bald en begroeven himsels yn in roman.
– Stopje mei sjen nei it dossier, nim de goudfinches, dat is my, en gean plomp. Foar fjouwer jier krige ik in pensjoen.
Nei syn wurden rûn sawat twa minuten en frisse snie krûpte ûnder ús fuotten. Yn ’e fierte wie d’r in winkel mei in slûmer fan ien of oare Georgian. Wy gongen deryn en bestelden twahûndert. Yn smoarde en toaste Methodius:
– Tataren libje net sûnder in pear! – wy bestelden noch hûndert. Folgjende, nei de âlde toast:
– God hâld fan ’e trije-ienheid! – wy hawwe dizze glêzen ek ôffierd. Doe sprieken wy yn stilte, elk mei himsels en allinich Methodius foel net stil en fertelde himsels hoe’t de earste termyn waard ûntfongen fan ’e fiif beskikbere. Wy wiene gjin frije harkers.
– Us skip kaam mei Kyuubi. Ik gie nei it doarp fan myn broer. Wy dronken in wike. Dat wy moarns kamen wy tegearre nei de húshâldster, nei de gedenatureerde stof en gongen wy foarby it hûs wêr’t it houlik wie. Ik lokwinskje se, en se stjoerde my trije brieven… Ik seach my om en seach in stapel bakstien efter my, wylst myn broer foar mank en in bile gong, ik naam alle stiennen yn ’e hut, der wiene in wûnen, ja, de breid siet direkt yn’ e foarholle. Nei, begon hy de ruten te beskieden. De peal hie gjin tiid om te einigjen doe’t ik al trije jier yn ’e finzenis siet. Wat oars sille jo drinke? – hy foltôge en gie nei de barteller fan konsuminte guod.
Wy dronken in protte en hienen in lange tiid sels in snack. Jûns waard Lysy syn dak ôfbaarnd en begon hy yn oaren te rinnen. Ik seach nei dizze bespontovoe les en liede de dronken sidekick nei de hut. En Methodius die doedestiids, nei’t er fan Lysy ûntfong, tafallich as net, ûnder syn each, dûkte op ’e tafel, stie op’ e flier.
Fan ’e moarn waard ik wekker troch in dof lûd en in frenzied oproer fan Bald. It die bliken dat doe’t hy sliepte, in grimmige Methodius mei in limp de keamer yn fleach en in sliepende Lyokha sloech mei in kruk direkt op syn foarholle. Hy sprong omheech op it bêd en foel op ’e flier, kaam oerein mei in mat en sloech op’ e âlde. Dan herinner ik my fia in dutje, der wie in gefjocht, oant se skieden wiene. It die bliken dat doe’t ik Lysy fan ’e taverne naam, de dronken Methodius it bewustwêzen ferlear. Hy waard foardat it sluten kultureel op strjitte waard smiten, en hy krûpte nei hûs, fertroude op syn ynstinkt.
– Jo smieten my, Bald!! – Barked as in grammofoan en ophâlde te boarjen en lispjen, pake, dy’t al op ’e flier lei, syn rêch nei ûnderen.
– Hoe? – frege, greep de keel fan Methodius en siet as in pig, Kale mei syn bonken fan ’e hannen.
Op dat momint skrok de âlde aalschorver, besocht út te krûpen ûnder de middelgrûnske aalscholver, syn linker ear los en drukte in pruim út syn noas. De kaal man antwurde sûnder de hannen frij te litten, blaasde him op ’e kop.
– Goed, freonlik. – Ik haw besocht har jonge aalscholver te kalmearjen, bedoel ik. – Hee, dakleazen, fergrieme se op ’e bêden. Fertel my, Methodius, wat begon te buzzjen?
– Me!! – net loslitte fan Bald, begon de pake te rjochtfeardigjen. – Ik sliep, freonlik, ik fiel dat immen wit wit, ik iepen myn eagen – snie. Ik ferhuze en begon oerein. Ik draai my om, en foar my is d’r in muoike en in tram, tsien sintimeter fan my ôf. De nacht is kâld, mei in kater, en ek Lysy, it fee, smiet it, ah!! Yay!! Yay!! – rôp Methodius trije kear út.
– Yep!! Yep!! Yep!! – Trije kear sloech Lysy him yn it each.
Nei in heal oere bestellen wy al twahûndert gram en gienen wy ús misferstannen te rjochtfeardigjen. En sa in heule moanne, wylst Methodius net ferarmd waard. It goede ding is in bankkaart. Ekonomysk…
FYFDE noat
Giele snie
– It wie, yn dy fiere sûnder juridyske tiden, doe’t de toendra in man wie. Rôp de oksel fan ’e toendra-man op, in heale dei, leger de oksel fan’ e toendra-man, in heale nacht. En luzen libbe derfan. En om hûndert prosint fisy goed te besjen wiene dit heulendal gjin luzen, mar mammoeten, iisberen, herten oan it ein en bargen. En doe neamden elkenien de Chukchi – minsken, om’t se it ienige ras wiene dat yn ’e toendra libbe. Op ien of oare manier rint in toendra man mei in oksel omheech en krast it, wylst de Chukchi by de yaranga in skriklike stoarm oerlibje. De oksel stoppe mei skodzjen fan ’e toendra-man, en de stoarm sakke. En de Chukchi ferlieten har huzen yn ’e toendra en betanke him fuortendaliks foar de skjinne wite snie mei syn giele urine. En de toendra waard as in tekoart oan fitamine yn it lichem, lykas akne op it lichem. En dit alles ferskynde en elkenien begon te dûnsjen, mar rêstich begon de giele iiskâlden te ferdwinen, immen stiel se en liet gatten. En doe, de pleatslike Chukchi-dakleaze Serezha, dy’t elkenien «giele snie» neamde, ferfolge syn ferhaal, de toendra-man bestelde him om in dief te finen en it rau te gabbeljen. Alle Chukchi begroeven yn ’e snieôfdriuwen en, en sochten, wachten se en waarden ferrast. It docht bliken dat har bern in dief wiene, dy’t dizze ijskegels beskôgen foar cockerels, dy’t se yn ’e bazaar ferkeapje. En sûnt de poppe berne is, sizze se tsjin him:
– Net ite, bastert, giele snie!! – en sloech him, slach