5.3.4. Węzły chłonne przedmałżowinowe i przyusznicze (pre-auricle and parotid lymph nodes)
Zwykle występują w liczbie 2–7. Leżą do przodu od małżowiny usznej. Zgodnie z podziałem topograficznym możemy wyróżnić dwie grupy węzłów chłonnych przyuszniczych:
• węzły powierzchowne (leżące na śliniance przyusznej),
• węzły głębokie (leżące wewnątrz gruczołu).
Drenują chłonkę z bocznej części policzka, z części nosa zewnętrznego, ze spojówek oka, ze ślinianki przyusznej, z większej części powiek (głównie bocznej) oraz z przewodu słuchowego zewnętrznego i bocznej powierzchni małżowiny usznej (jako węzły chłonne przedmałżowinowe). Chłonka odpływa z nich zwykle do górnych węzłów szyjnych głębokich.
Rozdział 1. Budowa kostna okolicy twarzy
1. Belcastro A., Willing R., Jenkyn T. i wsp.: A three-dimensional analysis of zygomatic symmetry in normal, uninjured faces. J. Craniofac. Surg. 2016, 27(2): 504–508.
2. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka. Wydawnictwo Lekarskie, PZWL, Warszawa 2008.
3. Cotofana S., Fratila A.A., Schenck T.L. i wsp.: The anatomy of the aging face: A review. Facial Plast. Surg. 2016, 32(3): 253–260.
4. Cui Y., Leclercq S.: Environment-related variation in the human mid-face. Anat. Rec. (Hoboken) 2017, 300(1): 238–250.
5. Dechow P.C., Wang Q.: Development, structure, and function of the zygomatic bones: What is new and why do we care? Anat. Rec. (Hoboken) 2016, 299(12): 1611–1615.
6. Dechow P.C., Wang Q.: Evolution of the jugal/zygomatic bones. Anat. Rec. (Hoboken) 2017, 300(1): 12–15.
7. Drake R.L., Vogl A.W., Mitchell A.W.M.: GRAY Anatomia. Podręcznik dla studentów, t. 3. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010.
8. Genç T., Duruel O., Kutlu H.B. i wsp.: Evaluation of anatomical structures and variations in the maxilla and the mandible before dental implant treatment. Dent. Med. Probl. 2018, 55(3): 233–240.
9. Gerth D.J.: Structural and volumetric changes in the aging face. Facial Plast. Surg. 2015, 31(1): 3–9.
10. Hanihara T., Ishida H., Dodo Y.: Os zygomaticum bipartitum: Frequency distribution in major human populations. J. Anat. 1998, 192(pt. 4): 539–555.
11. Hudak R., Kachlik D., Volny O.: Memorix Anatomia. Edra Urban & Partner, Wrocław 2015.
12. Midilli R., Aladag¡ G., Erginöz E. i wsp.: Anatomic variations of the paranasal sinuses detected by computed tomography and the relationship between variations and sex. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg. 2005, 14(3–4): 49–56.
13. Moore K.L., Agur A.M., Dalley A.F.: Clinical Oriented Anatomy (wyd. 8). Lippincott Williams & Wilkins, Baltimore, MD 2017.
14. Netter F.H.: Atlas anatomii człowieka. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2008.
15. Schlager S., Rüdell A.: Sexual dimorphism and population affinity in the human zygomatic structure-comparing surface to outline data. Anat. Rec. (Hoboken) 2017, 300(1): 226–237.
16. Sobotta J.: Atlas anatomii człowieka, t. 3: Głowa, szyja i układ nerwowy (wyd. 4). Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012.
17. Starczewska M., Motyl S., Lipski M., Loster B.W.: Premaxilla – development and significance in humans – systematic review of literature. J. Stoma. 2014, 67(3): 381–395
18. Strom M.A., Zebrowitz L.A., Zhang S. i wsp.: Skin and bones: The contribution of skin tone and facial structure to racial prototypicality ratings. PLoS One 2012, 7(7): e41193.
19. Talbert L., Kau C.H., Christou T. i wsp.: A 3D analysis of Caucasian and African American facial morphologies in a US population. J. Orthod. 2014, 41(1): 19–29.
20. Wang Q., Dechow P.C.: Divided zygomatic bone in primates with implications of skull morphology and biomechanics. Anat. Rec. (Hoboken) 2016, 299(12): 1801–1829.
21. Walocha J. (red.): Anatomia prawidłowa człowieka. Szyja i głowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
22. Williams S.E., Slice D.E.: Regional shape change in adult facial bone curvature with age. Am. J. Phys. Anthropol. 2010, 143(3): 437–447.
23. Woźniak W. (red.): Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010.
24. Zmysłowska-Polakowska E., Radwański M., Łęski M. i wsp.: The assessment of accessory mental foramen in a selected polish population: A CBCT study. BMC Med. Imaging 2017, 17(1): 17.
Rozdział 2. Anatomia mięśni wyrazowych głowy
1. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka. Wydawnictwo Lekarskie, PZWL, Warszawa 2008.
2. Cotofana S., Fratila A.A., Schenck T.L. i wsp.: The anatomy of the aging face: A review. Facial Plast. Surg. 2016, 32(3): 253–260.
3. Drake R.L., Vogl A.W., Mitchell A.W.M.: GRAY Anatomia. Podręcznik dla studentów, t. 3. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010.
4. Fischer U., Hess C.W., Rösler K.M.: Uncrossed cortico-muscular projections in humans are abundant to facial muscles of the upper and lower face, but may differ between sexes. J. Neurol. 2005, 252(1): 21–26.
5. Gerth D.J.: Structural and volumetric changes in the aging face. Facial Plast. Surg. 2015, 31(1): 3–9.
6. Happak W., Burggasser G., Gruber H.: Histochemical characteristics of human mimic muscles. J. Neurol. Sci. 1988, 83(1): 25–35.
7. Hudak R., Kachlik D., Volny O.: Memorix Anatomia. Edra Urban & Partner, Wrocław 2015.
8. Kim S.J., Kim S.J., Park J.S. i wsp.: Analysis of age-related changes in Asian facial skeletons using 3D vector mathematics on picture archiving and communication system computed tomography. Yonsei Med. J. 2015, 56(5): 1395–1400.
9. Moore K.L., Agur A.M., Dalley A.F.: Clinical Oriented Anatomy (wyd. 8). Lippincott Williams & Wilkins, Baltimore, MD 2017.
10. Netter F.H.: Atlas anatomii człowieka. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2008.
11. Rohrich R.J., Pessa J.E.: The fat compartments of the face: Anatomy and clinical implications for cosmetic surgery. Plast. Reconstr. Surg. 2007, 119(7): 2219–2231.
12. Shim K.S., Hu K.S., Kwak H.H.: An anatomical study of the insertion of the zygomaticus major muscle in humans focused on the muscle arrangement at the corner of the mouth. Plast. Reconstr. Surg. 2008, 121(2): 466–473.
13. Sobotta J.: Atlas anatomii człowieka, t. 3: Głowa, szyja i układ nerwowy (wyd. 4). Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012.
14. Tzou C.H., Giovanoli P., Ploner M., Frey M.: Are there ethnic differences of facial movements between Europeans and Asians? Br. J. Plast. Surg. 2005, 58(2): 183–189.
15. Walocha J. (red.): Anatomia prawidłowa człowieka. Szyja i głowa. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
16. Wedekind C., Stauten W., Klug N.: A normative study on human facial F waves. Muscle Nerve. 2001, 24(7): 900–904.
17. Woźniak W. (red.): Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010.
Rozdział 3. Unaczynienie okolicy twarzy
1. Al-Hoqail R.A., Meguid E.M.: Anatomic dissection of the arterial supply of the lips: an anatomical and analytical approach. J. Craniofac.