© Copyright by PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019
Wszystkie prawa zastrzeżone.
Przedruk i reprodukcja w jakiejkolwiek postaci całości bądź części książki bez pisemnej zgody wydawcy są zabronione.
Autorzy i Wydawnictwo dołożyli wszelkich starań, aby wybór i dawkowanie leków w tym opracowaniu były zgodne z aktualnymi wskazaniami i praktyką kliniczną. Mimo to, ze względu na stan wiedzy, zmiany regulacji prawnych i nieprzerwany napływ nowych wyników badań dotyczących podstawowych i niepożądanych działań leków, Czytelnik musi brać pod uwagę informacje zawarte w ulotce dołączonej do każdego opakowania, aby nie przeoczyć ewentualnych zmian we wskazaniach i dawkowaniu. Dotyczy to także specjalnych ostrzeżeń i środków ostrożności. Należy o tym pamiętać, zwłaszcza w przypadku nowych lub rzadko stosowanych substancji.
Recenzenci
prof. dr hab. n. med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska
prof. dr hab. n. med. Wiesław Bryl
Wydawca
Inga Markiewicz
Redaktor prowadzący
Beata Bednarczuk
Redaktor merytoryczny
Magdalena Mendys
Korekta
Agnieszka Janowska
Producent
Anna Bączkowska
Projekt okładki i stron tytułowych
Magdalena Kocińska/O!Studio
Skład wersji elektronicznej na zlecenie PZWL Wydawnictwa Lekarskiego
Anna Jakubowska / Woblink
Warszawa 2019
ISBN 978-83-200-5879-6
eBook został przygotowany na podstawie wydania papierowego z 2019 r., (wyd. I)
Warszawa 2019
PZWL Wydawnictwo Lekarskie
02-460 Warszawa, ul. Gottlieba Daimlera 2
tel. 22 69 54 321, faks 22 69 54 288
infolinia 801 33 33 88
e-mail: [email protected]; [email protected]
Autorzy
mgr Zuzanna Chęcińska-Maciejewska
Katedra i Zakład Fizjologii
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
mgr Klaudia Cugini
Absolwentka Wydziału Lekarskiego I
kierunek Dietetyka
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
prof. dr hab. n. med. Agnieszka Dobrowolska
Katedra i Klinika Gastroenterologii, Dietetyki i Chorób Wewnętrznych
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr n. med. Magdalena Gibas-Dorna
Katedra i Zakład Fizjologii
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr n. med. Alina Grochowalska
Instytut Ochrony Zdrowia
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile
mgr Izabela Janik
Absolwentka Wydziału Lekarskiego I
kierunek Dietetyka
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr hab. n. med. Jacek Karczewski
Katedra i Klinika Gastroenterologii, Dietetyki i Chorób Wewnętrznych
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr Paweł Kołodziejski
Katedra Fizjologii i Biochemii Zwierząt
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
dr n. med. Emilia Korek
Katedra i Zakład Fizjologii
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
prof. dr hab. n. med. Hanna Krauss
Katedra i Zakład Fizjologii
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr inż. Ewelina Ewa Książek
Katedra Agroinżynierii i Analizy Jakości
Instytut Chemii i Technologii Żywności
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
prof. dr hab. Paweł Maćkowiak
Katedra Fizjologii i Biochemii Zwierząt
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
dr n. med. Ewa Miller-Kasprzak
Katedra i Zakład Fizjologii
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
mgr Aneta Miżdal
absolwentka Wydziału Lekarskiego II
kierunek Dietetyka
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr n. med. Leszek Niepolski
Katedra i Zakład Fizjologii
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
mgr Agnieszka Pompecka
absolwentka Wydziału Lekarskiego II
kierunek Dietetyka
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr inż. Ewa Pruszyńska-Oszmałek
Katedra Fizjologii i Biochemii Zwierząt
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
dr Maciej Sassek
Katedra Fizjologii i Biochemii Zwierząt
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
dr n. med. Ewelina Swora-Cwynar
Katedra i Klinika Gastroenterologii, Dietetyki i Chorób Wewnętrznych
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr Ewa Śliwicka
Zakład Biochemii
Katedra Biomedycznych Podstaw Aktywności Fizycznej
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr n. med. Magdalena Warchoł
Katedra i Zakład Fizjologii
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Oskar