Zmiany klimatu. Mark Maslin

Research Unit, CRU) Uniwersytetu Wschodniej Anglii, co rozpoczęło tzw. aferę klimatyczną. Twierdzono, że maile potwierdzają brak rzetelności środowiska naukowego polegający m.in. na przetrzymywaniu informacji naukowych, zapobieganiu publikacji artykułów, kasowaniu danych i manipulacji wskaźnikami w celu uczynienia ze zmian klimatu większego problemu niż w rzeczywistości. Trzy niezależne badania przeprowadzone od tamtej pory potwierdziły, że nie ma dowodów potwierdzających złe praktyki. Pokazuje to jednak potęgę mediów oraz znaczenie atrakcyjności danego przekazu niezależnie od jego wiarygodności. Podczas pierwszych dni po ujawnieniu maili większość dziennikarzy naukowych zupełnie je zignorowała, ponieważ uznała, że pokazują częste praktyki środowiska naukowego, które dla nikogo nie były zaskoczeniem. Dopiero redaktorzy naczelni przy wsparciu dziennikarzy politycznych stworzyli przekaz, który wydawał się być bardzo atrakcyjny, szczególnie przed konferencją w Kopenhadze. Nie wzięli oni jednak pod uwagę, że dwie inne grupy naukowców z Narodowej Administracji ds. Oceanów i Atmosfery USA (NOAA) i z Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej USA (NASA) używające innych baz danych i innych metod statystycznych opublikowały dokładnie takie same wnioski jak grupa z Uniwersytetu Wschodniej Anglii. Potwierdził je w 2012 r. zespół z Uniwersytetu w Berkeley, który zestawił temperatury z ostatnich 200 lat. Grupa działała pod przewodnictwem prof. Richarda Mullera, fizyka, który początkowo był sceptykiem w kwestii zmian klimatu, co publicznie odwołał i potwierdził, że klimat zmienia się w skutek ludzkiej ingerencji. Pokazuje to jak bardzo dziennikarze niezajmujący się nauką nie doceniają roli dowodu, co zostanie omówione w rozdziale 3.

      Kluczowe dla powstania tak negatywnego odbioru grupy Uniwersytetu Wschodniej Anglii i szerzej, innych naukowców zajmujących się klimatem, wydaje się być użycie przez nich uproszczonych, czy wręcz potocznych terminów tj. „korygować”, „oszukiwać”, „naciągać”, czy „manipulować’. Należy pamiętać, że część danych należy dla porównania przetworzyć, szczególnie w sytuacji, kiedy dla ich zbierania wykorzystywano wcześniej inne metody. Najlepszym przykładem są pomiary temperatury mórz, które przez ostatnie 150 lat ewoluowały od pomiarów polegających na zanurzeniu wiadra do czujników umieszczonych w miejscu pobierania wody do chłodzenia silników na statkach. Ciągłe sprawdzanie i korelowanie danych jest więc istotne w każdym obszarze badawczym. Najważniejsze wciąż pozostają jednak pytania czy można powtórzyć wyniki i jaka jest waga dowodów, pokazujących te same zmiany przekazanych przez różne grupy badawcze. Obecnie, po ponad 30 latach intensywnych badań nad klimatem, większość naukowców przyznaje, że zmiany klimatu zachodzą i wynika to z ludzkiej aktywności.

      Podsumowanie

      Do rozpoznania i akceptacji zmian klimatu oraz ich antropogenicznego charakteru doprowadziła kombinacja takich czynników jak: 1) badania nad zmianami klimatu, prowadzone do połowy lat 60. XX., 2) zmiany globalnej temperatury (krzywa w kształcie kija hokejowego), zaobserwowane pod koniec lat 80. XX w., 3) wzrost wiedzy w latach 80. na temat reakcji klimatu na zmiany stężenia CO₂ w przeszłości, 4) większe możliwości modelowania przyszłych zmian klimatu, osiągnięte dzięki superkomputerom, 5) powstanie globalnej świadomości nt. środowiska pod koniec lat 80. XX w., 6) brutalne zaangażowanie mediów w konfrontacyjną debatę, i 7) poważne potraktowanie zmian klimatu przez polityków, lekarzy i ekonomistów od późnych lat 90. XX wieku.

      Rozdział 3

      Dowody zmian klimatu

      Waga dowodów

      Nauka nie jest systemem przekonań. Nie można zdecydować, że wierzy się w antybiotyki (gdyż mogą uratować życie) i, że ciężkie metalowe rury ze skrzydłami mogą latać (ponieważ chcą polecieć na wakacje), a w tym samym czasie odrzucać rakotwórczy wpływ papierosów, nie wierzyć, że HIV powoduje AIDS, a gazy cieplarniane wpływają na klimat. Nauka oparta jest na racjonalnej metodologii, która rozwija się, dzięki obserwacji i eksperymentom cały czas testuje nowe idee i teorie. Założenie to stanowi podstawę globalnego społeczeństwa. Jeżeli mamy zrozumieć zmiany klimatu, musimy zrozumieć jak działa nauka i przypisana jej zasada „wagi dowodu”, która wymaga nieustannego zbierania danych i empirycznego weryfikowania teorii odnoszących się do klimatu. Przez ostatnie trzydzieści lat koncepcja zmian klimatu była jednym z najbardziej wnikliwie testowanych obszarów wiedzy. Aż sześć z nich przyniosło dowody, które powinny być wzięte pod uwagę. Po pierwsze, jak opisano wyżej, zbadaliśmy wzrost gazów cieplarnianych w atmosferze i ich wpływ na zmiany klimatu w przeszłości. Po drugie, dzięki badaniom laboratoryjnym i pomiarom atmosferycznym wiemy, że gazy te rzeczywiście absorbują ciepło, kiedy znajdą się w atmosferze. Tabela nr 1 podsumowuje najnowsze dane na ten temat.

      Tabela 1. Główne gazy cieplarniane i ich wpływ na ocieplenie atmosfery

      * Długość zależy od rodzaju procesu usuwania (przyp. tłum.). ** Freon (przyp. tłum.).

      Po trzecie, byliśmy w stanie prześledzić znaczące zmiany temperatury i poziomu morza, jakie nastąpiły podczas ostatniego stulecia. Po czwarte, przeanalizowaliśmy naturalne zmiany klimatu, związane z plamami na słońcu czy erupcjami wulkanicznymi, które chociaż są kluczowe dla zrozumienia mechanizmów zmian temperatury, nie tłumaczą całokształtu ocieplenia (rysunek 5). Po piąte, zaobserwowaliśmy istotne zmiany w systemie klimatycznym Ziemi tj. cofanie się lodu w Arktyce, zmniejszanie lodowców na wszystkich kontynentach, kurczący się obszar wiecznej zmarzliny, przy zwiększającej się głębokości jej rozmarzania. Po szóste, ciągle śledzimy pogodę na świecie i widzimy rosnącą liczbę i intensywność nagłych zjawisk pogodowych. Niniejszy rozdział podda analizie dowody zmian temperatury, opadów, poziomu mórz i ekstremalnych zjawisk pogodowych.

      Temperatura

      Przez ostatnie 2 tys. lat temperatura była szacowana na podstawie kilku wskaźników, zarówno opartych pomiarach za pomocą termometru jak i wskaźnikach pośrednich. Co oznaczają „wskaźniki pośrednie”. W kontekście klimatologii, termin ten używany jest dla określenia mierzalnego „wskaźnika”, który zastępuje oczekiwaną (lecz niemożliwą do obserwacji) zmienną, jak historyczna temperatura oceanów i lądów. Zakłada się więc, że możliwe jest wykorzystanie wskaźników pośrednich do oceny zmiennych klimatycznych, które nie mogą zostać zmierzone bezpośrednio. Przykładowo, pomiary satelitarne na podczerwień, pozwalają pośrednio oszacować temperaturę powierzchni.

      Pomiary temperatury za pomocą termometru, prowadzone są w wielu miejscach Ameryki Północnej i Europy już od 1760 r. Ze względu na niewielką liczbę pomiarów w innych częściach globu, średnia globalna temperatura lądu została obliczona dopiero w połowie XIX w. Temperatura powierzchni oceanu (ang. sea surface temperature, SST) i temperatura powietrza nad obszarami morskimi (ang. marine air temperature, MAT) są mierzone systematycznie przez statki od połowy XIX w., ale nawet obecnie pomiary na półkuli południowej są niewystarczające. Wszystkie wskaźniki wymagają różnych korekt, że względu na zmieniające się warunki i techniki pomiarów. Przykładowo, każda stacja przesyłająca dane z pomiarów naziemnych została sprawdzona pod kątem modyfikacji warunków, wynikających ze zmiany lokalizacji stacji meteorologicznej, wykorzystywanego sprzętu i jego przechowywania, sposobu obliczania średniej miesięcznej wartości czy wpływu rozbudowy dużych miast na wzrost temperatury. W raporcie IPCC ten ostatni czynnik został zauważony jako realny, choć niemający większego wpływu na wartość globalnej temperatury (mniej niż 0,006°C).

      Dla obliczeń średniej SST i MAT również niezbędne były liczne korekty. Po pierwsze, do 1941 r. większość pomiarów temperatury powierzchni oceanu polegała na zanurzeniu pojemnika pod powierzchnią wody. Od tego czasu dokonała się zmiana i temperatura odczytywana jest przez czujniki zamontowane w miejscu pobierania wody do chłodzenia silników okrętowych. Po drugie, pomiędzy 1856 r. a 1910 r. drewniane pojemniki zostały