Табе толькі можна знаць.
– Дзякуй, хлопча, за увагу,
Надта рады, мой каток!
Сядзь бліжэй, а я прылягу,
Бо штось ные трохі бок…
Эхе-хе, брат! адспявана
Мая песня, дый пара —
Ўсё нутро ўжо папсавана,
Чуць трымаецца кара. —
Застагнаў дзед, кладучыся,
Лёг, шчаку рукой падпёр.
– Смерць падходзіць, крадучыся,
Як да стада воўк з-за гор…
Ты, Сымон, баішся смерці?
– Не!.. сапраўды гавару:
Я б хацеў скарэй памерці, —
Дзед, памрэш, і я памру.
– Жыць табе, мой хлопча, трэба:
Ты малы яшчэ, дзіця:
Расквітнее твая глеба,
Прыйдзе час твайго жыцця…
Уміраць хоча! старэча!..
Смейся з гэтай гаманы!.. —
Ды ў той момант дзесь далеча
Ціха бомкнулі званы
I між імі звон пабіты,
Той надтрэснуты, стары;
Зыкі, смуткам апавіты,
Млеюць жаласна ў бары.
– Вось цікава: аб тым звоне
Я й хацеў апавядаць.
– Ну, кажы, кажы, Сымоне,
Бо цікава гэта знаць.
Песня аб званох
Гудам-звонам срэбна-медным
Звоняць звоны на званіцы.
Звоняць звоны ў час дзянніцы,
Надвячэр’ем ясна-бледным,
Звоняць звоны галасныя.
Іх віталі сонца косы,
Агнявыя пасмы-стрэлы;
Нёсся звон іх у свет белы,
Плыў іх гоман пад нябёсы,
У пустэлі патайныя.
Срэбралітаю расою
Іх віталі краскі, травы,
Промень ясны і ласкавы
У той росцы ззяў красою
І вясёлкам ткаў кароны.
Так званілі тыя звоны.
Між званамі на званіцы
Быў адзін звон незвычайны,
Меў ён голас разнастайны,
Чараў дзіўныя крыніцы
І размозы нейкай тайны.
I быў сэрцам ён чуллівы.
Срэбраструнны, златагукі,
Успрымаў ён радасць, мукі,
То маркотны, то шчаслівы,
Як пакажа час разлукі,
Як павене міг спаткання.
I ніколі не маўчалі
Струны-гуды звона тога:
Неба шыр, зямлі разлога,
Залатыя сонца далі
На яго адбітак клалі
Чары дзіўнага спявання.
Аклікаўся ён і громам,
Неба плыні віхрабежнай,
Буры чорнай і мяцежнай
І слядкам над божым домам
Ад хмурынкі беласнежнай.
Ён зліваўся ў тон суладны
З шумам лісцяў і травінак,
З спевам красак і былінак,
На ўсё чулы і ўспагадны
І прыемны, бы ўспамінак.
А ў час ночы глуха-немы, —
Калі месяц блеск свой кіне
У твар ночкавай пустыні,
I пад вэльмам ціхай дрэмы
Зоры высыплюць, бы іней, —
Ажываў ён, і чароўна
Гралі