Чуумпу дьол. Александра Спиридонова. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Александра Спиридонова
Издательство: Айар
Серия:
Жанр произведения:
Год издания: 0
isbn: 978-5-7696-5675-0
Скачать книгу
диэн ыйытта Биэрискэ Махсыым бэргэһэтин төнүннэриэн санаан.

      – Барда дии… Дьээбэ-дьээбэ… – Кирииччэ уоһун иһигэр мүчүк гынна.

      Ити күн кэннэ уоллаах кыыс көрсүһэ түһэллэрэ элбээн барда. Махсыым урут оонньууга соччо сылдьыбат бэйэтэ, кулууп дьиэтиттэн арахпат буолла. Чуурай ыччата уонча эрэ буолан мустабыт диэбэттэр, эргэ кулуубу өрө сүгэн кэбиһэллэр. Бобиналаах магнитофон музыкатыгар үҥкүүлүүллэр, онтон араастаан оонньууллар. Оонньуур оонньуулара үксүн: «Тииҥнэр уонна эриэхэлэр», «Алдьаммыт төлөпүөн», «Биһилэх кутуута». Махсыым Биэрискэ туһуттан кулууптан арахпат буолбута биллибитэ эрээри, кыыска чугаһыы илик. Оонньууга да оонньоспот, бэл, үҥкүүгэ ыҥырыа дуо. Биэрискэлиин билсээри, оройуонтан да, сопхуос киин уһаайбатыгар да үлэлиир уолаттар хам-хаадьаа анаан тахсаллар. Кыыс кинилэрдиин хаһан билсэ охсубута буолла, уруккуттан доҕордуу курдук туттан, күлэр-үөрэр. Биир эмэ уол, кыыс санныгар илиитин ууран ыллаҕына, Махсыым күнүүлээн, хараҕа уоттана түһэр эрээри, тугу да гыныан булбакка, таһырдьа ойон хаалар.

      Биир күн Үрүҥнэр ийэлэрэ Марыыска оройуонтан соҕотоҕун тахсыста. Суолу быһа саҥата суох олорсон кэлэн баран, дьиэтигэр чугаһаан иһэн, эттэ:

      – Махсыым, эйигин биһиэхэ олорор Биэрискэни эккирэтэр дииллэр дии…

      Махсыым тугу да хардарбат, истибэтэх курдук, уруулун эрийэ олордо.

      – Дьэ, нохоо, эппэтэҕэ диэйэҕин, итинник саҥата суох сылдьан хааллаххына, куоттарарыҥ буолуо! Биэрискэ барахсан кэрэ сэбэрэтинэн эрэ буолбакка, хайа да өттүнэн үчүгэй кыыс. Уолаттар иҥээҥнээн бөҕө, оттон кини эйигин сөбүлүүр курдук көрөбүн… Төһө даҕаны сөбүлээбитин иһин, хайа муҥун күүтүөй, ким эрэ аралдьытыа буоллаҕа! Кытаат, дьолгун мүччү тутума, хайдах эмэ саҥара сатаа!

      Дьахтар диэки хайыһан көрбөтөр да, Махсыым, кулгаахтаах киһи, син иһиттэҕэ дии. Марыыска дьиэтин таһыгар түстэ, массыына бидиргэҕи бырдаҥалатан, бырылата турда. Ити киэһэ Махсыым кыыһы бытаан үҥкүүгэ ыҥыран, мустубут ыччаты барыларын сөхтөрдө. Аан бастаан таарыйсан, чугаһаспыт уоллаах кыыстан оҕолор дьээбэлээхтик имнэнсэр харахтара арахпата. Арай Махсыымнаахха тулаларыгар ким да суох курдуга… Оонньуу кэнниттэн Махсыым кыыһы дьиэтигэр диэри атаарда. Биэрискэ мичээрэ уоһуттан сүппэккэ, биллэр-биллибэт сэгэйэ, мичийэ истэ.

      – Бэргэһэҕин билиҥҥэ диэри биэрэ иликпин дии… Таһаарабын дуо?

      Махсыым төбөтүн илгиһиннэ. Саҥата суох турбахтаатылар.

      – Чэ, пока… мин киирдим.

      Махсыым тугу эрэ этиэн баҕаран, салгыны өрө эҕирийдэ. Биэрискэ күүтэн турда.

      – Вера…

      – Тугуй, Махсыым?

      – Биэрискэ, мин… мин эйигин наһаа таптыыбын!.. – Махсыым, хата, эттим дии санаата эрээри, саҥата иһин түгэҕиттэн нэһиилэ сибигинэйэрэ иһилиннэ.

      – Оо, сэгэрбиэн!.. – Биэрискэ кэтэспит түгэнэ дьэ үүннэ уонна саҥата суох кытар гыммыт сирэйин уол түөһүгэр кистээтэ.

      Урут Махсыым биир да кыыһы, кууһуохтааҕар буолуох, тарбаҕынан да таарыйа илигэ. Бөҕүөстүбүт илиилэр кыыһы