Когнитивтік компонент адамның өз тиімділігіне деген сенімінің күшін көрсетеді. Бұл құрамдас «адамның кез келген қызметте күтілетін нәтижеге жету үшін қажетті мінез-құлықты сәтті жүзеге асыра алатындығына сенімі» [5, б. 71]. Сонымен бірге бұл компонент сенімнің не екенін, оның өмірде қалай пайдалы болуы мүмкін екенін білуді, сондай-ақ сенімді мінез-құлықтың артықшылықтарын түсінуді білдіреді [4].
Эмоционалдық компонент адамның әлеуметтік қарым-қатынастағы батылдығын сипаттайды. Бұл компонент әлеуметтік қорқынышқа қарама-қайшы бола отырып, жеке тұлғаның жағымды эмоционалдық фонын көрсетеді [5] және өзінің реакцияларын басқару, сабырлылық, тұрақтылық пен тепе-теңдікті көрсету қабілетін қамтиды [4].
Жоғарыда аталған компоненттерді біріктіретін мінез-құлық компоненті өзіне деген сенімділіктің мінез-құлық репертуарының сыртқы жүзеге асуын қамтамасыз етеді. Мұндай іске асырудың мысалы ретінде тұлғааралық өзара әрекеттесуде көрінетін тұлғаның бастамасын келтіруге болады [5]. Бұл компонент сонымен қатар жеке адамның сенімділік танытуға арналған жеке дағдылардан тұратын нақты ережелерді қолдануын білдіреді. Бұл сәйкесінше өзін ұстауы, қимылдар, жүріс, ым-ишара, мимика, көзқарас, сөйлеу мәнері және т. б. Бұған адамның өзін сенімді ұстауын көрсетуге мүмкіндік беретін белгілі бір әдістерді қолдану кіреді [4].
Жоғарыда аталып өткен концепцияларды ескере отырып, жалпы педагогтар мен психологтар жасөспірімдерге қандай комплексті түрде әсер ете алады және қандай методикаларды қолдана отырып олардың өзіне деген сенімділігін анықтауға болады? Психологиялық диагностика психологтың арнайы ұйымдастырылған іс-әрекеті ретінде жасөспірімдердегі сенімділік пен сенімсіздіктің белгілерін терең зерттеуге бағытталған. Бұл әрекет екі негізгі міндетті шешуді қамтиды: 1) өзіне сенімді және сенімсіз жасөспірімнің әлеуметтік-психологиялық портретін жасау; 2) жүргізіліп жатқан психологиялық жұмыстың тиімділігін бағалау.
Мұндай диагностика әдісі стандартталған әдістерді қолдану арқылы тестілеу болып табылады. Негізгі әдістер ретінде мыналар ұсынылады: «Тестілеу процедурасы арқылы жалпы өзін-өзі бағалауды зерттеу» (Г. Н. Казанцева сауалнамасы), М. Розенбергтің «Өзін-өзі бағалау шкаласы», Р. Шварцердің «Жалпы өзіндік тиімділік шкаласы», М. Йерусалем (бейімдеген В.Г.Ромек) және В.Г.Ромектің «Өзіне деген сенімділік» тесті.
Ата-аналармен және мұғалімдермен жүргізілетін жұмыстың негізгі түрі – психологиялық ағарту.