Πράγματι, μια ενδελεχής εξέταση τόσο των θυμάτων όσο και των υπαιτίων των τροχαίων δυστυχημάτων αποκαλύπτει ένα ευρύ φάσμα σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών δυσλειτουργιών (Valent, 2007).
Φυσικές καταστροφές
Οι φυσικές καταστροφές όπως οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες και οι σεισμοί είναι συνήθως φαινόμενα τοπικής εμβέλειας τα οποία δεν απειλούν το λοιπό πληθυσμό και όπου συρρέει ταχύτατα εξωγενής βοήθεια προκειμένου να συντρέξει τα θύματα.
Πιθανώς αυτού του είδους οι καταστροφές να αποτελούν τις μαζικές τραυματικές εμπειρίες που έχουν περισσότερο ερευνηθεί επιστημονικά. Έτσι προέκυψε ότι τα τραυματικά γεγονότα εμφανίζουν διάφορα στάδια, την πρόδρομη φάση (προκαταστροφική φάση), τη φάση κρίσης (φάση καταστροφής), τη φάση αντιμετώπισης (μετακαταστροφική φάση) και τέλος, τη φάση ανάκαμψης ή αναδόμησης. Είναι επίσης γνωστό πως η αντιμετώπιση των εκτάκτων αυτών περιστατικών επεκτείνεται φέροντας και δευτερεύοντα θύματα, όπως στην περίπτωση των συνεργείων διάσωσης και των παιδιών, ενώ δύναται να απλώνεται ακόμη και από γενεά σε γενεά.
Σε γενικές γραμμές, η θνησιμότητα και νοσηρότητα κάθε μορφής ασθενείας αυξάνονται κατ’ αναλογία με τη βαρύτητα και τη διάρκεια της εκάστοτε ψυχικής καταπόνησης και τραύματος, έχοντας υπόψη πως η φύση εκείνου που βιώνουν οι επιζώντες, τα δευτερεύοντα θύματα και οι κοινότητες ποικίλει κατά πολύ, βάσει των φυσικών, ψυχολογικών και κοινωνικών προοπτικών.
Οι πρώιμοι ερευνητές συνάντησαν, για παράδειγμα, εγγενή συμπτώματα Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (PTSD), όπως η αναβίωση της κρίσης, αλλά και σύγχυση, απάθεια, πόνο, κατάθλιψη, «σύνδρομο του επιζώντος», ντροπή, απόγνωση, αποστασιοποίηση και αγώνα αναζήτησης νοήματος.
Έπειτα από τις δασικές πυρκαγιές στην Αυστραλία την πρώτη Τετάρτη της Σαρακοστής, ο Valent (Valent, 1984, 1998b) κατηγοριοποίησε τις ποικίλες αυτές αποκρίσεις με βάση τις βιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνικές εκδηλώσεις των ενστικτωδών κινητηρίων μηχανισμών επιβίωσης που διαπερνούν το χρόνο, τον τόπο και τα άτομα και λαμβάνουν έως και πνευματικές διαστάσεις. Λόγου χάρη, ένας άνδρας πίστευε πως μέσα στις φλόγες εμφανιζόταν ένας άγγελος, του οποίου τα φτερά ήταν έτοιμα να τον τυλίξουν. Ένα παιδί νόμιζε πως η θυμωμένη μητέρα του ήταν μια μάγισσα και πήρε ένα μαγικό χάπι προκειμένου να διώξει τη μοχθηρία της μακριά.
Οι φυσικές καταστροφές έχουν αναδείξει το γεγονός πως οι μονάδες επέμβασης επηρεάζονται εν γένει, ιδίως εάν οι προσπάθειες διάσωσής τους αποτύχουν, οπότε και ενδέχεται να συμπάσχουν με τον πόνο των θυμάτων ή να αισθάνονται ενοχή και ντροπή που δεν κατάφεραν να τους βοηθήσουν.
Στην πραγματικότητα, τα τραύματα των θυμάτων επηρεάζουν όχι μόνο τα συνεργεία διάσωσης, αλλά και τα μέλη της οικογένειας και της κοινότητας, και μπορεί να έχουν απήχηση σε βάθος γενεών.
Πόλεμοι
Οι πόλεμοι, περισσότερο από τα τροχαία δυστυχήματα,