in die buitenste ruimte
danie marais
Tafelberg
Die uitleg van gedigte in hierdie digitale uitgawe van in die buitenste ruimte mag verskil van dié van die gedrukte uitgawe, afhangende van die instellings op u leestoestel. Die uitleg vertoon optimaal indien die standaardinstelling op u leestoestel gebruik word. Lesers kan egter eksperimenteer met die instellings vir verskillende perspektiewe op die gedigte.
Vir Jean Jordaan –
oudste vriend en eerste leser
You simply go out and shut the door
without thinking. And when you look back
at what you’ve done
it’s too late. If this sounds
like the story of a life, okay.
– Raymond Carver, Locking Yourself Out, Then Trying to Get Back In
Oh, Danton, du hast dich sehr geirrt
Und mußtest den Irrtum büßen!
Mitnehmen kann man das Vaterland
An den Sohlen, an den Füßen.
– Heinrich Heine, Deutschland. Ein Wintermärchen. Caput XIX.
’n Pass op ’n pap hart
Twee Vrydae gelede
– die eerste keer in ’n lang tyd –
maak ’n meisie ’n pass op my.
Veral toe sy hoor
ek kom van ver vir ’n ander vrou.
Gesê dis wonderlik,
jy’t jou hart gevolg.
O, as iemand so iets vir haar sou doen …
Gesê sy’s moeg om Sondae in Bremen alleen wakker te word.
En ek sê ek’s dalk bietjie dronk,
maar dit werk nie so nie.
Die hart is ’n erdwurm – jy kan hom nie volg nie,
jy sny net stukke wurm af,
aspris of per ongeluk,
en hulle sukkel blind aan
in die seesand van kleintyd
in ander tale, in ouma se Bybel, in jou ma’le se bedkassie,
in ou girlfriends se foto’s …
Ek sê: snags as die huise asemophou luister
hoe die maan ou geheime in kat-ore fluister,
weet jy die hart se brûe bly onverbrand
selfs al woon jy ver
in ’n ander land.
Up so close
A writer is essentially a spy,
a writer is essentially a crook.
– Anne Sexton, “The Black Art”
Nick en ek en ons lewens aan Schmizz se lang bar counter –
Saterdagaand se Sondagmôre
lank ná twaalf.
Nick vertel van hulle huiskoop.
Hy’s nou diep in die skuld,
maar Tomas is so mal oor die huis, en die tuin.
Nick sê hy voel nou erg bourgeois,
maar hy wil ’n hond ook hê.
En ek dag, soos mense maar wil kinders hê,
maar ek sê dit nie.
Ek sê ek dink hierdie burgerlik of nieburgerlik wees
is sommer stront.
Dit sou jammer wees
as hulle blasé was oor die huis.
Tomas het grootgeword in ’n hol blok beton in Oos-Berlyn –
dis great dat hulle nou ’n plek met ’n kaggel en ’n tuin kan bekostig.
Nick vra of ek nie vroeër vanaand
bietjie ongeduldig was met my vrou nie –
die arme ding is immers op krukke.
Ek sê ja dis seker waar,
maar dis asof ek so half voel
dat sy amper aspris gaan val het met haar rollerblades.
Net sodat ek nou weer alles moet doen,
terwyl ek ondersteuning wil hê met my tesis.
Ek’s seker maar nog suur
oor sy destyds met haar “Diplomarbeit” nooit rêrig dankie gesê het
vir al die skottelgoed en inkopies en wasgoed nie.
Ag, ek weet,
dis seker kleinlik,
maar wat weet jy in elk geval van die mense
wat jou bed en lewe deel?
Ek sê dis soos daai lekker song van Cake:
Up so close
I never get to see your face
Microscope
I might as well be out in space
Ons Irish coffees kom,
Nick steek ’n sigaret op
en ek bedel ook een.
“Wanneer laas het julle seks gehad?” vra Nick.
“Twee naweke gelede,” antwoord ek.
Ja, dis by hulle ook maar so,
dis seker maar normaal,
sê hy, amper tevrede.
Ek ken mos vir Jens met die lang goue engellokkies?
vra hy, en ja natuurlik, sê ek.
Toe Tomas in Italië was op daai ekskursie, toe’t hulle ’n affair gehad,
sê Nick skuldig.
Hy kon nie help nie – “that sinewy body”.
Jens is sterk, sê hy, gooi jou op die bed rond, hy’s ’n dier,
dit was ongelooflik,
dit was die beste,
dit was so goed soos met Tomas reg aan die begin,
ses jaar gelede.
En Tomas wéét en dis cool en Tomas het ook al
’n “Seitensprung” gehad en dit was minder cool
want by Tomas is so iets net ernstiger, meer intens,
meer emosioneel.
Ek is seker bietjie stil
want Nick stotter nou van te vinnig vertel,
vat aan sy voorkop,
vryf hard en gewroeg oor die plek waar hy pan begin word.
Hy voel skuldig, sê hy, dat Tomas se maag hom pla,
maar dit is so, dis,
hy weet nie maar hy’s soms sommer net seksbesete,
hy hy . . .
hy’s so lief vir Tomas –
elke keer as dit reën
dra Tomas hulle potplante uit op die balkon,
net sodat hulle die reën kan voel.
Dan wil hy altyd
vir