Gou loop die sebra kop onderstebo. Hy spook om sy bewussyn te behou. Ons probeer weer. Hy staar na ons en blaas soos ons nader kom. Dan spring hy om en trippel weg. Ons trek die kring nouer. Die sebra besef hy sal weer moet deurbars. Hy loods sy stormloop.
Die springhaasgat was goed versteek in die gras. Die kalmeermiddel het die hings benewel. Twee meter weg van die linie en op volle galop verdwyn sy voorbeen in die aarde. Dit klink soos ’n sweepslag soos sy totale gewig sy been morsaf breek. Die aarde dreun soos hy neerslaan.
Verdwaas kom hy orent en strompel weg op drie bene. Reddeloos staar hy ons oor die afstand aan. Ons staan besluiteloos, amper skuldig, soos seuns wat ’n speletjie te ver gevoer het.
’n Stilte het oor die skemer veld gedaal. Uit die stilte word respek gebore. Ook die wete dat die werk nou klaar is.
Ek breek weg uit die linie en kruip onderdeur die seil, kom terug met die R4. Die span van die slotaksie klink skerp in die aandlug. Skerper klink die knal uit die geweerloop.
Haelstorm
Dis ons tradisie om die middag ná ’n safari die klowe en ruigtes en granietkoppe te gaan verken. Dis vir my lekker om in die veld te kom sonder kliënte, en dis vir Dan nodig om uit die kombuis te ontsnap.
Die Laeveld se granietberge is mooi. Die mooiste onder hulle lê tussen die samevloei van die Nsikazi- en die Krokodilrivier. Mpakeni is die hoogste monoliet hier. In sy skadu lê ons safarikamp. Oorkant, noord van die Nsikazi, lê Khandizwe en Matjulu, die hoogste punte in die Krugerwildtuin en kleiner as Mpakeni. Na die noordooste toe sien jy op ’n helder dag Pretoriuskop, Numbi en, verder weg, Legogote.
In die waterryke klowe van Mpakeni groei vlam-van-die-vlakte en mingerhout. Teen die rante bo die klowe maak die Laeveldkastaiing ’n digte blaredak. Kiaat en drolpeer groei teen die hange.
“Dan, are you ready to go?”
“In a minute, Blue. I’m just stripping off me whites and putting on me khakis.”
Hy gaan trek sy koksklere uit en druk ’n verslete strooihoed op sy kop. Ons vat koers. Op die valleivloer lê bosvarkspore. Kort-kort bars ’n bosbok voor ons uit die ruigte. In die lower bo ons wys die geheimsinnige bosloerie lyf. Skoenlappers en besies vlieg oral. Vir my en Dan is hierdie ’n mistieke plek. Ná ’n lang verkenningstog gaan sit ons langs ’n bergpoel en gesels.
Dan Peoples was vroeër ’n reisiger uit Nieu-Seeland, toe reeds jare lank op ’n wêreldreis. Hy het ’n leerjongenskap as slagter voltooi en daarna sy land verlaat. Dwarsoor die wêreld het hy in restaurante en op bote gewerk en só ondervinding in die kosbedryf opgedoen.
Ek was pas terug van die grens toe ons mekaar hier in die safarikamp ontmoet het. Dan se verhale oor Australië, Italië en Turkye was interessant vir iemand wie se enigste buitelandse ervaring grensdiens was.
Hy het op ’n Griekse eiland gewerk toe hy sy meisie ontmoet het. Hulle het saam in ’n restaurant gewerk. Sy is van Suid-Afrika, Witrivier in die Laeveld. Weens die politieke omstandighede wou hy nooit Suid-Afrika besoek nie. Hy was egter moeg vir die langpad en het beplan om na Nieu-Seeland terug te keer.
Sy meisie was ook op pad terug huis toe en het hom oorreed om Suid-Afrika te besoek. “Kom kyk net,” het sy gepleit.
Dit was drie jaar gelede. Hy is nooit weer hiervandaan vort nie.
Die wolke lê swart en dreigend bo ons toe ons uit die kloof kom. Ons vat die tweespoorpad terug kamp toe. Die storm vang ons ’n kilometer weg van die kamp. Die eerste haelkorrels is klein en piets ons geniepsig op die skouers. Ons dink nog dis ’n grap en slaan oor na ’n drafstappie.
Toe tref ’n gholfbal-grootte korrel vir Dan dat sy strooihoed van sy kop af vlieg. Sy oë verstar en hy gryp met al twee hande na sy kop. Die knewels begin reën op ons neer. Dis nie meer ’n grap nie.
Ek gryp Dan se hoed en gee dit aan. “Kom, nou moet ons hardloop!”
Ons lê oop terwyl takke en blare om ons van die bome gestroop word. Die haelkorrels hamer op ons koppe en skouers. My boshoed is van beter stoffasie as Dan se strooihoed, maar dit bied steeds nie genoeg beskerming nie. Etlike korrels moker my verblindende houe teen die kop. Dié teen my skouers en rug stuur brandpyne deur my lyf. Ek besef hier is moeilikheid.
Dan is vinniger as ek. Hy por my aan soos hy onder my uitseil. Dit val nou so geil dat opslagkorrels ons van onder af peper. Een tref my gevoelig op die knieskyf. Die aarde raak wit van die hael.
Ek oorweeg dit om skuiling te soek, maar daar is geen oorhangende rotse nie. Om ons word die verwoesting sigbaar deur die vlae ysreën. My longe brand, maar ek weet as ons nou stop, is ons dood. Ek rek my treë en haal Dan in.
“Come, Blue!” moedig hy my aan.
Voor ons word die kamp sigbaar. Maar dit lê nog ver. Té ver. Dit voel soos ’n ewigheid. Uit die hemele word ons genadeloos gekasty. Bloed vlek Dan se hemp oor sy rug. Ek is seker dat ek ook iewers bloei. Tussen die gholfballe deur verskyn daar nou en dan ’n stuk hael so groot soos ’n tennisbal. Ek voel hoe my bene swaarder word; ek was nog nooit ’n naelloper nie.
Ek sien hoe ’n reus van ’n stuk naelskraap verby Dan se kop trek. Hy sou nie bly staan het as dit raak was nie.
Dan is die Land Rover-afdak skuins voor ons. Ons pyl reguit soontoe. ’n Tennisbal tref my tussen die blaaie en dryf al die lug uit my longe. Ek val op my knieë, maar ek stop nie. Kruipend bereik ek die afdak en val langs ’n voertuig neer.
Die geraas op die sinkdak is oorverdowend. Ek kyk na Dan. Hy staan dubbel gevou en hyg. Sy strooihoed is aan flarde en sy oogbank is oop geslaan. Stadig kry ek my asem terug. In die laaste lig sien ek hoe die afdak bo ons koppe vol duike gepons word. Dan se asemhaling bedaar ook. Ons kan net na mekaar staar.
“Fuckit, Blue,” is al wat hy sê.
Terug by die kamp, ná die storm verby is, bekyk ons die skade aan ons lywe. Rooi kolle en hale, plek-plek nerfaf. Dan se oogbank lyk sleg. ’n Paar knoppe op die kop. Maar dit kon baie erger gewees het. Lyfseer en met ’n hoofpyn gaan ons bed toe.
Die volgende dag breek helder en sonnig. Styf en seer staan ek op. Van die rooi kolle op my lyf het nou ’n blougroen skynsel. Ek stap uit op die stoep van my hut en kyk oor die vallei.
’n Verstommende gesig begroet my. Verwoesting lê in ’n breë band oor die bos. Dis asof ’n reusagtige stroper in ’n reguit lyn oor die berge en dale gestuur is. Elke boom in dié strook is van sy blare gestroop. Die kaal takke staan in skerp kontras met die omringende lower wat die haelstorm vrygespring het.
Ek en Dan kom albei laat by die ontbyttafel aan. Net Chris Greathead is daar. ’n Paar van die ander manne is uit veld toe om die skade te inspekteer. Greathead is besig om die twee mak rooikophoutkappers vrugteslaai te voer.
“Ek hoor julle is amper doodgeslaan,” sê hy.
Ek wil ook die gevolge van die haelstorm gaan inspekteer, maar my lyf is seer. Die koffie is verkwikkend. Dan is traag om kombuis toe te gaan. Ons drie talm om die tafel en praat rugby.
Angie, die meisie by ontvangs, stap oor na ons.
“Blue, julle moet ry. Inch en Marco het ’n beseerde sebra gekry. Hulle het nie ’n geweer by hulle nie.”
Die naam Blue het by Dan begin en almal in die kamp het dit opgeneem. Dis die Kiwi’s se eienaardige verwysing na ’n rooikop.
Ons ry met Greathead se Land Rover. Ek sit die .375 in die geweerrak bo die paneelbord. Ons verlaat die afdak vol duike en ry in helder sonlig die berg af.
Ons kry vir Inch en Marco in die vallei by hulle Land Rover. Deur verkykers staar hulle na iets teen die hang.
“Ons wou nie nader gaan nie. Hy’t weggehardloop toe ons aankom. Dis sy linkeroog,” sê Marco.
Deur my verkyker sien ek die sebra kop onderstebo teen die hang uit beweeg. Sy agterstewe is na ons gedraai en ek kan nie sien wat