•Jy hoef nie jou voorbereide praatjie te memoriseer nie, maar ken die inhoud!
•Maak gebruik van notas of indekskaartjies waarop jy kerngedagtes aanteken vir jou aanbieding.
•Maak seker dat jy jou inligting deeglik ken en verstaan – dan sal jy jou praatjie met selfvertroue aanbied.
Jy gaan volgens die volgende kriteria geassesseer word:
•Die gehoor moet die foto-komposisie tydens die praatjie kan sien.
•Moenie te vinnig of te stadig praat nie.
•Maak seker dat jy duidelik en hoorbaar praat.
•Oefen die gebruik van klem en toon sodat jou stem natuurlik klink.
•Gebruik jou notas of indekskaartjies op so ’n wyse dat dit nie steurend is nie. Hou jou notas op borshoogte vas.
•Hoofgedagtes moet logies op mekaar volg en onthou ’n goeie inleiding en slot.
•Die aanbieding moet binne die bepaalde tydsduur aangebied word.
| Formele assessering: Jou onderwyser kan jou praatjie formeel assesseer. |
Maak ’n dagboekinskrywing
Jy het ’n konsert van jou gunstelingsanger bygewoon. Maak ’n dagboekinskrywing (90 tot 100 woorde) oor hoe jy gevoel het en wat jy alles ervaar het/wie jy daar ontmoet het. Kyk na die voorbeeld van ’n dagboekinskrywing:
Lees Pitkos voordat jy met jou dagboekinskrywing begin.
Pitkos
’n Dagboek is ’n persoonlike verslag van jou eie ervarings, gedagtes en emosies. Die inskrywings vir elke dag is kort en bondig. Maar al skryf ons bondig oor iets, moet dit steeds volsinne wees. Doen dit soos volg:
•Skryf die dag en datum boaan jou inskrywing.
•Skryf altyd in die eerste persoon, gebruik ek/my.
•Skryf in die verlede tyd oor gebeure wat reeds plaasgevind het en in die toekomende tyd oor gebeure wat nog moet plaasvind.
•Gevoelens wat jy nou ondervind, word in die teenwoordige tyd beskryf.
•Noem jou ouers en vriende op die name wat jy hulle gewoonlik noem, byvoorbeeld Ouma, nie my ouma nie.
•Gebruik byvoeglike naamwoorde, leestekens (!/?) en aksenttekens (dié) asook hoofletters (AG NEE) om oortuigend te skryf, maar moenie oorboord gaan daarmee nie.
•Gebruik vrae en wense om gevoelens oor te dra, byvoorbeeld: Hoekom gebeur sulke dinge met my?
| Formele assessering: Jou onderwyser kan jou dagboekinskrywing formeel assesseer. |
Sinsoorte en woordeskat
In Afrikaans onderskei ons tussen die volgende sinsoorte:
•stelsin (maak ’n stelling/mededeling): Musiek is gewild by oud en jonk.
•vraagsin (om inligting te bekom): Wie wil saam konsert toe gaan?
•bevelsin (iets moet dringend gedoen word): Dans reg!
•uitroep (dui emosie aan soos liefde, pyn): Eina, jy trap op my tone!
•begroeting (tyd en persoon gegroet, genoem): Middag, kinders!
Lees eers die volgende inligting oor die Idols-wenner Karin Kortje voordat jy die taalvrae beantwoord.
Karin sing soos ’n nagtegaal
Sy was skaars ’n week oud toe haar ma (13) haar op die trap van ’n kinderhuis in Elsiesrivier in Kaapstad gelos het. ’n Vrywilliger (volunteer) daar het die babatjie jammer gekry en haar huis toe geneem.
So het Margaret en Nicholas Kortjé die meisietjie soos hulle eie kind grootgemaak in die Grabouw-vallei. ’n Bietjie meer as twintig jaar later is daardie meisie een van Suid-Afrika se nuwe supersterre. Maar sy was geen modepoppie toe dié enkelma uit ’n sinkdakhuisie in ’n woongebied buite Grabouw in die Wes-Kaap vir die Idols-kompetisie van 2005 ingeskryf het nie.
Toe sy begin met die Shirley Bassey-treffer “Never, Never, Never” kon kykers skaars hul ore glo. Ook die normaalweg kritiese en snedige (vicious) beoordelaars kon nie haar lof genoeg besing nie.
Van toe af het Suid-Afrikaners lief geword vir Karin Kortjé met haar ongelooflike (incredible) sangtalent en baie mense het saam met haar van vreugde gehuil toe sy as die wenner van Idols 2005 aangewys is.
Karin Kortjé het haar eie plekkie tussen die sterre ingeneem. Haar lewe sal nooit weer dieselfde wees nie.
(Verwerk uit: Huisgenoot)
| Taal in konteks | |
| 1. | Gee ’n voorbeeld uit die artikel van ’n stelsin. |
| 2. | Kies die korrekte woord tussen hakies. |
| •Karin Kortjé is ’n gewilde sangeres, daarom kan sy maar (vergeet/verkeerd) om soos ’n gewone mens rond te loop. | |
| •Mans kan nie helder (dink/denk) wanneer hulle haar sien nie. | |
| •Daar is maar min mense wat nie (ken/weet) wie sy is nie. | |
| •Karin kan nie meer (onthou/behou) wanneer sy laas (ongesiens/ongehoord) in die stad rondgeloop het nie. | |
| •Mense (erken/herken) haar gewoonlik en stop om haar handtekening te vra. | |
| •Sy glo egter dat dit haar eie (keuse/kies) was. | |
| •Sy geniet haar aanhangers, daarom sal jy haar nooit hoor (kla/klae) oor hulle nie. | |
| •Dit klink mos nou na iemand wat haar (leeftyd/lewe) geniet! | |
| Self-/maatassessering: Sien jou eie of jou maat se antwoorde volgens die onderwyser se memorandum na. |
| Aktiwiteit 3: Lees berigte vir begrip |
| In hierdie aktiwiteit gaan jy |
| •Lees en kyk•Skryf en aanbied•Taalstrukture en -konvensies•tekste vluglees, soeklees en aandagtig lees•die strekking van ’n leesteks bepaal•afleidings maak•die korrekte gebruik van “wanneer”, “toe” en “dan” in die verskillende tye leer•’n brief van waardering skryf. |
Leesstrategieë
Vluglees die eerste berig om die strekking van die inhoud te bepaal.
“Lion”-lied se geld oplaas na familie
Londen. – Met die lied “The lion sleeps tonight”, wat meer as 60 jaar gelede deur Solomon Linda geskryf is, is meer as $72 miljoen (ongeveer R500 miljoen) verdien.
Nie ’n sent daarvan het egter aan die Zoeloe-skrywer, wat die liedjie vir 10 sjielings verkoop het, gegaan nie. Die eienaar van Gallo Records het besluit om die regte (rights) van die lied aan Linda se dogters te gee, 25 jaar ná sy dood.
“Dit is hoog tyd dat Linda se familie vergoeding (compensation) kry,” het Owen Dean, Gallo se prokureur, gesê.
(Uit: http://www.news24.com/Beeld/Plus/0,,3-175_1375738,00.html)
Mondelinge aanbieding
Gee ’n kort mondelinge opsomming van die inhoud van die beriggie.
Lees nou die volgende koerantberig aandagtig deur met die doel om dit te begryp.
“The lion sleeps tonight” is eg Suid-Afrikaans
1 1Ná sewe dekades het regverdigheid uiteindelik geseëvier vir Solomon