Hy loop met die smal, geteerde paadjie op, verby die hoë palm- en dennebome en ’n geel bordjie, STRICTLY AUTHORISED. CARS ONLY. AT OWNER’S OWN RISK, na waar sy op dieselfde teer, links van die mooi grys kerkgebou, uitgestrek is.
Hy kyk op, na die perfekte oggend. Helder, byna geen wind nie, net ’n vae bries wat vars seereuke teen die berg opstoot. Dit is nie ’n tyd vir dood nie.
Vusi staan langs haar, by Dik en Dun van Forensies, ’n polisiefotograaf en drie in SAPS-uniform. Agter Griessel se rug, op die Langstraat-sypaadjie, staan nog uniforms, minstens vier in die wit hemde met swart epoulette van die Metro-polisie, ewe selfbelangrik. Saam met ’n klompie omstanders leun hulle met arms op die traliewerk en kyk na die stil figuur.
“Môre, Bennie,” sê Vusi Ndabeni op sy sagte manier. Hy is van dieselfde gemiddelde lengte as Griessel, maar hy lyk kleiner: skraal en netjies, die swart broek se nate skerp, spierwit dashemp, die skoene blink. Sy peperkorrel-hare is kort, hoekig geskeer, die bokbaardjie onberispelik geknip. Hy’t chirurgiese rubberhandskoene aan. Griessel het hom verlede Donderdag vir die eerste keer ontmoet, saam met die ander vyf speurders vir wie hy in die volgende jaar moet “mentor”. Dit was die woord wat John Afrika, streekkommissaris: Speurdienste en Misdaadintelligensie, gebruik het. Maar toe Griessel alleen in Afrika se Alfredstraat-kantoor gesit het, was dit: “Ons is in die kak, Bennie. Ons het die Lotz-saak opgefok en nou sê topstruktuur dis omdat dit te lekker gaan in die Kaap, ons moet onse vingers uit onse gatte trek, maar wat kan ek doen? Ek verloor my beste mense en die nuwes weet nog niks, hulle is rou. Kan ek op jou reken, Bennie?”
En ’n uur later later, in die kommissaris se groot vergaderlokaal met ses van die beste “nuwe” mense wat onbeïndruk in ’n ry op grys staatsdiensstoele sit, toe versag John Afrika die boodskap: “Bennie sal julle mentor wees. Hy’s 25 jaar al in die Mag, hy was lid van die ou Moord en Roof toe die meeste van julle nog op laerskool was. Wat hy al vergeet het, moet julle nog leer. Maar julle moet mooi verstaan: Hy’s nie hier om jou werk vir jou te doen nie. Hy’s jou raadgewer, jou klankbord. En jou mentor. Die woordeboek sê dis …” en die kommissaris het vir ’n oomblik na sy notas verwys, “… a wise and trusted counsellor or teacher. Dis hoekom ek hom Provinsiale Taakspan toe geskuif het. Want Bennie is wise en jy kan hom trust, want ek trust hom. Daar’s te veel kennis wat verlore gaan, te veel nuwe mense en ons hoef nie elke keer die wiel van voor af uit te vind nie. Leer by hom. Julle is met die hand uitgesoek; daar’s nie baie wat die geleentheid gaan kry nie.”
Griessel het na hulle gesigte gekyk. Vier lenige swart mans, een gesette swart vrou en een breedgeskouerde bruin speurder, almal in hul vroeë dertigs. Daar was nie veel gulhartige dankbaarheid nie, met die uitsondering van Vusumuzi (“maar almal noem my Vusi”) Ndabeni. Die bruin speurder, Fransman Dekker, was openlik vyandig. Maar Griessel is al gewoond aan die onderstrominge van die nuwe SAPS. Hy het daar langs John Afrika gestaan en vir homself gesê hy moet dankbaar wees hy het nog ’n pos, ná die ontbinding van die Ernstige en Geweldsmisdaadeenheid. En dat hy en Mat Joubert, sy voormalige bevelvoerder, nie na ’n stasie toe geskuif is soos die meeste van hul kollegas nie. Die fokken nuwe strukture wat nie nuut is nie, dis weer soos dit dertig jaar gelede was, speurders by stasies, want dis hoe hulle dit deesdae in die buiteland doen en nou moet die SAPS dit ook so doen. Maar ten minste het hy nog werk en Joubert het vir hom opgeskryf vir bevordering. As sy geluk hou, as hulle verby sy drinkrekord en die regstellende aksie en al die politiek en kak kan kyk, sal hy vandag hoor of hy kaptein gemaak het.
Kaptein Bennie Griessel. Dit klink vir hom reg. En hy het die verhoging nodig. Baie.
“Môre, Vusi,” sê hy.
“Hei, Bennie,” groet Jimmy, die lang, maer witjas van Forensies. “Ek hoor hulle roep jou nou die ‘Oracle’.”
“Soos daai antie in Lord of the Rings,” sê Arnold, die kort dikke. Saam staan hulle in Kaapse polisiekringe bekend as Dik en Dun, gewoonlik in die holgeryde grap van “Forensies sal deur Dik en Dun by jou staan”.
“The Matrix, jou aap,” sê Jimmy.
“Whatever,” sê Arnold.
“Môre,” sê Griessel. Hy wend hom tot die uniforms onder die boom en hy trek sy asem in, reg om vir hulle te sê: “Dis ’n misdaadtoneel; kry julle gatte anderkant die muur,” en dan onthou hy dis Vusi se saak dié; hy moet stilbly en mentor. Hy gee die uniforms ’n vuil kyk wat geen effek het nie en draai na die lyk toe.
Die meisie lê op haar maag, haar kop weg van die straat af. Haar blonde hare is baie kort. Op haar rug is twee kort snywonde, horisontaal, eweredig links en regs op haar skouerblaaie. Maar dit was die gewelddadige sny oor haar keel wat haar dood veroorsaak het, diep genoeg om die slukkanaal te ontbloot. Haar gesig en bors en skouers lê in die wye plas bloed. Die reuk van dood is al teenwoordig, bitter soos koper.
“Jissis,” sê Griessel, want al sy vrees en weersin stoot in hom op, en hy moet asemhaal, stadig en rustig, soos dok Barkhuizen vir hom geleer het. Hy moet sy afstand kry, hy moet dit nie internaliseer nie.
Hy maak sy oë vir ’n oomblik toe. Dan kyk hy weer op, na die bome. Hy soek objektiwiteit, maar dit is ’n verskriklike manier om dood te gaan. En sy kop wil vir hom die gebeurtenis wys soos dit gebeur, die mes wat flits en so seepglad en diep deur haar weefsel sny.
Hy staan vinnig op, gee voor hy kyk rond. Dik en Dun stry oor iets, soos gewoonlik. Hy probeer luister.
Here, sy is so jonk. Agttien, negentien?
Watter soort waansin vat dit om só ’n kind keelaf te sny? Watter soort perversie?
Hy dwing die beelde uit sy kop, dink aan die feite, die implikasies. Sy’s wit. Dit beteken moeilikheid. Dit beteken media-aandag en die hele siklus van misdaad-wat-handuit-ruk-beskuldigings wat weer van voor af begin. Dit beteken groot druk en lang ure en te veel mense met vingers in die paai en elkeen wil net sy eie gat beskerm en hy’s nie meer lus vir al die dinge nie.
“Dis moeilikheid,” sê hy sag vir Vusi.
“Ek weet.”
“Dit sal beter wees as die uniforms agter die muur bly.”
Ndabeni knik en loop na die uniforms toe. Hy vra hulle om met ’n ompad, agter die kerk om, uit te gaan. Hulle is traag, want hulle wil deel wees van dié ding. Maar hulle loop.
Vusi kom staan by hom, notaboek en pen in die hand. “Al die hekke is gesluit. Daar’s ’n motorhek daar anderkant, by die kerkkantoor, en die hoofhek hier voor die gebou. Sy moes oor die traliemuur gespring het; dis die enigste manier om hier in te kom.” Vusi praat te vinnig. Hy wys met sy vinger na ’n bruin man wat anderkant die muur op die sypaadjie staan. “Die ou daar … James Dylan Fredericks, hy’t haar gekry. Hy’s die day manager van Kauai Health Foods in Kloofstraat. Hy sê hy kom in met Golden Arrow se bus van Mitchells Plain af en dan stap hy van die stasie af. Hy’t hier verbygekom, vyf oor vyf, iets het sy oog gevang. Toe spring hy oor die muur, maar toe hy die bloed sien, toe loop hy terug en bel die Caledonplein-stasie, want dis die nommer wat hy op speed dial het vir die winkel.”
Griessel knik. Hy vermoed Ndabeni is senuagtig oor sy teenwoordigheid, asof hy hier is om die swart man te evalueer. Hy sal dit moet regstel.
“Ek gaan vir Fredericks sê hy kan maar gaan; ons weet waar om hom te kry.”
“Dis goed, Vusi. Jy hoef nie … ek waardeer dit dat jy my die detail gee, maar ek wil nie hê jy moet … jy weet …”
Ndabeni raak aan Griessel se arm, asof hy hom gerus wil stel. “Dis O.K., Bennie. Ek wil leer …”
Vusi bly ’n oomblik lank stil. Dan voeg hy by: “I don’t want to blow this, Bennie. Ek was in Khayelitsha vir vier jaar, I don’t want to go back. Maar dis my eerste … witte,” versigtig, asof dit ’n rassistiese stelling kan wees. “Hierdie is ’n ander wêreld …”
“Dit is.” Griessel is nie goed met dié soort van ding nie, altyd onseker oor waar die regte, politiek-korrekte woorde lê. Vusi red