(daw.) – tylko. [przypis edytorski]
281
na pował – tak, że będą leżeć pokotem. [przypis edytorski]
282
dalekość – odległość. [przypis edytorski]
283
olszyniec – zagajnik olchowy. [przypis edytorski]
284
Kazimierzowe – aluzja do panowania Kazimierza Wielkiego (1310–1370) i poprawy standardów cywilizacyjnych w Polsce za jego czasów. [przypis edytorski]
285
gdzie siedem razy na dzień dzwony biją – sens: gdzie odprawiana jest liturgia godzin, to jest modlitwa obowiązkowo odmawiana siedem razy na dzień przez osoby ze święceniami duchownymi. [przypis edytorski]
286
wdały (daw.) – piękny. [przypis edytorski]
287
jędzon – potwór, upiór. [przypis edytorski]
288
przechodzić (daw.) – przekraczać. [przypis edytorski]
289
lutnia (muz.) – dawny instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
290
rysią – kłusem. [przypis edytorski]
291
miary ludzkiej nie przechodził – nie przekraczał wzrostu wysokiego człowieka, nie był olbrzymem. [przypis edytorski]
292
staje, stajanie – dawna miara odległości (etymologicznie: dystans, po przebiegnięciu którego koń musi się zatrzymać i odpocząć). [przypis edytorski]
293
kulbaka – wysokie siodło, przeważnie wojskowe. [przypis edytorski]
294
glewia – broń drzewcowa z grotem w formie jednosiecznego noża; tu: kopia. [przypis edytorski]
295
cugle – wodze, lejce. [przypis edytorski]
296
w posła godzisz – posła atakujesz. [przypis edytorski]
297
Mikołaj Powała z Taczewa – (ok. 1380 – ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
298
Zawisza Czarny z Garbowa – (ok. 1370–1428) polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego. [przypis edytorski]
299
Jan Farurej z Garbowa – rycerz, brat Zawiszy Czarnego. [przypis edytorski]
300
Mikołaj z Moskorzowa – wspomniany w rozdz. 1 dowódca obrony górnego zamku w Wilnie w r. 1390. [przypis edytorski]
301
Zyndram z Maszkowic – (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia. [przypis edytorski]
302
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]
303
dań (daw.) – danina, dar. [przypis edytorski]
304
płochość (daw.) – lekkomyślność. [przypis edytorski]
305
wolej (daw.) – lepiej. [przypis edytorski]
306
samowtór (daw.) – we dwóch. [przypis edytorski]
307
włodyka – rycerz, zwłaszcza niemajętny lub bez pełni praw stanowych. [przypis edytorski]
308
lubo (daw.) – chociaż. [przypis edytorski]
309
rakuski (daw.) – austriacki. [przypis edytorski]
310
Burgundia – region w centralnej Francji. [przypis edytorski]
311
gorze chłopcu (daw.) – źle z chłopcem. [przypis edytorski]
312
wypiastować – wychować. [przypis edytorski]
313
prawy (daw.) – prawdziwy. [przypis edytorski]
314
nie skończy on własną śmiercią – sens: umrze śmiercią gwałtowną, zapewne na skutek wyroku sądu. [przypis edytorski]
315
dzierżyć – trzymać. [przypis edytorski]
316
gorze (ze starop. gorzeć: palić się) – biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
317
przystojny (daw.) – odpowiedni, właściwy. [przypis edytorski]
318
krotofilny (daw.) – skłonny do żartów; krotochwila – farsa, żartobliwy utwór sceniczny bądź żart, dowcip. [przypis edytorski]
319
tuszyć (daw.) – mieć nadzieję. [przypis edytorski]
320
zmóc – pokonać. [przypis edytorski]
321
przygodzić się (daw.) – przydarzyć się. [przypis edytorski]
322
chycić – dziś popr.: chwycić. [przypis edytorski]
323
roków (gw.) – lat. [przypis edytorski]
324
Aleksandra Olgierdówna – (ok. 1370–1434), córka wielkiego księcia Litwy Olgierda, siostra Władysława II Jagiełły, żona księcia mazowieckiego Ziemowita IV. [przypis edytorski]
325
liszka – tu: futro ze skór lisich. [przypis edytorski]
326
koleśno (daw.) – w kolasach; kolasa to odkryty powóz konny bez resorów. [przypis edytorski]
327
którym nie wolno było omijać Krakowa, by nie pozbawić miasta licznych opłat – niektóre miasta posiadały w średniowieczu przywilej, określany jako „prawo składu”, zgodnie z którym kupcy nie mogli ich omijać, lecz przez określony czas musieli wystawiać tam swój towar na sprzedaż. [przypis edytorski]
328
skrzęt (daw.) – krzątanina, ruch. [przypis edytorski]
329
Władysław II Jagiełło – (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
330
wagować się (daw.) – wahać się, zastanawiać się. [przypis edytorski]
331
z dworzany – dziś popr.: z dworzanami. [przypis edytorski]
332
przezpiecznie – dziś popr.: bezpiecznie. [przypis
