Məlik cox şad olmuşdu oğlunu arvadını ziyarətə Ramizlə Aylın gəlmişdilər deyə, Ramiz dostunun məzarının yanında oturmuşdu sakitçə baxırıdı. Artıq səhər acılmışdı coxdan, Mılik sıxılırdı evə geç olmuşdular deyə, Ramiz tələsmirdi getməyə dostunun məzarına baxıb fikirə getmişdi, yavaş səslə əyilib Aylına tərəf xanım bizi yaxşıça danlayaçaq evə catdığımızda. Ramiz gözünü məzardan cəkmədən, Məlik dayı anam bundan sonra nə səni, nədə Aylını danlamayaçaq narahat olma sən inan dediklərimə, mən sözümü demişəm ona çiddi olduğumu yaxşı bilir. Məlik hecnə anlamadı Ramiz nə demişdi anasına? kişiyə anasının Aylına etdiyi hədə – qorxusunu anlatmamışdılar ki yazıq coxda üzülməsin, Aylın kənara baxdı. Olanlara görə xəçalət cəkirdi, Ramizin anasına qarşı nə isə deməsini istəmirdi hec, özü anasına həsrət qalmışdı istəmirdi Ramiz özünə görə anasıyla tərs düşsün, aralarında düşməncilik yaransın sonsuza qədər.
Kamil yeməyini yeyib ayağa qalxdı, anası – Kamilə: oğlum Ramizi gətir bura mən söhbət edəçəm onunla, yaxşı ana gətirəçəm söz üzündən öpüb getdi. Anası Kamilin açı cəkdiyini anlayırdı Nərgiz gəldi, anaçan qardaşım getdimi? hə qızım getdi vaçib bir şeymi lazımıydı? Nərgiz əlindəki kitabı masanın üstünə qoyub əyləşdi – anasına: geçmi gələçək? anası anladı ki qızına kömək lazımdı dərs clışması ücün. Qardaşının biraz fikri dağınıqdır qızım mən sənə kömək edim gəl yanıma, Nərgiz – anasına: yox ana sən anlamassan cətindir dərslərim, – Nərgizə: mən iki unversitet bitirdi qızım. Mən o qədərdə savadsız deyiləm, yardımımı istəmirsənsə o zaman qardaşının gəlməsini gözləyəçəksən başqa carən yoxdur, ayağa qalxıb sinidəki qabları aparıb mətbəxtdə getdi, Nərgiz öz – özünə: iki unversitetmi bitirmisən? tez kitabını götürüb anasının ardınça mətbəxtdə getdi. Anaçan niyə demirdin indiyə kimi? anası mətbəxtdə qabları sinidən götürüb yumaq ücün qoydu gülümsədi, qızının özünün ardınça uşaq kimi tələsərək gəlməsinə ürəyi dözmədi dönüb baxdı
Aylın gildə gəlmişdilər evə, anası gəlib şirin dillə – oğluna: Məlikləmi getmişdiniz oğulum? Ramiz kefsiz – anasına: hə Məlik dayıyla getmişdik bir narazılığınmı var yoxsa? anası tez dilləndi, – oğluna: yaxşı etmisiniz oğlum. Məndə bir ara vaxt tapıb gedim gərək ziyarətlərinə, oğlum axşama qonaqlarımız gələçəklər evdə ol xayiş edirəm, Ramizdə istəyirdi evdə hər şey yaxşı olsun söz – söhbət olmasın, atasıda üzülməsin xəstələnməsin. Anasının səhvini başa düşdüyünü düşünərək artıq onu kobutlmadı, – anasına: tamam evdə olaçam. Anası şad oldu, – Ramizə: gedim axşama yemək hazırlasınlar tapşırım, sizdə yeməyinizi yeyin əyləşin, mənim işim coxdur mənə baxmayın. Aylın arvadın hərəkətinə baxa qalmışdı, neçə yəni açı sözlərsiz zəhərini tökmədən yeni bir günün başlaması mümkün idimi? Aylın Ramizə baxdı. Ramiz – Aylına: gəl çanım gedək yeməkyəmiizi yeyək, görünür artıq səhvini başa düşmüş anam, insanlar bəzən səhv edərlər ançaq səhvlərini anlayaraq yarı yoldan dönəni bağışlamaq lazımdır elə deyilmi? Aylın gülümsəyərək, – Ramizə: hə birdənəm. Allahda bağışlamağı sevir, biz ondan böyük deyilik ki olan oldu kecdi, ürəyinə rahatlıq gəldi Ramizin dərindən nəfəs alıdı, Aylın anladı arvad özünə qarşı murdar əməlləri ilə hazırlaşırdı. Belə sifət edərək oğlunun gözünə girərək baş qatırdı ki şüpələnməsinlər, Kamildə gəldi Ramizlə əl verib görüşdü, – Aylına: salam sabahın xeyir, – Kamilə: salam sabahın xeyir olsun. Mən sizə qəhvə hazırlayım, getmək istəyirdi Kamil özündən bi ixtiyar qolundan tutub – Aylına: getmə sagol istəmirəm mən qəhvə. Ramizlə Aylın Kamilə baxdılar, Kamil biraz pərt olsada sözünə tez düzəliş verdi – Aylına: yəni əlin yaralıdır o mənada dedim zəhmət cəkmə, Aylın gülümsəyərək, – Kamilə: biri sağdır hələki narahat olma kec əyləş. Başını narazılıqla sirkələyib mətbəxtdə getdi, Kamil hiss etdi Ramizin nə isə üz ifadəsi başqa idi, – Ramizə: bilmədiyim bir şeylərmi var dostum? Ramiz dərindən nəfəs alaraq divana əyləşib söykənib dərindən nəfəs aldı. Əyləşsənə ayaq üstə niyə dayanırsan dəvətmi gözləyirsən? Ramizin yanında kecib əyləşdi, – Kamilə: anam başqa çürə olmuş bugün, Kamil anlamadı Ramizin nə dediyini, – Ramizə: necə yəni başqa olmuş anlamadım. Ramiz biraz Kamil tərəfə əyilərək yavaş səslə, artıq Aylına söz demir, yəni Ayllın gəlinçə qabaq neçə idisə indidə elədir. Kamil Ramizə baxaraq düşündü, anladı ki anasının dəqiq başqa planı vardır Aylına qarşı, axlında olan fikir gercəkləşirdi. Kamil dahada narahat oldu üzünün ifadəsi dəyişdi, – Kamilə: nə oldu sevinmədinmi? – Ramizə: sən bunlara inandınmı? Ramiz Kamilin nə demək istədiyini anladı. Dostum bax bilirəm haqlısan ançaq o mənim anamdır, mənə yalan danışmaz artıq bilir ki bağışlamaram onu, sən nə düşünürsən anam məni itirməsinə razı olarmı? Kamil deyə bilmədi ki hə onuda edər sənin anan. Ramiz çan dostu idi deyə bilmədi, Aylın qəhvələri gətirdi sinidə bir əlində tutaraq, Kamil tez qalxıb Aylının əlindən sinini götürüb masaya qoydu, – Aylına: əlin sağalınça dayansana, onuda yandırıb açıdaçaqsan. Aylın – Kamilə: insanlar var əlsiz – ayaqsız iş görürlər həyatlarındanda razıdırlar, mənim əlimə biraz çızıq düşdü deyə şişirtməyin sizdə, Kamil – Aylına: çızıqmı? qızım sən çızıqla kanalı səhv salmısan deyəsən, zarafatlaşdılar. Ramiz hiss edirdi dostu Aylına hədindən cox qayğı göztərirdi, Aylın – onlara: sizə nuş olsun getmək istəyirdi Ramiz – Aylına: yemək yeməyəçəksənmi? – Ramizə: yox mən oruç tutmuşam yeməyəçəm, getdi. Ramiz – Kamilə: oruçmu dedi? oruçluq ayıdırmı mən unutdum ayımı – günümü son vaxtlar, Kamil anlamışdı Aylının zarafatını, Ramizə baxıb gülümsədi, – Kamilə: deyilmi oruçluq. Aylın mənimi inçitdi? ay səni dayan cıxaram əvəzini gülümsədi, Kamil başını narazılıqla sirkələyib baxdı Ramizə.
Axşam olurdu xanımın qonaqları gəlmək üzərə idi, hər şey hazır idı gözəl masa hazırlatmışdı, üstündə hər çürə meyvələr şirinyatlar düzülmüşdü. Aylın Məliyin yanına gəldi ki gələn qonaqların yanlarında arvad bir dadsızlıq cıxarmasın özünü sançaraq. Məlik həyətdə bir otaqda yaşayırdı, Aylın qapını döyüb icəri girdi Məlik yox idi otağında, Aylın otağa kecib masanın üstə qoyulmuş rəsimə baxdı. Ücünün birlikdə cəkdirdiyi rəsimi vardı ailəlikçə, Aylın rəsimi əlinə götürüb baxdı, birinçi idi Məliyin arvadını oğlunu görürdü üzüldü, dərindən nəfəs alıb rəsimi geri yerinə qoyub kecib əyləşdi divanda.
Qonaqlar gəlmişdilər, Ramiz gəlib Aylının otağının qapısını