Wizjonerzy przejawiają zaskakujący talent do podejmowania działania w pozornie najmniej korzystnym czasie. Jeśli przyjrzeć się okolicznościom, w jakich otwierali swoje spółki, to często wybierali porę, którą konkurenci uważali za najgorszą z możliwych. Wielu ludzi, patrząc z zewnątrz, sądzi, że wizjonerom rozpoczęcie działalności przychodziło łatwo i bez wpadek. Nic bardziej mylnego.
Walt Disney, Bill Hewlett i David Packard, Tom Watson (od IBM) oraz Thomas Edison (gdy opracował swoją wizję dla General Electric) – wszyscy zaczynali urzeczywistniać marzenia w chwili, gdy rynki znajdowały się w opłakanym stanie. FedEx, Sports Illustrated, Hyatt, Wikipedia, MTV oraz Trader Joe’s otworzyły podwoje dokładnie wtedy, kiedy straszne recesje grzebały wiele innych przedsiębiorstw. Nawet spółkę Google zarejestrowano pod koniec ubiegłego stulecia, gdy nastąpił krach na rynku technologicznym.
Leon Charney kupił swój pierwszy budynek w 1980 roku, w noc, gdy Jimmy Carter przegrał w ponownych wyborach na rzecz Ronalda Reagana. Stopy procentowe były dwucyfrowe, a branżę nieruchomości dotknął kryzys. Charney zainwestował dochody z wynajmu w dwanaście stojących w sąsiedztwie budynków, kupując ponad dwanaście hektarów gruntu na Times Square. Nigdy nie przyszłoby mu do głowy, że zostanie miliarderem, a dziś jednym z najnowszych potentatów na liście Forbes 400 mimo aktualnej ogromnej bessy na rynku nieruchomości.
Wang Chuanfu założył BYD (Build Your Dream – zrealizuj marzenie) po klęsce firm internetowych typu dot-com i produkował nowoczesne baterie, gdy nikogo nie obchodziły marzenia eksprofesora o ekologicznym, wolnym od spalin samochodzie napędzanym elektrycznością. W 2008 roku Warren Buffett kupił 10% spółki BYD, czyniąc z Chuanfu miliardera i najbogatszego człowieka w Chinach.
Wiele przedsiębiorstw o długoletniej tradycji nie tylko powstało w złych warunkach gospodarczych, lecz na początku oferowało także niepopularne wyroby. Lista krótkotrwałych, nietrafionych produktów wielkich spółek jest bardzo, bardzo długa. Wydaje się, że biznesowy sukces rodzi się na gruncie wcześniejszych porażek.
Można znaleźć mnóstwo legendarnych przykładów. Telefon komórkowy Newton PDA wyprodukowany przez Apple’a w 1993 roku był zbyt nieporęczny i drogi, aby zapewnić firmie sukces, ale utorował drogę firmie Research in Motion, która wypuściła model Blackberry oraz Nokii, która odniosła olbrzymi sukces za sprawą „inteligentnych telefonów” na długo przed iPhone’em spółki Apple.
Hewlett-Packard gra dzisiaj pierwsze skrzypce, rozwijając się w gorączkowym tempie, i dogania swojego rywala Della, by zająć pierwsze miejsce na rynku komputerów osobistych. Jednak początki spółki wyglądały całkiem inaczej. Wśród jej pierwszych elektronicznych produktów znalazło się urządzenie do automatycznego spłukiwania toalet oraz maszyna „wstrząsowa” dla osób na diecie. Oba wyroby poniosły klęskę.
W 2010 roku na liście najlepszych firm magazynu „Fortune” uznaniem cieszył się Marriott, którego początkowa działalność nie miała nic wspólnego z hotelami – to były bary szybkiej obsługi A&W, sławne z serwowanego piwa korzennego. Spółka Procter & Gamble zaczynała jako jeden z osiemnastu producentów świec w Cincinnati.
Fiński inżynier Frederik Idestam otworzył młyn – zakład przetwórstwa miazgi drzewnej – na brzegu rzeki Nokia i odniósł ogromny sukces, produkując papier toaletowy. Później rozszerzył działalność i produkował gumiaki oraz wytwarzał elektryczność. W 1981 roku w tej samej spółce, Nokii, wynaleziono pierwszą międzynarodową sieć komórkową na świecie i dziś firma jest największym producentem telefonów komórkowych i aparatów cyfrowych.
Elektrownia technologiczna Wipro zaczynała w Indiach jako firma produkująca oleje i tłuszcze, a potem, zrywami, przekwalifikowała się na produkcję mydła, a nawet cylindrów hydraulicznych. Ostatecznie Azim Premji przekształcił Wipro w spółkę IT o wartości 5 miliardów dolarów, a jego prywatny majątek jest dziś wart około 17 miliardów dolarów netto.
Pierwsze pół tuzina przedsięwzięć Charlesa Schwaba nie spełniło pokładanych w nich wielkich nadziei. W końcu Schwab otworzył dyskontową firmę maklerską, która okazała się takim sukcesem, że w latach osiemdziesiątych kupił ją Bank of America, wówczas największy bank na świecie. Niestety, przejęcie spółki nie zaowocowało spodziewanymi zyskami, więc kilka lat później Schwab dołożył wszelkich starań, by odkupić swoją firmę za ponad czterokrotną cenę, za jaką ją sprzedał!
Wprowadził spółkę Schwab na nowojorską giełdę, aby zmniejszyć dług na wykupie wspomaganym, ale dokonał tego zaledwie na kilka tygodni przed krachem w 1987 roku. Akcje spółki spadły w ciągu jednego dnia o ponad 70% i przez prawie pięć lat nie wróciły do poziomu swojej pierwszej oferty publicznej (IPO – initial public offering).
Chuck Schwab odziedziczył wytrwałość po rodzicach, którzy przeżyli wielki kryzys w latach trzydziestych. Pielęgnowali ambicje, aby pomagać milionom ludzi w osiągnięciu finansowej niezależności. Mimo trudnych czasów wspaniałe rodziny wydają wielu liderów podobnych do Schwaba, ale nie tak często, jak byśmy sobie tego życzyli. Wielu wielkich ludzi nie trafiło ani na dobry czas, ani nie urodziło się w rodzinach, które mogły im zapewnić udany start.
Najwcześniejsze wspomnienia pani generał dywizji Gale Pollock wiążą się z ojcem, który groził jej rewolwerem i nożami. Miała jedenaście lat, gdy odważyła się stawić czoła ojcu alkoholikowi. „Mężczyźni nie krzywdzą kobiet, a tatusiowie córek!” – rzuciła mu w twarz, powstrzymując łzy. Każda chwila prawdy w życiu tej kobiety stanowiła świadomy wybór, aby zmieniać świat na lepsze. Pollock miała kilkanaście lat, gdy jej mentor – który dodawał jej otuchy podczas niebezpiecznych pierwszych lat spędzonych z ojcem – wrócił z Wietnamu bez nóg. Gale była zdruzgotana, ale gniew pobudził ją do działania. Zgłosiła się do wojska na pielęgniarkę i później została pierwszą kobietą, która zarządzała systemem medycznym armii USA.
Kiedy w 2007 roku wybuchł spór na temat jakości służby zdrowia w szpitalach wojskowych, Gale Pollock, jako naczelny lekarz wojskowy, miała rzucić się na ten „granat”, zdając sobie sprawę z prawdopodobieństwa, że przegra batalię i pogrzebie swoją karierę. Generał Gale wytrzymała ciężki ostrzał, ale doprowadziła do całkowitego przeobrażenia spuścizny po szpitalach wojskowych.
Co mają wspólnego opisani wyżej ludzie? Cechy przywódcze.
Jeśli chcesz odnieść sukces jako lider, potrzebna ci kombinacja dwóch elementów: charakteru i kompetencji. Musisz kierować się zasadami etyki, być kimś, komu ludzie wierzą i są gotowi za nim podążać. Jeżeli chcesz, by w świecie biznesu ci ufano, musisz być wiarygodny. Musisz wierzyć w siebie, swoją firmę, w istotne korzyści płynące z twoich produktów i usług oraz w swoich ludzi. Musisz uwierzyć, że proponujesz produkt lub usługę doskonałą pod każdym względem, która wywiera wpływ na życie twoich klientów. Musisz świecić przykładem i zachęcać innych, aby włączali się razem z tobą w ekscytujące przedsięwzięcie, jakim jest tworzenie wielkiej firmy.
Jednocześnie musisz w najwyższym stopniu opanować najważniejsze umiejętności przywódcze i perfekcyjnie wypełniać obowiązki lidera, a także przez całe zawodowe życie nieustannie się doskonalić.
„Przywódca potrzebuje pokory, aby pamiętać, że musi stawać się coraz lepszy we wszystkim, co robi. – podkreślił w rozmowie z nami założyciel Amazon, Jeff Bezos. – Nie wiem jak