– Дай мне руку, – чуе Генадзь загад.
Яму не хочацца даваць сваю руку бабе, але адначасна ён ведае, што даць павінен. Бабу трэба слухаць.
Ягоная рука раптам кранаецца нечага невыказна халоднага, як лёду, і холад пранізвае ўсе пальцы, далонь – гэта бабіны тонкія крываватыя пальцы абхапілі яе.
Той даўны холад з маленства быў такім моцным, што Генадзь уздрыгнуў цяпер, тут, і зразумеў, што колькі часу сядзіць застыўшы, з задранай угару рукой – трымаецца за рэгулятар адкрыцця люка.
Не, часу мінула зусім не шмат – Людміла побач нават не павярнула да яго галавы. Ён не перажываў успаміну – ён уварваўся ў ягоную свядомасць тысячамі гукаў, фарбаў, адценняў і пачуццяў, і цяпер можна не спяшаючыся, павольна, успамінаць, нібыта праглядаць на маніторы хвіліны маленства… Маленства, якое ў яго ўкрала маці!
Генадзь не памятаў, як ён даехаў да горада – усе яго думкі былі занятыя. Ён засяродзіўся на сваім адчуванні там і зразумеў, што старая нешта сказала яму. Што? Баба клікала яго не дзеля таго, каб патрымаць за руку! Не таму! Ён ішоў слухаць – калі памяць вярнула той момант, значыць, баба нешта сказала. Важнае. Вельмі важнае… бо ў яго была асаблівая бабуля Дунька! Бач, як яе баяліся… І смерць яе не брала гэтулькі часу. Не, бабуля ведала шмат, бабуля шмат магла… Трэба ўспамінаць, успамінаць… Яна нешта мусіла сказаць…
У той вечар ён не сядаў за кампутар, не ўлучаў тэлевізара. Проста ляжаў на ложку, глядзеў у столь. Людміла паспрабавала было пацікавіцца, што з ім, ці не яна таму віной, але Генадзь адно махнуў рукой, каб зачыніла дзверы.
У кватэры да самай ночы было ціха.
Генадзь нічога не ўспомніў. Ён зноў прысніў маленства. Ён не бачыў там нічога выразнага: тыя самыя колеры, нейкія плямы-фігуры, адчуванне страху і захаплення. І цвёрдая ўпэўненасць у тым, што гэта менавіта маленства.
Мінула дні тры, Генадзь пастанавіў для сябе, што для ўспаміну трэба нейкі вылучны, асаблівы момант – накшталт такога, які адбыўся ў машыне ля возера. Трэба, каб для памяці была падсунутая карцінка, максімальна блізкая да таго, што было. Тады, у машыне, усё адбылося выпадкова: расхрыстаныя Людміліны грудзі, яе сарочка, нібыта падраная старая кашуля бабы Дунькі, адкрытая частка неба над жанчынай…
Наступныя дні былі занятыя шуканнем: што і дзе? Што можа вярнуць яго ў маленства? Дзе можна зноў сустрэць такі малюнак?
Зразумела, ён не аднаго разу, а двойчы (адзін раз ездзілі на возера) прымушаў Людмілу гэтаксама як тады, адкідвацца ў крэсле, расшпільваць кашулю. Круціў люк… выніку не было.
У той дзень неспадзеўкі надышла навальніца, прагрукатала, пасляпіла маланкамі, абдала горад кароткаю залевай. Людміла выйшла на балкон, расхінула рамы, гукнула яго:
– Генік, ідзі, падыхай свежым! Так цудоўна пахне!
Генадзь выйшаў.
Людміла працягвала рукі пад кроплі, што зрываліся з верхняга балкона.
Падлога балкона быццам падзеленая напалам: адна цёмная частка ля яго пярэдняй сцяны, і другая