– Тыый, бэркэ да толкуйдаабыккын! Оччотугар кырынаас ханна бараахтыай, тириитэ да алдьаммат ини?
– Суох-суох. Хата саһылы бултаһар олус уустук. Онуоха хапкааны суолун алдьаппакка эрэ, туораттан хаар аннынан хаһан киирэн, хаардаах суолун бааһырдыбакка эрэ уурар сөп. Кини чопчу сылдьыбыт суолунан сылдьааччы, дьэ оччоҕуна киирэн биэрээччи, һэ-һэ, – оҕонньор утуйардыы тыыллаҥнаан ылла.
– Дьэ, дьиктини кэпсээтиҥ.
– Кэпсээтэххэ араас сэкириэт элбэх буолааччы. Эһиги хапкааны элбэҕи аҕалаарыҥ эрэ.
– Оттон төннөрбүтүгэр төһө кыайарбытынан таһаҕастаах кэлиэх этибит, иэс-күүс, араас сакаас да элбэх. Көстөн иһэр ини, – Массакы уута кэлэн унаарытан саҥарар, – айуу-айа, түүн ыраатта.
Сотору үүтээн иһэ чуумпурар, сылайа быһыытыйбыт айанньыттар түлүк ууларыгар утуйаллар.
– Турууҥ, туруҥ, туруҥ! – сарсыарда эрдэ Ньукулай оҕонньор уолаттарын уһугуннартаата. – Халлаан сырдаабыт. Чугастааҕы хайа үрдүнэн саһарҕа кыыһан ырааппыт, бүгүн айанныыр сирбит да ыраах, тыал-куус амаҕа дылы, онон табаларбытын тутан айан суолун тутуһуоххайыҥ, сир ылан хаалыахха наада. Бүгүн төрдүс күммүт үүннэ.
– Уу, дьэ, кытаанахтык утуйбуппун дии, бэҕэһээ эһиги кэпсээҥҥитин ситэ истибэккэ утуйан хаалаахтаабыппын, – диэтэ Массакы, эргэрбит абырахтаах таба ыстаанын кэтэ-кэтэ.
Сотору кэминэн табаларын тутан, хомуна охсон, Ньукулайдаах эмиэ айан суолун тутуспуттара. Арай уруккутунааҕар сорох сирдэринэн хаар халыҥаан айанныыллара бытаарбыкка дылы буолбута.
Айанньыттар табаларын тиэтэтэ-тиэтэтэ тэлээрдээн истилэр.
Оҥоло-чоҥоло быллаардардаах сыһыы халыҥ хаарынан бүрүллэн муора дохсун долгуна тохтоон хаалбытыгар маарынныыр. Кыһыҥҥы күөх халлааҥҥа тахсан эрэр күн чэмэлийэ тыгар. Дьэргэлгэн оонньуур сардаҥалар маҥан хаарга ыраахха диэри дьиримнээн дьикти хартыынаны үөскэтэллэр. Сыа хаар анныттан куоҕаһа быкпыт хагдаҥ оттор саһарбыт төбөлөрүн сиккиэр тыалга нуоҕалдьыталлара «былырыын биһиги күөҕүнэн чэлгийэн айылҕаны киэргэтэ үүммүппүт» диэн кэпсии, сипсиһэ турарга дылылар. Олох диэн дьикти баҕайы, син эмиэ ити хагдарыйбыт от курдук сылтан сыл, үйэттэн үйэҕэ киһи аймах эмиэ бэйэ-бэйэтин солбуйсан иһэр айылгылаах эбит.
Балайда айаннаабыттарын кэннэ, суоллара кэҥээн, аһаҕастыйан, аартыктара биир күдьүс биллибэт-көстүбэт буолан барда.
– Бээрэ, бу хотоолунан төһө өр айанныырбыт эбитэ буолла, урут маннык намыһах сир суохха дылы этэ, – Сэмэнньэ табаларын тохтотон, мунааран, наартатыгар балайда тулатын одуулуу олорбохтоото. Онтон чарапчыламмытынан эмискэ ойон турда: «Ээ, ол ыраах көстөр кып-кыра харалар туруук таас хайалар төбөлөрө көстөллөр быһыылаах, оччотугар хайысхабыт сөп эбит, айанныаҕыҥ». Табалар ону эрэ истибиттии тунал хаары күдээритэ ыһан айанныы турдулар. Арай намыһах наарталар халтараан эниэлэргэ түөрэ барыахтыы чэпчэкитик тэлээрэллэрэ.
Ньукулай кэлин уучах наартатыгар олорон иһэн, инникилээн иһэр табалары,