Шул көннән «һм» Ләйләнең иң яратмаган ымлыгы, сүзе булып калды. Соңрак, чәче, күзләре, гәүдәсе белән әтисенә охшаган кызы солы боткасын яратмыйча «һм» дип куйгач, бер гаепсез баланы тиргәп, хәтта чәбәкләп алды Халидә.
Фамилия турында Ләйлә загс ишеген атлап керергә ике көн калгач сүз катты.
– Морадкаем, минем сиңа бик зур үтенечем бар.
– Рәхим ит, кызым!
– Миңа әти-әни фамилиясендә калырга рөхсәт итмәссеңме икән?
– Бу сиңа нәрсә бирә диик инде? Минем Сәлимуллиным ошамаган өченме?
Ләйлә үзенең дәлилләре турында күп уйланып, аклану, аңлату сүзләрен кат-кат кабатлап йөрсә дә, җавабы артык гади килеп чыкты.
– Алар мине тәрбияләүгә, аякка бастыруга күп көч куйганнар, фамилияләрендә калу минем рәхмәтем, өлешчә бурычымны үтәү булыр иде.
Морадның бу аңлатуга карашы әзер иде.
– Ата-ананың җир йөзендәге төп вазифасы бала үстерү, нәсел агачын саклау түгелме соң? Кешелек җәмгыяте фәлән еллар дәвамында шул язылмаган канун буенча яши. Гел элгәргеләр фамилиясенә, исеменә ябышып ятсак, барыбыз да Адамов, Әдәми, Адамян дип кенә аталыр идек.
Ләйлә Морадны мантыйк белән җиңә алмавын аңлагач, әти-әни «улыбыз булмагач, син хет фамилиябезне сакла» дип үтенделәр дияргә мәҗбүр булды.
– Димәк, бу уй Сахип Миндрахманович башында туган.
Ләйлә сүзсез генә башын селкеде.
– Үз фамилиям бик атаклы да, яңгырашлы да булмагач, мин риза. Тик бер шартым бар. Дусларым, таныш-белешләрем, хәтта туганнарым да бу гайре табигый хәл турында белергә тиеш түгелләр. Реклама булмасын. Ләйлә сөенеченнән баскан урынында сикеренеп, кулларын өскә күтәреп чәбәкләде.
– Мең рәхмәт, Морад. Мине аңлавыңа шикләнмәгән идем. Син минем чын хуҗам да, зыялы дустым да.
Мәгәр загста көтелмәгән хәл килеп чыкты. Морад белән Ләйләнең чираты килеп җитүгә, залда кайгыртучан Сахип Миндрахман улының чакыруы буенча килгән татар һәм рус телләрендә тапшырулар алып баручы ике телеканал пәйда булды. Алар, кул кую, балдаклар киертешү, шампан шәрабы ачу өлешләрен төшереп алу белән генә чикләнмичә, яшьләрне сораулары белән интектерделәр.
«Сез кайда, ничек таныштыгыз?» дигән сөальгә Морад җавап бирергә тиеш иде.
– Безнең очрашуны күкләр оештырды дип уйлыйм. Чөнки без һич уйламаган төштә, аэропортның көтү залында таныштык. Бер карауда гашыйк булдык һәм гаилә корып, бергә яшәргә уйладык.
– Ләйлә ханым, сез кыз фамилиягездә, Габбасова булып калырга карар иткәнсез. Ни өчен ирегез белән уртак фамилиядә йөрергә булмадыгыз?
Корреспондентның соравында төрттерү дә, ирония дә барын Морад аңласа да, Ләйлә югалып калды һәм турыдан бәрде.
– Мин әтиемә борынгы фамилиябездә калырга вәгъдә бирдем. Сүземдә тордым.
Сахип әфәнденең соравы буенча,