Келинг, ҳаммасини ўта камбағаллик тенденциясига қарашдан бошлаймиз.
3-савол
Охирги 20 йилда дунё аҳолисининг ўта камбағал ҳаёт кечирувчи қисми…
□ А. Деярли икки баробар ошди.
□ Б. Ўша-ўша қолди.
□ В. Деярли икки баробар камайди.
Тўғри жавоб В: охирги 20 йилда одамларнинг ўта камбағал ҳаёт кечираётган қисми деярли икки бараварга қисқарган. Аммо биз кўп мамлакатларда ўтказган онлайн сўровларда 10 фоиздан кам одам бунга тўғри жавоб берди.
Биринчи бобда берилган тўртта даромад даражаси эсингиздами? 1800 йилда инсониятнинг тахминан 85 фоизи I даражада, ўта камбағал ҳаёт кечирган. Бутун дунёда одамлар тўйиб овқатланмаган. Кўп одамлар йилда бир неча марта қорни оч ҳолда ухлаган. Британия ва унинг мустамлакаларида болалар овқат ейиш учун ишлашига тўғри келган ҳамда Бирлашган Қиролликда болалар ўртача 10 ёшдан ишлай бошлаган. Бутун Швеция аҳолисининг бешдан бир қисми (менинг кўп қариндошларим ҳам шулар ичида) очликдан АҚШга кетиб қолган. Улардан фақат 20 фоизи ортга қайтган. Экинлар ҳосил бермаса ва қариндошларингиз, дўстларингиз, қўшниларингиз очликдан ўлса нима қилар эдингиз? Қочардингиз. Муҳожиротга кетардингиз. Агар имконини қилолсангиз, албатта.
Бутун инсоният ҳаёти I даражадан бошланган. 1966 йилгача одамларнинг кўпчилиги доим I даражада яшаб келган. У вақтгача ўта камбағаллик нормал ҳолат эди, мустасно эмас.
Суратдаги эгри чизиқда ўта камбағаллик даражаси 1800 йилдан бери қанчага камайгани кўрсатилган. Энди эса диққатингизни охирги 20 йилликка қаратинг. Дунё тарихида камбағаллик бу қадар тез қисқаргани ҳеч кузатилмаган.
1997 йилда Ҳиндистон ва Хитой аҳолисининг 42 фоизи ўта камбағал тарзда ҳаёт кечираётган эди. 2017 йилгача Ҳиндистонда бу улуш 12 фоизгача тушди: ўта камбағал яшаётган одамлар сони 20 йил аввалги ҳолатга қараганда 270 миллион нафарга камайди. Хитойда бўлса бу улуш худди шунча вақт оралиғида 0.7 фоизгача тушди. Бу яна ярим миллиард аҳоли ушбу муҳим остонадан ўтиб олганини англатади. Шу орада Лотин Америкаси 14 фоизлик улушини 4 фоизга туширди (яна 35 миллион киши). Ўта камбағалликнинг ҳисоби жуда ноаниқ бўлсада, ўзгариш шу суръатда давом этса, улкан ўзгариш бўлади, шубҳасиз.
20 йил аввал неча ёшда эдингиз? Кўзларингизни бир лаҳза юмиб, ўша ҳолатингизни эсланг. Дунёнгиз қанчалар ўзгарган? Анчами? Ёки бирозгина? Дунё ҳам худди шунча ўзгарган: 20 йил аввал дунё аҳолисининг 29 фоизи ўта камбағал ҳаёт кечирган. Ҳозир эса бу рақам 9 фоизни ташкил қилади. Бугун деярли ҳамма дўзахдан қутулган. Инсониятнинг барча азоб-уқубатлари манбаи йўқ қилиниш арафасида. Биз катта зиёфат уюштиришимиз керак! Катта зиёфат! “Биз” деганда мен инсониятни назарда тутмоқдаман!
Биз эса тушкунмиз. IV даражадаги телевизоримизда ҳали-ҳамон ўта камбағал одамларни кўрамиз