КИТОБНИНГ ЁЗИЛИШИ ВА ДУНЁ ЮЗИНИ КЎРИШИ ТАРИХИДАН
Бутун онгли ҳаётим давомида касбим тақозоси, қалбим даъвати билан жаҳон воқеа ва ҳодисаларидан воқиф бўлиб келаман. Ўзимизга тегишли энг янги хабарларни «Хотиралар дафтарим»га қайд этиб қўяман. 2018 йилнинг декабрь ойида дунёга машҳур ва холис «Евроньюс» ахборот агентлиги томонидан маълум қилинишича, Испания матбуотида «Ўзбекистонда тадрижий инқилоб юз бермоқда» дейилган. Мен ҳам бу фикрга тўла қўшиламан. Дарҳақиқат, уч йилча бўлиб қолдики, юртимизда тадрижий инқилоб давом этмоқда.
Маълумки, қудратли ва буюк давлатлар раҳбарла рининг фикрлари залворли ва таъсирчан бўлади. АҚШнинг собиқ Президенти Барак Обама ва сайланган Президенти Дональд Трамп Президентимиз Шавкат Мирзиёевга йўллаган қутлов ларида «Ўзбекистонда янги давр бошланмоқда» дея башорат қилишган эди. Бу башорат айни ҳақиқат бўлиб чиқди ва чиқмоқда. Мен ҳам 2016 йилнинг сентябрь-декабрь ойларида содир бўлган ўта тарихий воқеаларга ижобий муносабат билдирган эдим. Муҳтарам Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон Республикаси Президентлигига номзод этиб кўрсатилганда «Муносиб издошлик» деган мақола ёзиб, «Янги аср газетаси»да эълон қилган эдим. Ҳурматли Шавкат Миромонович мутлақ кўпчилик овоз билан Ўзбекистон Республикаси Президенти этиб сайланганларида «Халқ иродасининг ифодаси» деб ёзган эдим. Бу мақолам журналда чоп этилган. Ҳали бу буюк тарихий воқеалар хусусида вақти-соати етганда яна ёзаман. Инсон бир жамиятда яшаб туриб, ундан ташқарида туролмайди ва бўла олмайди ҳам. «Бизким, ўзбеклар» китобим жамиятдан ташқарида тура олмаслик натижасидир. Бу мазкур китобим ҳақидаги янги фикримдир.
Ўтмишини унутганнинг келажаги бўлмайди. Бу лўнда иборада тафаккур ва даъват бор. Тоабад инсоният шундай тафаккур ва даъватга риоя қилиб яшамоғи керак. Шунда унинг умри боқий, келажаги порлоқ бўла боради, инсонийлиги ҳам сақланиб қолади. Зеро, аждодларини унутиб, ўтмишини унутиб умр кечирган авлод узоққа боролмайди. Бу тарих ҳукмидир.
Энг аввало мамнуният ва самимият билан шуни таъкидлаш ва эътироф этишим керакки, агар 1991 йили миллий мустақилликка эришмаганимизда «Бизким, ўзбеклар» китоби ҳам дунёга келмасди. Шунинг учун баралла айтаманки, бу китоб мустақиллигимиз самараларидандир.
Ҳаётим йўлида кўпгина катта замондошларимдан, жумладан, Комил Яшин, Воҳид Зоҳидов, Сарвар Азимов, Бўрибой Аҳмедов, Салоҳиддин Мамажонов, Мамажон Раҳмонов, Шукрулло, Туроб Тўла, Азиз Қаюмов, Лазиз Қаюмов, Раҳмат Файзий, Ҳамид Ғулом, Мирмуҳсин, Пўлат Мўмин, Ёнғин Мирзо, Олим Хўжаев, санъатшунос Александр Рибник, адиб Николай Вирта, душанбелик (асли Хўжанд вилоятидан) ўзбек шоири Аширмат ака, қўқонлик шоир Жавдат Абдулла кабилардан кўп меҳр, ҳиммат, мурувват кўрдим. Ҳаётимда шундай яхши одамларга учрадимки, хатто ўзимдан тўрт-беш ёш катта ёки деярли тенгдош Сайёр, Юсуф Шомансур, Хайриддин Салоҳ, Фарход Мусажонов, Эркин Самандар, Ҳайдар Муҳаммад, Иброҳим Ғафуров, Асрор Самадлар менга суянчиқ бўлишди. Мен уларнинг барчасидан катталарни ҳурмат қилишни, кичик ларга меҳр кўрсатишни, миллатимизни, юртимизни севишни ўргандим. Бу фазилатларни «Бизким, ўзбеклар»да ифодалашга ҳаракат қилдим. Диний арбоблардан Фозилқори Ёсин ўғли Собиров, Шамсиддинхон Бобохонов, Анварқори Турсунов, Раҳматиллақори Обидов, Шайх Абдулазиз Мансур, ҳаммаҳаллам Ҳамидиллақори, арабшунос Неъматуллоҳ Ибро ҳимовдан озми-кўпми диний таълим олдим, уларга иқтидо қилиб намоз ўқидим. Бу ҳолат ҳам «Бизким, ўзбеклар»да қисман бўлса-да ўз ифодасини топган, дейишни истардим.
Муборак саксон ёшга бораётган эканман, ҳозиргача нимагаки эришган бўлсам, Аллоҳ таолога шукроналар билдираман, эришмоқчи бўлган орзуларимнинг ушалишини сабр билан кутаман. Эришилганига шукр қилиш, эришиладиганига сабр қилиш – бунда ҳаёт ҳаловати бор. Матбуотда жами 19 йил, шундан 16 йили «Ўзбекистон маданияти»да хизмат қилиб кам бўлмадим. 15 та иттифоқдош республикаларнинг пойтахтларида, Ленинград, Волгаград, Ростов каби йирик шаҳарларида бўлдим, уларнинг турмуш тарзини кузатдим, ўз тарихи, маданияти, тили ва адабиётига муносабатни қисман бўлса-да ўргнишга интилдим. Қайси шаҳарда бўлмайин, улардаги музейларда бўлишга уриндим.
Тарас Шевченко «Васият» шеърида орзу қилганидек, Днепр дарёси соҳилидаги баландликда жойлашган Канев шаҳрида дафн этилган. Қабридан шовуллаб оқаётган Днепр дарёси кўриниб туради. Мухтор Авезовнинг қадами қаерга теккан бўлса, ўша ерга уй-музейи ёки бирор ёдгорлик ўрнатилган. Ҳали шўролар замонасида – 1979 йили ўзбек драматурглари делегацияси сафида Туркманистонга борганимизда Ашхобод яқинидаги Ферузабоғда ҳам бўлиб, Берди Кербобоевнинг уй-музейини ҳам зиёрат қилган эдик. Суриштириб билсам бу уй музейда 16 ходим ишлар экан. 16 ходим-а, ана эътиборни қаранг-а!!
Яқинда улуғ адиб Абдулла Қодирий яшаб ўтган боғ ҳовлида бўлиб, набиралари билан суҳбатда аён бўлдим. 1 гектарлик бу боғ ҳовлида адиб авлодлари истиқомат қилишмоқда. Боғ ўртасида Абдулла Қодирий ўз қўллари билан қурган ўша машҳур ва тарихий шийпон, «Обид кетмон» асари ёзилган хона ўз ҳолидагидек сақланиб қолган. Не бахтки, Мустақиллигимизнинг 28 йиллиги кунлари Тошкентда Абдулла Қодирий ижод мактаби иш бошлади. Яна адабий музей, кутубхона