Хайриятки, тилида ҳам, ҳаракатларида ҳам у мунофиқлик йўлидан бормади. Бувиси ўргатган Калимаи Шаҳодатни ҳар куни бир неча бор ёлғизликда ошкора, бегоналар орасида пинҳона – ичдан такрорлашни канда қилмади. Ҳатто, оила аъзолари, биринчи галда, Озода ҳам, фарзандлари, укаларидан айримлари бу борада ундан ибрат олдилар. Дин илми бўйича қишлоқда, яқин атрофда бир мунча пешқадам ҳисобланган, бунга амал қиладиган, бироқ бунинг жабру жафосини анча татиган Маҳмуд амакиси жияннинг бу қалтис ҳаракатидан чўчиб, гоҳида панд-насиҳат ҳам қилар, отаси ҳам эҳтиёткорликка чорлар эди. Аммо Худо Москванинг раҳбарига инсоф бердими, у динга ишонувчиларни сиқувдан тўхтатди. Ҳамма нарсани қайта қуришга тарғиб этишяпти. Қарашлару эътиқодлар ҳам қайтадан кўрилиши керакмиш. Демак, аввалгиси бузилиши, ўрнига янгиси тикланиши зарур. Наҳотки ҳокимият тепасига келган Горбачов одамларга яхшилик қилмоқчи? Занжирларни ечиб юборармикан?..
Мавруди келганда Маҳмуд амаки жиянидан шу хусусда сўрамоқчи. Аммо кўриниб турибдики, унинг кўнглига қил ҳам сиғмайди. Ишқилиб, Олло таолло янгасига шифо берсин, буларни бўзлатмасин. Бандаси тасалли беришдан нари ўтолмайди. Агар умр тугамаган бўлса, бу уринишлардан натижа чиқиши мумкин. Жиян қараб ўтирадиганлар хилидан эмас…
Бироқ Нуриддиннинг ўзи гангиб қолгандай кўриняпти. У ҳануз онасининг қанақа дард билан ётганини, қандай қилиб шу аҳволга тушганини аниқ билмайди. У ихлос қўйган, қишлоқдагина эмас, туманда ҳам ташхислари тўғри чиқадиган Носир дўхтирдан ҳамон дарак йўқ. Уни излаб кетган укаси ҳам қорасини кўрсатмаяпти. Шуни ўйлаб, Нуриддин кўча тарафга юрди. Қаршисидан кўзлари киртайган Баҳриддин чиқди.
– Носир онамга қанақа ташхис қўйди? Ундан сўровдингми?
– У келганда мен йўғидим, – хижолат чеккан каби тушунтирди укаси. – Кўп дорилар қўшилган осма уколларни буюрган. Дориларни топдирдим. Тумандан келган дўхтирлар билан ҳам гаплашдим. Улар томоқ оғриқ дейишди.
– Йўғ-э, томоқ оғриғи шунақа оғир бўларканми? Тўғри, иситма жуда кўтарилиб кетиши мумкин. Лекин бунчалик беҳуш қилмас, деб ўйлайман.
– Дард устига чипқон бўлиб, ўтган куни битта тишлариниям олдирибдилар.
– Ииҳ… – Нуриддин лабини тишлаб, бош тебратди. Шу топда ўзининг битта ақл тишини олдириб, бир ой қийналганини, ўшандан кейин хотирасига анча путур етганини эсладию онасини яна кўз олдига келтириб, дардига дард қўшилди. Шунинг баробарида дилида йилт этган умид чироғи ёнди. – Бултур ҳам аҳволлари оғирлашувди, сен Масковдалигингда…
– Эшитиб, юрагим ёрилай деган.
– Онамнинг дардлари доимо оғир ўтади. Чидайдилар. Худо хоҳласа, бу дафъа ҳам ўтиб кетар. Носир келсин, дарҳол шифохонага олиб борамиз.
Баҳриддин умидсиз бош чайқади:
– Носир ака шифохонага рўйхуш бермаган.
– И-йэ, нима учун ахир? – Нуриддиннинг кўзлари каттарди.