Ханна эрэ ыраах этиҥ этэн лүһүгүрэттэ, чараас бириһиэн курдат чаҕылҕан күлүппүс гыммыта көһүннэ. Аҕыйах таммахтар табыгыраһан ыллылар. Онтон тыал күүһүрдэр күүһүрдэ, балааккаларын көтүтэн илдьиэххэ айылаах иҥнэҥнэттэ, ол аайы кыыс куттанан уолга ыга сыһынна, тыал сирилэс тыаһыттан ураты атын туох да иһиллибэт буолла. Онтон тыал эмискэ ньим баран хаалла, ол оннугар этиҥ субу кинилэр үрдүлэригэр саайыллыахтыы барчалаата, чараас бириһиэни курдаттыы, балаакка иһин барытын күндээрэ сырдатан чаҕылҕан сандаарыҥнаата, ону кытта ардах хаххаларын үрдүгэр эрчимнээхтик үҥкүүлээн иһэн, күүскэ түһэн куугунатта.
Сир-халлаан сиҥнэр бу алдьархайыгар кыыстаах уол иккиэйэҕин хаалбыттыы куустуһуохтарынан куустустулар, силлиэ-тыал көтүтэн илтэҕинэ да, күүстээх ардах уу ортотугар хааллардаҕына да, хаһан да арахсыбат, тэйсибэт курдук бииргэ силлистилэр. Түүн хойукка диэри этиҥ лүһүгүрүүрүгэр, уу чалымныырыгар үөрэнэн, имэҥнээхтик сыллаһа-уураһа сыттылар, бу ньиргиэр этиҥ, барытын сандаардар чаҕылҕан уота кинилэр таптаһалларын умнуллубаттык уратылыыр быһыылааҕа. Итинник тыас-уус ортотугар сарсыарда буолан эрдэҕинэ утуйдулар.
Хаска утуйбуттарын Бэргэн билбэккэ да хаалбыт, уһуктаат, ардах астан, чэмэлкэй күн кинилэр балааккаларын курдаттыы сырдатарын көрдө, кулгааҕар биллэр сылаас тыыныы диэки төбөтүн хамсатаат, саҥа тыллыбыт ньургуһуннуу кыысчаан киниэхэ сыстыаҕынан сыстан, утуйан буккуруу сытарыттан сүрэҕэ үлүскэн үөрүүнэн туолла. Түүлүгэр туох эрэ үчүгэйи көрөн, мичийэ сытар кыыһы уһугуннарымаары, илиитэ көһүйбүтүн үрдүнэн адьаһын хамсаабакка сытта. Аттынааҕы талахтарга чыычаахтар чырыптаһаллар, ырыых-ыраах мотуор кыҥкыныы ыллаан ааста.
Балаакка таһыгар атах тыаһа сырдырҕаан кэллэ, онтон Көстөкүүн саҥата: «Эдэр ыаллар, туруҥ! Күн ыраатта, хомунуоххайыҥ, илимнэрбитин эһэн баран дьиэлиэ этибит, аны куоракка айанныыргыт баар дии», – диэтэ. Кыыс саҥаттан уһуктан кэллэ уонна кинини көрөн мичээрдээтэ. Бэргэн кыыһы уоһуттан уураан ылла, көһүйбүт илиитин араарда, туралларыгар тиийэллэр – хайыаҥ баарай, туох барыта, ол иһигэр үчүгэй эмиэ, бүтэр уһуктаах, ааһар аналлаах…
Туран таһырдьа сыыллан тахсыбыттара, ардах кэнниттэн сууммут-тарааммыт курдук күөх окко-маска, иирэлэр сэбирдэхтэригэр сиик кылбачыйа чаҕылыйар, хомо мэндээркэй иэнэ чэрэниилэ өҥүнүү көҕөрө суһумнуур.
– Дьэ быйыл түһэ илик күүстээх ардах сиҥнэн ааста, ити – өҥ-быйаҥ бэлиэтэ, эһиги дьоллоох-соргулаах ыал буолуоххутун кэрэһилээтэ, – диэтэ Көстөкүүн сис туттан маадьаллан туран.
Инчэҕэй оту кэһэн, үүтээннэригэр баран иһэн, Бэргэн биир дойдулаах аҕа табаарыһыгар махтанарын биллэрэн илиитин ыга тутан ааста. Сып-сап аһаат,