Сэриигэ сылдьыспытын.
Ыллаа сэрии хонуутуттан
Эргийэн уолбут кээлтин,
Кинини кыыс көрсүбүтүн
Минньигэс мичээринэн.
Ыллаа, ыллаа, доҕоччугуом,
Ыйдаҥа киэһэ буолла,
Нарын таптал тойугунан
Таптыыр сүрэҕим туолла.
АТААРЫЫ
Күн киирэн айан суолун
Киэһээҥҥи барык сабар.
Кыыс ыраах барар уолун
Атаарар чааһа буолар.
Кыыс: «Кэлээр, күндү сэгэр,
Кэһиилээх күүтүөм», – диэтэ.
Онуоха уол ыйытар:
«Ол тугу ууруоҥ этэй?»
«Мин уурсуом үлэм үрдүк
Кыайыылаах таһаарыытын,
Мин уурсуом үрдүк үүнүү
Минньигэс алаадьытын».
Сиэттиһэн аргыый аҕай
Сөрүүҥҥэ хаамар бэрдин,
Араарар айан суола
Ыраата түспэт буолан…
Кэпсэтэр түгэн кэмчи…
Уол кыыһы аргыый кууста.
«Көһүтээр, кэрэ киһим,
Хайаан да кэлиэм!» – диэтэ.
ЭДЬИИЙДЭРИЭМ, КЭРЭ КЫЫС…
Эдьиийдэриэм, кэрэ кыыс
кими көһүтэрий?
Суолга күдэн көтөрүн
тоҕо кэтэһэрий?
Күүтэр дуу таптыыр сүрэх
сэмэй биллэриитин,
Биитэр ыраах сиртэн иһэр
эдэр сэрииһитин?
Тоҕо кини үлэҕэ
өрүү инникиний?
Тоҕо «эйэ» диэн тылы
ордук биһириирий?
Эдьиийдэриэм, кэрэ кыыс
кими көһүтэрий?
Тоҕо эйэ ырыатын
уоһуттан түһэрбэтий?
ЫРЫА
Алдан көмүһүн килбиэнэ
Аралыйдаҕа диэбитим,
Арыылаах алаас киэҥ иэнэ
Алтан отунан симэммит.
Нарын бэйэлээх хатыҥым
Намылыйдаҕа диэбитим,
Тапталлааҕым, наскыйа
Таспар турбут эбиккин.
Тумат кырсатын уорҕата
Туналыйдаҕа диэбитим,
Туус маҥан туман былаатыҥ
Туртас гыммыт эбит дии.
Сиинэ кэрэмэс саһылын
Бочугураһа дуу диэбитим,
Долгуйар уһун суһуоҕуҥ
Толбоннурара эбит дии.
Тумара үрүҥ туллуга
Чуоҕустаҕа дуу диэбитим,
Кэчигир чараҥ тиистэриҥ
Мичилийбиттэр эбит дии.
Күөх тыам тыллаах чыычааҕа
Күйгүөрдэҕэ диэбитим,
Хомус холоонноох куолаһыҥ
Кутуллан эрэр эбит дии.
УОЙ, ОҔОЛООР, ИСТИҤ ЭРЭ
Омурҕаҥҥа тахсан иһэн
Уол бээһээ миигин ситтэ.
Эмискэччи: «Иһит эрэ,
Этэрдээх этим…» – диэтэ.
Онуоха мин кыбыһынным.
– Ол тугуй? – эрэ диэтим.
Уонна бэйэм улаханнык
Уйадыйа иһиттим.
– Уой, оҕолоор, истиҥ эрэ
Уол миэхэ тугу диирин:
Үрүмэчиис, дьикти кэрэ
Үрүмэччи үһүбүн.
Хапсаҕайбар хараҥаран
Харыаста сылдьар үһү,
Уран ньуурбар умсугуйан
Утуйбат буолбут үһү.
– Үлэһитиҥ бэрдинэн
Өйбүн сүүйдүҥ, – диэхтээтэ. –
Амарахчай