Ирода кучи. Келли Макгонигал

эволюция биз учун фойдали бўлган барча инстинктларни сақлаб қолди – ҳатто улар ҳозирда муаммо келтирса ҳам. У ўзимизга олиб келадиган қийинчиликларни енгиш учун йўл берса яхши эди. Мисол учун, таъм рецепторларини пасайтирувчи зарарли озиқ-овқатлар завқини олайлик. Бу тўйимсиз лаззатли таомлар одамларга озиқ-овқат танқис бўлган пайтларда омон қолишга ёрдам берган, йиғилган ёғ тўқималари суғурта сифатида хизмат қилган. Aммо бугунги фастфуд, енгил озиқ-овқат ва органик озуқалар дунёсида бизнинг заҳирага эҳтиёжимиз йўқ. Ортиқча вазн ҳимоя қилишдан кўра соғлиқ учун хавфли бўлиб қолди ва васвасага солувчи овқатлардан воз кечиш узоқ муддатли омон қолишдан муҳимроқ бўлиб қолди. Aммо семизлик аждодларимиз учун фойдали бўлганлиги сабабли, бизнинг замонавий мияларимиз ҳали ҳам инстинктив равишда ёғли ва ширин таомларга мойилдир. Яхшиямки, биз ушбу истакларни рад қилиш ва конфет қутисига тирмашмаслик учун энг янги ўз-ўзини бошқариш тизимидан фойдаланишимиз мумкин. Ҳа, бизда импульслар сақланиб қолган, аммо биз уларни назорат қилиш билан қуролланганмиз.

      Нейропсихологларнинг таъкидлашича, бизда битта мия, лекин икки идрок бор ёки бизда икки инсон яшайди. Бирида биз импульсив ҳаракат қиламиз ва бир лаҳзалик завқ излаймиз, иккинчисида биз импульсларимизни назорат қиламиз ва узоқ муддатли мақсадлардан чалғитадиган завқлардан бош тортамиз. Бу иккала шахс ҳам бизмиз ва биз улар орасида ажралганмиз. Баъзан бизни шунчаки ширинлик истайдиган одам билан тенглаш мумкин. Бу ирода синовининг моҳияти: сиз қисман битта нарсани, қисман бошқа нарсани хоҳлайсиз. Ёки сизнинг ҳозирги шахсингиз битта нарсани хоҳлайди ва келажакдагиси бутунлай бошқа нарса қилишни афзал кўради. Бу икки шахс жанжаллашса, бири иккинчисидан устун бўлиши керак. Васвасага берилишни хоҳлайдиган одам ёмон эмас – шунчаки унинг муҳимлик ҳақидаги қарашларга турличадир.

      Микроскоп остида: икки идрок билан танишув

      Ирода кучининг ҳар бир синови шахснинг икки томони ўртасидаги тортишувдир. Сизнинг ирода кучингизни синаб кўриш пайтида улар ўзларини қандай тутишади?

      Беихтиёрий ипостас нимани хоҳлайди? Aқлли ҳақида-чи?

      Ироданинг ҳар бир синови шахснинг икки томони ўртасидаги тортишувдир. Сизнинг иродангизни синаб кўриш пайтида улар ўзларини қандай тутишади? Импулсив ҳипостаз нимани хоҳлайди? Aқлли-чи? Баъзида импулсив ўзига исм қўйиш фойдали бўлади, масалан, агар у дарҳол завқ олишни хоҳласа, Печенюшкин ёки агар у ҳар доим ҳамма нарсадан ва ҳамма нарсадан шикоят қилишни яхши кўрса Wҳине ёки ҳеч қачон бизнесга киришни истамаса, Пипер. Бу сизни мағлуб қила бошлаганида уни тан олишга ёрдам беради ва кучли иродали ҳимояни кучайтириш учун доно нафсни чақиради.

      Ҳар икки ипостаснинг қиймати

      Ўз-ўзини бошқариш тизимини сўзлаб бўлмайдиган даражада юқори ўзини-ўзи, ва ибтидоий инстинктларни эволюцион ўтмишнинг бахтсиз ёдгорлиги сифатида тасаввур қилиш жозибали. Aлбатта, узоқ вақт олдин, тўпиғимизгача лойга ботганимизда,