Сўнгги инқироз бутун дунё бўйлаб 80 миллион янги ишсиз одамни яратганига ишонилади. Испания ва Грецияда ишсизлик инқироздан олдинги тахминан 8 фоиздан 2013-йилнинг ёзида мос равишда 26 ва 28 фоизга кўтарилди. Ёшлар орасидаги ишсизлик даражаси 55 фоиздан ошди. АҚШ ва Буюк Британия каби муаммолар унчалик кескин бўлмаган мамлакатларда ҳам расмий ишсизлик даражаси 8-10 фоизга етган.
Жуда оз ва жуда кечми?
Ислоҳотлар истиқболлари
Инқироз кўламига қарамай, сиёсий ислоҳотлар узоқ вақтга кечиктирилди; инқироз сабаби молия бозорининг ҳаддан ташқари либераллашувида бўлса ҳам, молиявий ислоҳотлар анча юмшоқ бўлиб чиқди ва жуда секин амалга оширилди (улар бир неча йиллардан бери давом этмоқда, АҚШ банклари эса Янги келишувнинг янада қаттиқроқ молиявий ислоҳотлари билан шуғулланиш учун фақат бир йил бор эди). Савдо каби молия соҳалари ҳам мавжуд жуда мураккаб молиявий маҳсулотлар учун, ҳатто юмшоқ ва секин ислоҳотлар ҳали бошланмаган. Албатта, бу тенденцияни орқага қайтариш мумкин. АҚШ ва Швециядаги Буюк депрессиядан кейин ҳам ислоҳотлар бир неча йиллик иқтисодий таназзул ва маҳрумликдан кейингина амалга оширила бошланди. Дарҳақиқат, Нидерландия, Франция ва Грециядаги сайловчилар 2012-йилнинг баҳорида шафқатсиз иқтисодиёт тарафдорлари бўлган партияларга қарши овоз берган бўлса, 2013-йилда италияликлар ҳам худди шундай қилган. Европа Иттифоқи кўпчилик тасаввур қилганидан бироз қаттиқроқ бўлган баъзи молиявий қоидаларни ўрнатди (масалан, молиявий операцияларга солиқ, молия секторидаги бонусларга чеклов). Кўпинча ўта бойлар бошпанаси сифатида кўрилган Швейцария 2013-йилда бизнеси ўртача ишлаган раҳбарларга катта миқдорда пул тўлашни ноқонуний деб белгилаган қонунни қабул қилди. Молиявий ислоҳот бўйича ҳали кўп ишлар қилиниши керак бўлса-да, инқирозгача бундай ривожланиш имконсиз деб ҳисобланган.
4. ЮЗЛАБ ГУЛЛАР ОЧИЛСИН.
ИҚТИСОДИЁТНИ ҚАНДАЙ “ЯРАТИШ” МУМКИН
Харидор исталган рангдаги автомобилни олиши мумкин. Бу ранг қора бўлиши шарти билан.
Юзлаб гуллар очилсин, юзта мактаб мусобақалашсин.
Ҳаммасини бошқариш учун битта узукми?
Иқтисодиётга ёндашувларнинг хилма-хиллиги
Аксарият иқтисодчилар барчани ишонтиришга уринаётганларидан фарқли ўлароқ, иқтисодиётнинг фақат битта неоклассик йўналишигина мавжуд эмас. Ушбу бобда мен сизни камида яна тўққизта йўналиш ёки мактаблар билан таништираман. Бироқ бу мактабларни ўзаро бир – бирига душман деб ҳисоблаш мумкин эмас, улар орасидаги чегаралар, аслида, бир оз хиралашган.
Шуни тушуниш муҳимки, иқтисодиёт учун турли хил концептуал моделлар ва тушунтиришлар мавжуд ёки, агар хоҳласангиз, иқтисодни "ҳосил қилиш" мумкин. Ва уларнинг ҳеч бири устунликка даъво қилишга ёки монополияга даъво қилишга ҳақли эмас. Бунинг сабабларидан бири назариянинг