капитализмни бир кечада қуришга интилиб, тез ислоҳот қилдилар. Бу ҳаракатлар фалокатга олиб келди. Югославия қулаб тушди ва урушлар ва этник тозалашлар ботқоғига ботди. Совет Иттифоқининг кўплаб собиқ республикалари чуқур инқирозларни бошдан кечирдилар. Россияда иқтисодий инқироз ва ундан келиб чиқадиган ишсизлик стресс, алкоголизм ва бошқа ижтимоий муаммоларнинг шунчалик кўп ҳолатларини келтириб чиқардики, бу вақт ичида мамлакат худди шу йўналишда давом этганда бир неча миллиондан кўпроқ одам вафот этиши мумкинлиги тахмин қилинади. Кўпгина штатларда эски элита шунчаки кийим-кечакларини ўзгартириб, партия аппаратидан бизнесменга айланди, хусусийлаштириш пайтида коррупция ва инсайдерлик орқали давлат активларини арзон нархларда сотиб олиш орқали тез бойиб кетди. Марказий Европа давлатлари: Полша, Венгрия, Чехия ва Словакия, айниқса, 2004-йилда Европа Иттифоқига қўшилганидан сўнг, ўз ислоҳотларида изчиллик ва билим базасига эга бўлгани учун омадлироқ бўлди. Аммо бу мамлакатларда капитализмга ўтиш тажрибасини ҳам катта муваффақият деб аташ қийин. Социалистик блокнинг емирилиши “эркин бозор ғалабаси” даврининг бошланиши бўлди. Баъзи одамлар, масалан, америкалик (ўша пайтда) нео-консерватив мутафаккир Френсис Фукуяма "тарихнинг охири" (йўқ, дунёнинг охири эмас) деб эълон қилди, чунки биз ниҳоят капитализм энг яхши иқтисодий тизим эканлигини тушундик. Капитализмнинг ҳар бирининг ўзига хос кучли ва заиф томонлари бўлган жуда кўп турли шакллари борлиги эса ўша даврдаги эйфория ҳолатида кўр-кўрона эътибордан четда қолди.
Биз бирлашган дунёга тайёрмизми: глобаллашув ва янги жаҳон иқтисодий тартиби 1990-йилларнинг ўрталарига келиб неолиберализм бутун дунё бўйлаб тарқалди. Қадимги социалистик лагер мамлакатларининг аксарияти капиталистик жаҳон иқтисодиётига тезкор ислоҳотлар орқали ёки Хитой ва Вьетнам мисолида бўлгани каби давлатнинг иқтисодиётга аралашувини очиш ва камайтириш бўйича босқичма-босқич, лекин изчил сиёсат орқали сингиб кетди. Бу вақтга келиб, кўпчилик ривожланаётган мамлакатлар бозорни очиш ва эркинлаштириш йўлида олдинга силжишди. Кўпинча, бу ташқи томондан ўрнатилган тизимли ривожланиш дастурлари натижасида тез содир бўлди, аммо баъзи штатларда, масалан, Ҳиндистонда бу жараён ихтиёрий сиёсий ўзгаришлар орқали аста-секин ривожланди. Бу даврда глобал интеграциянинг янги даврини бошлаб берган бир қанча муҳим халқаро шартномалар имзоланди. 1994-йилда Канада, АҚШ ва Мексика ривожланган ва ривожланаётган мамлакатлар ўртасидаги биринчи йирик эркин савдо шартномаси бўлган НАФТА (Шимолий Америка эркин савдо битими) ни имзоладилар. 1995-йилда ГАТТ музокараларининг Уругвай раунди бўлиб ўтди, бу иккинчисининг ЖСТ (Жаҳон савдо ташкилоти) га кенгайишига олиб келди.
Иккинчиси жуда кўп соҳаларни қамраб олади (масалан, патентлар ва товар белгилари, шунингдек хизматлар савдоси каби интеллектуал мулк ҳуқуқлари) ва ГАТТга қараганда кўпроқ ваколатларга эга. 1993-йилда Ягона бозор лойиҳасининг
