Муқобил қийматнинг мавжудлигини рад этиш шу даражада васвасага солишини кўриш осон. Шундай қилиб, тариф бўйича, муқобил қиймат биз хоҳлаган икки нарсани қамраб олади. Сиз кўпроқ тўлашни ёки саёҳат қилишни хоҳлайсизми? Сиз кейинги электрон хабарни тугатишни ёки суҳбатга ўз вақтида боришни хоҳлайсизми? Ишни тезроқ ёки яхшироқ бажарилишини хоҳлайсизми? Аниқки, биз хоҳлаган икки нарса ўртасида танловга дуч келганда, тайёр жавоб иккаласига ҳам "ҳа". Бироқ биз қанчалик хоҳламайлик, ҳаммасига осонликча эришиб бўлмайди.
Ноессенциалист барча муқобил қийматларга "Қандай қилиб иккаласини ҳам қиламан?" саволи билан ёндашади. Эссенциалистлар қаттиқроқ лекин охир-оқибат кўпроқ муаммолардан соқит қиладиган саволни, "Қайси муаммони хоҳлайман?"ни сўрайди. Эссенциалист эҳтиёткорлик билан муқобил қийматни танлайди. У унга буюришларидан кўра ўзи учун ҳаракат қилади. Иқтисодчи Томас Совел ёзганидек, “Бу ерда ечимлар йўқдир. Фақат муқобил қийматлар мавжуд.”
Питер Дрункер ҳақидаги классик асар, "Яхшидан зўрга" (Гоод то Греат), муаллифи Жим Коллинсдан келтиради: "Мен ёки зўр компания ташкил этаман, ёки буюк ғояларни қураман, лекин иккаласини бирданига эмас". Жим ғояларни танлади. Унинг бундай муқобил қиймати натижасида ҳозир ҳам унинг компаниясида 3 нафар ишчи бор, бироқ унинг ғоялари асарлари орқали ўн миллионлаб инсонларга етиб борди.
Баъзан муқобил қийматлар оғриқли бўлса ҳам, улар муҳим имкониятни намойиш этади. Иккита вариантни солиштириш ҳамда биз учун энг яхшисини танлашга ундаш орқали биз ўзимиз хоҳлаган натижага эришиш имкониятини оширамиз. Жануби-Ғарбий ҳаво йўлларига ўхшаб, танловнинг изчил тўпламидан келадиган муваффақиятдан роҳатланамиз.
Шунинг намунасини мен яқиндагина Бостонга қилган парвозимда кузатдим. У ерда мен Гарвардда яшайдиган ўғлининг уйига бораётган икки ота-она билан суҳбатлашдим. Улар фарзанди у ерда ўқиётганидан фахрланишар, мен эса улар қандай қилиб фарзандини Гарвардга ўқишга киритишганига жуда қизиқдим. "Биз фарзандимизни кўплаб машғулотларни бажартиришга ҳаракат қилдик, бироқ бу машғулотлар унинг "катта нарса"сига айланмади. Биз уни машғулотлардан олиб қолдик" – дейишди. Бу ерда мақсад барча ота-оналар фарзандларини Гарвардда ўқишини хоҳлаши эмас. Мақсад – эссенциалистик ота-оналар онгли равишда фарзандларини Гарвардга бориши, муваффақиятли стратегик муқобил қийматларни танлашни талаб қилишини тушуниб етишида.
Бу мантиқ бизнинг профессионал ҳаётимизда ҳам ўз ўрнига эга. Биз янги турмуш қурган пайтимизда, айтишим мумкинки, Анна ва мен ҳайратланарли турмушга ва оилага эга одамни учратдик. Биз ундан керакли нарсаларни