– Балли, Чарли! – олқишлайди Жимпи жиддийлик билан. – Энди ҳаммасини бир ўзинг менсиз қилиб кўр. Бўлақол.
Чарли йирик хамир бўлаги ва қўлига тутқазиб қўйишган пичоққа қараб қолди. Ва дарҳол умидсизликка тушди. Дастлаб нима қилиш керак эди? Қўллари қандай ҳолатда эди? Бармоқлари‐чи? Хамирдан қандай қилиб зувала ясаш мумкин? Минг бир савол бошида айланар экан, у жилмайиб тураверарди. У ич-ичидан ўзини Фрэнк билан Жимпининг ёқтириб қолишини ва унга туморчани беришларини хоҳларди. У қайта-қайта хамирни айлантираверар, аммо қандай қилиб бир бўлак узиб олишнинг уддасидан чиқолмасди. Чунки хато қилиб қўйишини биларди. У шундан қўрқарди.
– У аллақачон эсидан чиқариб қўйди, – дейди Фрэнк. – Ҳеч нима ёдида қолмайди.
Чарли қовоғини осиб, эслашга ҳаракат қилди: аввал бир бўлак ажратиш керак. Сўнгра уни юмалоқ шаклга келтириш керак. Аммо у юмалоқни қандай қилиб тунука товадаги хамир каби узук ҳолатига келтиради? Бироз вақт берсаларингиз, у эслайди. Туман тарқаб, у албатта эслайди. Унга ўргатганларининг бирозини бўлса ҳам эсида қолдириш учун ўзи билан ўзи қаттиқ курашарди. У зўриқиб эслашга уринарди…
– Ҳа, майли, Чарли, – деб Жимпи унинг қўлидан пичоқни олиб қўйди. – Ўзингни бекорга қийнама. Барибир сенинг вазифанг бу эмас.
Яна бир дақиқа керак ва у эслаган бўларди. Агар улар шошилтирмаганларида у албатта эсларди. Нега ҳамма шошилади?
– Бор, Чарли. Ўтириб комиксларингни ўқи. Биз ишлашимиз керак.
Чарли жилмайиб орқа чўнтагидан кулгили расмлар бор китобчасини чиқаради. Уни очиб, бошига шляпа қилиб қўйиб олади. Фрэнк кулади, Жимпининг юзига ҳам ниҳоят кулги югуради.
– Бор, жаноб Доннер чақирмагунга қадар ўша ерда ўтир, – дейди Жимпи тўнғиллаб.
Чарли унга кулиб қўйиб, ун қоплари йиғилган бурчакка қараб кетади. Бу ерда оёқларини чалиштириб ўтириб, комикс ўқиш Чарлига жуда ҳам ёқади. Саҳифаларни бирма-бир очар экан, тўсатдан унинг йиғлагиси келади. Нега эканлигини ўзи ҳам тушунмасди. Нимадан хафа бўлиш керак? Туман қалинлашиб борар, сўнгра яна тарқаб кетарди. Ўттиз, қирқ марта кўриб чиққан кулгили расмларни яна кўришни ўйлаб хурсанд бўлади. Чарли у ердаги ҳамма қаҳрамонларни танийди ва бошларининг устида оқ пуфаклар турса, қаҳрамонлар гапираётганини билдиришини ҳам тушунади. Қачонлардир у ҳарфларни ўқий олармикан? Унга бироз вақт беринг, шошилтирманг, туртманг – ва у ҳаммасини уддалайди. Лекин ҳамма қаергадир шошилади…
– Мана, ол, – дейди у жаҳл билан ва туморчани Чарлининг оёқлари остига отади.
Ўша кун у учун анча ажойиб кун бўлганини энди англаб етдим. Нега у ундай қилган эди? Ўша пайтдан бери доктор Штраус, профессор Немур ва коллежда ишлайдиган бошқа ишчилар ёрдамида узоқ йўлни босиб ўтдим. Аммо ҳозир Фрэнк ва Жимпи мен ҳақимда қандай фикрдалар? Ахир мен бутунлай ўзгардим-ку…
22 апрель
Новвойхонадаги ишчилар анча ўзгарибди. Улар ўзларини мени кўрмаганликка солишяпти, мен ҳақиқий душманликни сезяпман. Жаноб Доннер менинг касаба уюшмасига қўшилишимни