Hərdən Kleyton arvadının ətrafda baş verənləri anlamadığına hətta sevinirdi. Anlasa, düşdükləri vəziyyətin bütün ağırlığını dərk etsə idi, əlbəttə ki, Əlis belə xoşbəxt olmazdı.
Bu əhvalatdan sonra Kleyton tüfəngini əlindən yerə qoymurdu. Bir müddət daxmadan aralanmır, hətta ovu da çox vaxt evin pəncərəsindən edirdi. Hərdən meşəyə meyvə, ya su dalınca gedəndə təpənin başında Əlisin güllə ilə vurduğu antropoidə bənzər heyvanlar görürdü.
Con xilas olacaqlarına daha inanmırdı. Yalnız hansısa təsadüf onların dadına yetə bilərdi. Ona görə də daxmanı genişləndirir, divarları, pəncərəni bir az da möhkəmləndirirdi. Yerə heyvan dəriləri sərir, həyətdə güllər əkirdi. Qapıya taxtadan qıfıl da yonmuşdu.
Boş vaxtlarında isə lord Kleyton ya gündəlik yazır, ya da Əlisə İngiltərədən gətirdikləri kitabları oxuyurdu. Bu kitabların arasında romanlar, dərsliklər, hətta əlifba da var idi. Kleyton hər şeyə əvvəlcədən hazırlıq görmüşdü, Afrikada gələcək uşaqlarının təhsili barədə də düşünmüşdü.
Oğlunun bir yaşının tamamında axşam Əlis keçindi. Con səhərədək arvadının meyitinin yanından çəkilmir, beşikdə ağlayan körpəni təklikdə necə böyüdəcəyini fikirləşirdi.
Ertəsi gün Kleyton gündəliyə sonuncu qeydlərini etmək üçün qələmi əlinə aldı. Əlisin necə keçindiyindən, özünün bütün gecə onun başının üstündə oturduğundan, ağrılı hislərindən yazdı və axıra bir cümlə əlavə etdi:
– Bizim balaca oğlumuz ağlayır, yemək istəyir. Ah, Əlis, Əlis, mən nə edim?
Lord Kleyton yuxusuz, üzüntülü gecədən sonra bir hovur dincini almaq istədi, başını əllərinin üstünə qoydu və gözlərini yumdu.
IV fəsil
Meymunlar
İnsanabənzər meymunlar qəbiləsinin başçısı, qoca Kerçak qəzəbindən çatlayır, oyan-buyana qaçışan antropoidlərdən əlinə keçəni parçalamaq istəyirdi. Qəbilə üzvləri bilirdilər ki, Kerçak qeyzlənəndə onun gözünə görünməmək lazımdır.
Cavan və cəld meymunlar nəhəng ağacların lap başına dırmaşmışdılar. Nazik budaqlar onların ağırlığı altında yellənirdi. Budaq qırılsa, yıxılıb qol-qabırğalarını sındıracaqdılar. Amma ağlı başından çıxmış Kerçakın çənginə keçmək indi meymunlar üçün daha böyük təhlükə idi. Artıq Kerçak köpüklü iri dişləri ilə antropoidlərdən birinin onurğasını ikiyə bölmüşdü.
Bu an ağır dişi antropoid hündür budaqdan qopub düz Kerçakın ayaqları altına düşdü. Kerçak ona özünə gəlməyə imkan vermədən yazığın üstünə atıldı, böyründən yekə bir tikə ət qopardı, sonra isə budağı götürüb beyni dağılanadək meymunun başına-başına döyəclədi. Yenə hirsi soyumadı.
Birdən Kerçakın qızmış gözləri balasını boynuna mindirib gizlənməyə yer axtaran Kalaya sataşdı. Kerçak dişi meymunun dalınca cumdu və tullanıb ayağından yapışdı. Kala var gücü ilə dartındı, Kerçakın əlindən çıxdı, görünməmiş cəldliklə ağacın başına dırmaşdı. Amma sonuncu sıçrayışda boynundakı balası müvazinətini saxlaya bilmədi, zirvədən yuvarlanıb zərblə yerə dəydi.
Kerçak Kalanın yadından çıxdı. O, eyni cəldliklə ağacdan düşüb balasının cansız bədənini bərk-bərk sinəsinə sıxdı və yırğalamağa başladı.
Nəhayət, bu qurban meymun qəbiləsinin şahının hirsini soyutdu. O, birdən-birə qızışdığı kimi, birdən-birə də sakitləşdi və Kaladan aralandı.
Kerçak, həqiqətən, nəhəng və çox güclü meymun idi, çəkisi 150 kiloqramdan artıq olardı. Dar alnı, qan sızmış gözləri, enli burnu, yekə qulaqları vardı, qəddarlıqda tayı-bərabəri yoxdu. Nəinki iyirmi il əvvəl doğulduğu bu qəbilədə, bütün meşədə heç bir meymun Kerçakın qarşısına çıxa bilməzdi.
Cəngəllikdəki heyvanlardan yalnız qoca fil Tantor ondan qorxmurdu. Filin səsi gələndə başqa meymunlar kimi Kerçak da ağaca dırmaşır, budaqların arasında gözəgörünməz olmağa çalışırdı.
Kerçakın başçılıq etdiyi antropoidlər qəbiləsi cəmi altı-səkkiz ailəni, yəni altmış-yetmiş meymunu birləşdirirdi. Kala Tublat adlı meymunun kiçik arvadı idi. Gözləri qarşısında can verən körpə onun ilki idi, özünün isə cəmi 9–10 yaşı olardı. Kala enli, yumru alnına, ümumiyyətlə isə həm ağlına, həm də cəldliyinə görə qəbilənin bütün dişi meymunlarından seçilirdi.
Kerçakın qəzəbi yatdıqdan və ara sakitləşdikdən sonra meymunlar ağaclardan düşdülər. Kerçak qəbiləni başına toplayıb hamıya ardınca gəlməyi əmr etdi və dəniz sahilinə üz tutdu. Onun nə istədiyini, qəbiləni hara apardığını heç kim bilmirdi, amma başçılarını yenidən qəzəbləndirməmək üçün antropoidlər bunu Kerçakdan soruşmağa cürət etmirdilər. Kala isə balasının cəsədini yerə qoymur, özü ilə daşıyırdı.
Günortadan sonra meymunlar bir təpənin üstünə çıxdılar. Buradan sahildəki balaca daxma aydın görünürdü. Kerçak qəbiləni ora aparırdı.
Nəhəng antropoid dəfələrlə görmüşdü ki, daxmada yaşayan ağ meymun uzun, qara dəyənəyini kimə tuşlasa, o, dərhal ağzı üstə yıxılıb canını tapşırırdı. Kerçak çoxdan dişlərini nifrət etdiyi bu düşmənin boğazına keçirmək, nəyin bahasına olursa-olsun, onun dəyənəyinə yiyələnmək istəyirdi.
Ağ meymun gözə dəymirdi. Daxmanın qapısı açıq idi. Düşməni duyuq salmamaq və qara dəyənəyi oyatmamaq üçün antropoidlər astaca, addım-addım daxmaya yaxınlaşdılar. Qabaqda Kerçak özü gedirdi. Arxasınca iki erkək antropoid və ölü körpəsini sinəsinə sıxmış Kala gəlirdi. Qapıya çatanda Kerçak dayandı. Səs-səmir yox idi. Kerçak ehtiyatla başını soxub içəri baxdı, sonra otağa girdi. Antropoidlər başçılarının arxasınca daxmaya doluşdular.
Ağ meymun masanın arxasında başını əllərinin üstünə qoyub yatmışdı. Çarpayıda boz parçaya bürünmüş uzun bir şey var idi. Beşikdə nəsə qımıldanırdı.
Heyvanlar səssiz yeriməyi bacarırlar. Amma bir neçə antropoidin darısqal bir otaqda itələşmədən hərəkət etməsi mümkün deyil. Ağ meymun səsə oyandı və sifətində dəhşət ifadəsi yerindən dik atıldı. Kerçak ona divardan asılmış qara dəyənəyi götürməyə imkan vermədi. Sıçramağı ilə dişlərini rəqibinin boğazına keçirməyi bir oldu.
Lord Qreystoku öldürəndən sonra Kerçakın diqqətini beşikdəki uşaq cəlb etdi. O, ağlamağa başlamışdı. Kala Kerçakın niyyətini başa düşdü. Qucağındakı ölü körpəni beşiyə tulladı, uşağı qapdı və ildırım sürəti ilə otaqdan çıxdı, özünü meşəyə yetirib ağaca dırmaşdı.
Ağlayan uşaq səsi Kalanın artıq sönməkdə olan analıq hissini yenidən qığılcımlandırmışdı. O bu balaca