Kişi bunu deyib qəzəblə Culiana baxdı.
– Bizə hərbə-zorba gəlmək lazım deyil! – Culian sakit səslə dilləndi. – Axır ki, vəziyyəti başa düşdüyünüzə sevindim. Sabah öz köçünüzlə birlikdə yola düşün, atınızı da mümkün olduğu qədər qısa vaxtda oğlunuzla yollayarıq.
Qaraçı kişi qapıya yaxınlaşıb kölgə kimi necə gəlmişdisə, eləcə də yox oldu.
– Bütün bunlar çox qəribədir, – Culian tövlənin qapısını içəridən möhkəm bağlayıb qardaşına dedi.
Ertəsi gün isə oğlanlar gecə baş verənləri kapitan Consona danışdılar.
– Hə, gərək sizi onun gələ biləcəyindən xəbərdar edəydim, – kapitan dedi. – Qaraçılar çox vaxt öz heyvanları ilə yaxşı rəftar eləmirlər. Məncə, Klipin ayağı birigündən tez sağalmayacaq.
Gözəl gün
Həmin gün uşaqlar onlara tapşırılan təsərrüfat işlərini yerinə yetirəndən sonra Timmini də götürüb atların belində gəzintiyə çıxdılar. Bircə Corc Henrinin də onlarla birlikdə gedəcəyini eşidib gəzintiyə çıxmaqdan imtina elədi. Bəhanə kimi isə onu göstərdi ki, guya başı ağrıyır. Əlbəttə, uşaqlar məsələni başa düşmüşdülər. Lakin onlar Corcun Henriyə qarşı haqsızlıq etdiyini fikirləşirdilər. Odur ki qızı gəzintiyə gəlmək üçün dilə tutmadılar. Düşündülər ki, belə yaxşıdır: qoy evdə qalıb ağlı başına gəlsin!
Beləliklə, uşaqlar Corcsuz və Timmisiz yola düşdülər. Xeyli getdikdən sonra onların qarşısında göz işlədikcə uzanan Sirli Xam Torpaqlar dayanmışdı.
– Əcəb adı var! – Dik dedi. – Baxın, görün neçə mil uzanır! Aman Allah, ətrafda gör nə qədər ardıc kolu bitib!
– Hə, ancaq bura heç də sirli təsir bağışlamır, – Henri dilləndi.
– Hər bir halda, bura çox sakit və cansıxıcı yerdir, – Enn də öz fikrini bildirdi.
– Yəqin, gecə bu yer daha qorxulu və əsrarəngiz olur, – Henri dedi, – gündüzlər isə adi təsir bağışlayır. Atla gəzinti üçün yaxşı yerdir, vəssalam. Ancaq başa düşmürəm, bura niyə Sirli Xam Torpaqlar deyirlər?
– Məncə, ona görə belə deyirlər ki, yüz illər bundan əvvəl burada nəsə qəribə bir hadisə baş verib, – Dik dedi. – Onda insanlar ifritələrin varlığına, bu kimi başqa şeylərə inanırdılar.
Bir qədər də getdikdən sonra Dik qəfildən atını əyləyib çığırdı:
– Ora bir baxın! İrəlidə nəsə qaraltı var!
Uşaqlar gözlərini onun göstərdiyi səmtə zillədilər.
– Alaçıqlardır! – Culian dedi. – Hə, əlbəttə! Klipin sahibi bu gün səhər tezdən yola düşəcəklərini demişdi. Yadınızdan çıxıb? Gedək onlara daha yaxından baxaq.
Uşaqlar bu təklifi bəyəndilər və qaraçı köçünə tərəf çapmağa başladılar. Yaxınlaşdıqca alaçıqlar daha rəngarəng görünməyə başlayırdı. Cəmi dörd alaçıq var idi: ikisi qırmızı, biri mavi, digəri isə sarı.
Qaraçılar ağır-ağır irəliləyirdilər, arıq yabılar yüklərini güclə çəkib aparırdılar.
Uşaqlar qaraçı köçünə lap yaxınlaşmışdılar, bu vaxt qaraçılardan biri barmağını uzadaraq yanındakı yoldaşına onları göstərdi.
– Bu ki gecə xəlvətcə tövləyə gələn kişidir! – Culian dedi. – Sümsüyün atası! Əcəb görkəmi var imiş, qaranlıqda yaxşı görməmişdim, lap saç-saqqal basıb ki!
Bir qədər də getdikdən sonra Dik qəfildən atını əyləyib çığırdı:
– Ora bir baxın! İrəlidə nəsə qaraltı var!
– Günortanız xeyir! – Dik uzaqdan qaraçıları salamladı.
Cavab gəlmədi. Qaraçılar narazılıqla bu dörd atlıya baxırdılar.
– Yolunuz hayanadır? – bu dəfə Henri onlara səsləndi. – Deyəsən, sahilə tərəf gedirsiniz.
– Bunun sizə dəxli yoxdur, – Sümsüyün atasının yanındakı yaşlı, çalsaç kişi dilləndi.
– Uşaqlar, qaraçılar elə bilirlər ki, biz onları güdürük, – Dik pıçıldadı. – Görəsən, burada nə yeyib-içirlər? Yaxınlıqda dükan-filan da gözə dəymir. Yəqin, bütün ərzağı özləri ilə daşıyırlar.
– İndi soruşub öyrənərik, – qaraçıların narazı baxışlarından qətiyyən çəkinməyən Henri bunu deyib onlara yaxınlaşdı.
– Burda nə ilə dolanırsınız? Suyu haradan alırsınız? – qız soruşdu.
– Yeməyimizi özümüzlə daşıyırıq, – qaraçı başı ilə alaçığı göstərib dedi. – O ki qaldı suya, bulaqların yerini bilirik.
– Köçünüz bu çöldə çox qalacaq? – Henri bir də xəbər aldı.
– Bunun sənə dəxli yoxdur, – çalsaç qoca qızın üstünə qışqırdı. – Bizdən əl çəkin! Atınızı sürüb buradan gedin!
– Gedək, Henri, – Culian atının başını çevirib dilləndi. – Bizim sual verməyimiz onların xoşuna gəlmir. Yəqin, elə bilirlər ki, bütün bunları, sadəcə, maraq xatirinə soruşmuruq, məqsədimiz onları güdməkdir.
Bu vaxt alaçıqlardan qaragözlü, qıvrımsaçlı uşaqlar başlarını çıxarıb onlara baxmağa başladılar. Ancaq Henri uşaqlara yaxınlaşmaq istəyəndə onlar ürkək dovşanlar kimi qaçıb yoxa çıxdılar.
– Yaman adamayovuşmazdırlar, – Henri Culiangilin yanına qayıdıb dedi. – Qaraçıların qəribə həyat tərzi var, bütün həyatları araba təkərlərinin üstündə keçir, həmişə yoldadırlar, heç yerdə özlərinə daimi məskən salmırlar. Yaxşı, gedək, Sultan!
Sultan Henrinin atının adı idi. Heyvan itaətlə digər atların arxasınca addımlamağa başladı.
Bir azdan qaraçıların alaçıqları gözdən itdi. Culian gəldikləri yolu yadda saxlamağa çalışırdı, çünki azmaqdan qorxurdu. Tez-tez əlindəki kompasa baxırdı.
Beləcə, uşaqlar bütün günü çölü gəzib-dolaşdılar, nahar etdilər. Missis Conson onların çantasına o qədər dadlı yeməklər qoymuşdu ki! Buterbrodlar, suda bişmiş yumurta, salat, kolbasa, albalı piroqu, iri və sulu armudlar… Təsadüfən tapdıqları bulağın buzlu suyundan ləzzətlə içdilər.
Nəhayət, Culian saata baxıb dedi:
– Çox uzaqlaşmışıq, indi geri qayıtmağa başlasaq, günbatana kimi evə güclə gedib çatarıq.
Uşaqlar onunla razılaşıb atlarının başını evə tərəf çevirdilər. Ancaq bir qədər gedəndən sonra Dik atını əyləyib qardaşına dedi:
– Culian, sən evə tərəf getdiyimizə əminsən? Məncə, buradakı xam torpaqlar gəldiyimiz yoldakından fərqlidir; qumu çoxdur, ardıc kolları isə daha seyrəkdir.
Xam Torpaqlarda mənzərə eyni olduğundan