Spartak. Рафаэлло Джованьоли

– qədim İtaliyanın dağlıq mahalı Samniyada yaşayan xalq. Romalılarla uzun müddət davam edən müharibədən sonra samnitlər tamamilə onların hakimiyyəti altına düşmüşlər.

      16

      Lanista – qladiatorların müəllimi, həm də qladiatorlar məktəbinin sahibi, onları alıb-satan adam

      17

      Sestertsi – Qədim Romada işlənən gümüş pul

      18

      Rudiari – Qədim Romada azadlıq almış qladiator; onlar öz istəyi ilə qladiator döyüşlərində iştirak edə bilərdilər.

      19

      Konklav – Roma xanımlarının xüsusi otağı

/9j/4AAQSkZJRgABAQEAYABgAAD/4QBORXhpZgAATU0AKgAAAAgABAMBAAUAAAABAAAAPlEQAAEAAAABAQAAAFERAAQAAAABAAAOw1ESAAQAAAABAAAOwwAAAAAAAYagAACxj//bAEMABQMEBAQDBQQEBAUFBQYHDAgHBwcHDwsLCQwRDxISEQ8RERMWHBcTFBoVEREYIRgaHR0fHx8TFyIkIh4kHB4fHv/bAEMBBQUFBwYHDggIDh4UERQeHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHh4eHv/AABEIBwIEvwMBIgACEQEDEQH/xAAfAAABBQEBAQEBAQAAAAAAAAAAAQIDBAUGBwgJCgv/xAC1EAACAQMDAgQDBQUEBAAAAX0BAgMABBEFEiExQQYTUWEHInEUMoGRoQgjQrHBFVLR8CQzYnKCCQoWFxgZGiUmJygpKjQ1Njc4OTpDREVGR0hJSlNUVVZXWFlaY2RlZmdoaWpzdHV2d3h5eoOEhYaHiImKkpOUlZaXmJmaoqOkpaanqKmqsrO0tba3uLm6wsPExcbHyMnK0tPU1dbX2Nna4eLj5OXm5+jp6vHy8/T19vf4+fr/xAAfAQADAQEBAQEBAQEBAAAAAAAAAQIDBAUGBwgJCgv/xAC1EQACAQIEBAMEBwUEBAABAncAAQIDEQQFITEGEkFRB2FxEyIygQgUQpGhscEJIzNS8BVictEKFiQ04SXxFxgZGiYnKCkqNTY3ODk6Q0RFRkdISUpTVFVWV1hZWmNkZWZnaGlqc3R1dnd4eXqCg4SFhoeIiYqSk5SVlpeYmZqio6Slpqeoqaqys7S1tre4ubrCw8TFxsfIycrS09TV1tfY2dri4+Tl5ufo6ery8/T19vf4+fr/2gAMAwEAAhEDEQA/APsuiiigAorM8V397pnh29vdNsZL++SPFtbooJklY7UByR8u4gnkcA1V+H2sX2v+CNF1rVLIWN/eWcct1bDpFKV+depIw2RgnI6HnNAG7RRRQAUU2aSOGF5ppEjjRSzu5wqgckknoKbbTwXVtFc200c8EqCSOSNgyupGQwI4II5zQBJRRRQAUUUjMFGWIAyBzQAtFFFABRRRQAUUUUAFFUNT1vRtMlWHUtX0+ykZC6pcXKRkqOpAYjjg8+1WNOvrPUrGG+067t7y0nXfFPBIJI5F9VYcEfSgCeiiigAooqC7vLOzMIu7qC3M8ohi82QL5jnoq56sewHNAE9FVbzUrGzvbKyubqKK5vpGjtYmPzSsqM7AD2VWJ+lWHkRGRWdVLnagJxuOCcD14BP4GgB1FVNb1G20fRr7VrzeLayt5LibYhZtiKWbAHJOAeKt0AFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAUUUUAFFFFABRRRQAikMAVIIPcUtFFABRRRQAUUVn6/rmieH7Jb7XtY0/SbVnEYnvblIIy5BIXc5AzgE49jQBoUV5xrXx1+EGkRrJd/EHQ5AxwBazfaT0zyIgxHTvXOXH7U3wRivLe3XxZNNHLu3zpplzshwMjdmMNz0G0N74HNAHtVFeO/8NPfAzGf+E5XH/YLvP/jVIP2nvgYf+Z6X8dLvB/7SoA9jorx0/tO/A0HH/CdJ/wCCy8/+NUf8NPfAzH/I8r/4K7z/AONUAexUV4tf/tS/BG2s5J4vFst46jiGHTLkO/PbfGq/mRW7ofx++Desxl7T4gaPEAcEXjNan8pgpNAHplFccvxV+F7DK/EjweR/2G7b/wCLpy/FL4ZMGZfiL4QIX7xGtW/H1+egDr6KydE8T+G9cAbRfEOk6mCcA2l5HNk4z/CT2BP0qnqnjzwPpepNpup+MvDtjfIdrW1xqcMcqn0KswI/KgDoqK57/hOvBP2cXH/CY+HvJLBRJ/acO3J7Z3YzVeb4j/DyGNZJvHnhaNGAYM+rwAEHoeXoA6miuQX4pfDFiAvxG8HknoBrdtz/AOP08/Ez4b4J/wCFg+E8Dr/xObfj/wAfoA6yiuS/4Wd8Nc7f+FheEs+n9s2//wAXUV38Vvhja28lxN8RPCmyNWZturwOxAHOFDEk+wBJoA7KiuLtvi18LbiCOaP4jeEgsihlD6xAjYIzyrMCD7EZFTf8LR+Gecf8LE8IZ9P7at//AIugDrqK5A/FH4ZgkH4i+EMj/qNW/wD8XR/wtL4Y/wDRRvCH/g7tv/i6AOvorkB8UfhmenxF8If+Dq3/APi6c3xP+Gqj5viH4RXnHOtW/X/vugDraK8d+Kn7QPgHwxog/sPxXoGraxcSxRW8cNx9ohjDOA8krRE4VV3NjIJwB3zXZxfFL4ZyqGj+IfhJgR/0GbfP5b6AOvornLHx74GvruKzsfGfhy6uZnEcUMOqQu7seihQ2ST6V0QZSSAQSDg4PQ0ALRVDSdStdSnv/ssgcWlybWQhiRvVQWGOgILEHHp17C3dXEFpay3V1NHBbwoZJZZGCoigZLMTwABySaAJKK5VfiV8OmYKvj7wqzHoBrF

1

Roma erası – Roma şəhərinin əsasının qoyulduğu tarixdən (eramızdan əvvəl 753-cü il) başlanır. Roma erasının 675-ci ili yeni tarix hesabı ilə bizim eradan 78 il əvvəl deməkdir.

2

İd – Roma təqvimi üzrə ayın ortası: martın, mayın, iyulun, oktyabrın on beşinci, başqa ayların on üçüncü günü.

3

Lutsi Korneli Sulla (e.ə. 138-78-ci illər) – aristokratların başçısı olmuşdur. E.ə. 82-ci ildə hakimiyyəti ələ keçirmiş, özünü hökmdar elan etmişdi. E.ə. 83-cü ildə Şərqdə Roma hökmdarlığını bərpa etdikdən sonra Romaya qayıtmış, senatı ona qeyri-məhdud hakimiyyət verməyə vadar etmişdir.

4

Kvint Hortenzi (e.ə. 114-50-ci illər) – məşhur Roma natiqi

5

Tit Lukretsi Kar – böyük Roma şairi və alimi

6

Konsul – Romada respublikanı idarə etmək üçün hər il iki konsul seçilərdi. Ali mülki hakimiyyət onların əlində olardı, müharibə zamanı orduya komandanlıq edərdilər.

7

Böyük Pompey (e.ə. 106-48-ci illər) – Roma sərkərdəsi və dövlət xadimi

8

Mirmillon – dəbilqəsinin ucunda balıq şəkli olan silahlı qladiator

9

Retiari – üçdişli yaraqla və torla silahlanmış qladiator

10

Patrisilər – Qədim Romada hakim sinif

11

Lutsi Sergi Katilina (e.ə. 108-62-ci illər) – konsullar və senat əleyhinə sui-qəsd (e.ə. 66-62-ci illər) düzəltmişdir . Katilina xalq kütlələri vasitəsilə hakimiyyəti ələ almaq istəmiş, varlıların torpağını camaata paylayacağını vəd etmişdi. E.ə. 63-cü ildə Siseron sui-qəsdin üstünü açmış, Katilina öldürülmüşdür.

12

Mark Krass (e.ə. 114-53-cü illər) – Spartak üsyanını yatırmağa göndərilən Roma qoşununun başçısı idi. E.ə. 60-cı ilin sonunda Sezar, Pompey və Krass triumvirat düzəltmişlər. Parfiyalılarla müharibədə həlak olmuşdur.

13

Kurtizan qadın – həyat tərzi etibarilə kübar cəmiyyətə mənsub yüngül əxlaqlı qadın

14

Frakiyalılar – Frakiyada yaşayan xalq. E.ə. I əsrdə romalılar tərəfindən istila edilmişdi.

15

Samnitlər – qədim İtaliyanın dağlıq mahalı Samniyada yaşayan xalq. Romalılarla uzun müddət davam edən müharibədən sonra samnitlər tamamilə onların hakimiyyəti altına düşmüşlər.

16

Lanista – qladiatorların müəllimi, həm də qladiatorlar məktəbinin sahibi, onları alıb-satan adam

17

Sestertsi – Qədim Romada işlənən gümüş pul

18

Rudiari – Qədim Romada azadlıq almış qladiator; onlar öz istəyi ilə qladiator döyüşlərində iştirak edə bilərdilər.

19

Konklav – Roma xanımlarının xüsusi otağı