– Иптәш Янышев! Кулак кызы дигәч тә… ул кыз, беләсезме, кем? Дөньяның астын өскә әйләндереп йөргән кыз ул. Колчакка каршы сугышларда катнашкан.
– Кызык туй, – дидем мин, алар сүзенә яңа кушылып. – Морза оныгы – бүген укытучы, ә Колчакка каршы сугышып йөргән кыз кулак кызына әйләнгән…
Янышев тел шартлатты:
– Кешеләрнең кемлеге маңгайларына язылмаган шул. Кем икәнлекләрен телләре әйтмәсә дә, йөрәкләре, эшләре бер әйтер әле.
«Козгыннар туй итә, ә сез, кышкы чебен шикелле, ике тәрәзә арасында йоклап ятасызмы?!» дип сорыйсым килде. Тик бәйләнерлек сәбәп юк – туй итәләр, барысы да ал да гөл. Ширәмәтов явыз уйларын күсәк итеп, күрәләтә болгап йөрмәс. Гаҗәп: нигә аңа бәйләнәм әле мин? Ни хакым бар? Алай дисәң, нигә гади кызга өйләнмәгән?
Киез белән тышланган ишек, шыгырдарга да өлгермичә, киң ачылып китте. Кергән кеше, кепкасын салып, киндер пиджагын каккалады.
– Кунаклар бар икән, – диде ул һәм секретарьга, шапылдатып, йонлач кулын бирде. Минем кулымны селкә-селкә, көлә-көлә күреште. Нәсел-нәсәбем кемнәр, мин үзем кем, ник килгәнмен, ничек килеп җиткәнмен, уйларым нинди? Каһир Сафин, күз ачып йомганчы дигәндәй, һәммәсен сорашып, белешеп бетерде.
– Бу егет Рамазанов урынына килдемени, иптәш Янышев? – Ул, бер адым чигенеп, мине баштанаяк карап чыкты. – Кайберәүләрдән Рамазановны костырам әле мин! Әйтте диярсез!
– Кемнән костырасыз? – дип сорадым мин.
– Эзлибез, – диде Ярмиев тыныч кына. – Үз авылымда чишелмәгән йомгак калдырсам, ни сан миңа? – Ул өстәлдәге кирза сумкасын алып иңбашына асты да, кырып юылган идәнне шыгырдатып, ишеккә таба юнәлде. – Мин чәй куйдыртыйм әле, юл өшәндергәндер, – диде ул һәм биек бусаганы атлап чыгып китте.
– Табарбыз, кая китәр алар. Кайберәүләргә облава оештырасы бар әле, бар! Кавалерия облавасыннан ким итмичә. Психик атака ясамакчылар. Андый атакаларны күп күргән без. Поскан ояларына йомран урынына куып кертеп, өсләренә эрегән кургаш салмасакмы? – Сафин түрдәге тәрәзәне ачып җибәрде. – Аздылар! – диде ул, каядыр йодрыгын төбәп. – Бугазларыннан алмасаммы?! – Ул, кызып-кызып сөйләвеннән суынырга теләгән шикелле, тәрәзә төбенә таянды, сары кашага астыннан күкне күзәтте. – Яңгыр явар, ахрысы, – диде.
Үзе ач яңаклы, борыны кәкрерәк. Кулларын җәеп таянганга һәм иңбашын калкытып, алга таба иелгәнгә күрә, очып китәргә җыенган зур кошны хәтерләтә. Күзе очкынлы, иреннәре кысылган. Тирән-тирән итеп сулыш ала, шунлыктан кара мыегы кабарып селкенә, шуны тыйган сыман, ул аның бер очын тешләгән. Авызлыгын чәйнәгән атмыни!
– Башта колхоз оештырабызмы әллә, иптәш Янышев? – диде ул, кискен борылып. Хәзер Каһир Сафин бөтен йөзе белән елмая иде инде. Ләкин ул елмаю беркатлы шатлык түгел, чөнки башын әле секретарьга, әле миңа таба борса да, карашы безгә төбәлмәгән, ә безнең аша ары юнәлгән. Аны үзенә генә билгеле усал бер уй биләгән иде булса кирәк. – Станциягә аннары иркенләп керешер идек.
– Артык кайнар син, Сафин! – диде секретарь. – Дүртпочмаклы өй салып кергәндә дә крестьян өмә ясый. Мир төкерсә, күл булганын яхшы белә ул. Күмәклек крестьянның канында.