Габдулла, эшләнеп бетәргә якынлашкан читегеннән күзен ала алмый:
– Хәзер, әни, – диде, һәм бу сүзне инде ул бу кичне әллә ничәнче тапкыр кабатлый иде; күзләрен угалап, килә торган йокысын качырырга, авызын ачып исни башлау белән, шунда ук аны тыярга, йокысы килүен сиздермәскә тырышты. Ул: «Читек эшләнеп бетмәс тә, без Ташаякка бара алмый калырбыз», – дип курыкты. Утыра торгач, ул кинәт калгып китте һәм бүкән өстеннән авып төшә язып калды.
– Йокың килгәнен яшереп утырасың бит син, разбунник, әйдәле, – дип, Вәли абзый читекне бер читкә куйды да Габдулланы күтәреп алырга үрелде. Ләкин Габдулла:
– Әти, юк, юк, минем йокым килми, менә! – дип, күзләрен әтисенә киереп ачып күрсәтте.
– Туктале, тукта, синең күзләрең нишләгән? – диде каударланып Вәли абзый. – Анасы, карале, сыңар күзен бөтенләй кан баскан бит улыңның…
…Икенче көнне иртән Габдулланың сыңар күзе генә ачылган, икенчесе, кабак өстендәге зур кызыл шеш белән күпергән хәлдә, бөтенләй кысылып тора иде.
Ташаякка бару урынына аны Мөхетдин суфига өшкертергә алып киттеләр.
Мөхетдин суфиның да тыны килешмәде, күз шешенүендә дәвам итте. Мәгърүфә әбинең: «Арпам, имеш, мә күкеш», – дип имләүләре, арпаны мәчегә, эткә, бүрегә күчерү ырымнары да ярдәм итмәде. Ниһаять, Габдулланы Кабан күленең теге ягындагы бер күрәзә картка алып бардылар. Карт, өшкереп-төкереп, аның күзенә ниндидер тамчылар тамызды.
Шуннан соң Габдулла ике тәүлек йоклый алмый, ашамый-эчми, үкереп ятты. Өченче көнне Сәхип солдат һәм Григорий үзләре белән кечкенә, ябык кына гәүдәле, зур гына борыны өстенә тимер күзлек кигән берәүне ияртеп алып килделәр. Ул баланы карады да башын чайкады:
– Харап итә язгансыз бит баланы! Аһ, безнең караңгылык, аһ, безнең артталык, – диде ул, сукранып, телләрен шартлатып куйды.
Ул язып калдырган язу белән Сәхип үзе эшләгән больницадан ике дару алып кайтты. Аларның берсен эчереп, икенчесе белән Габдулланың күзен юа торгач, балага хәл кереп китте, аның кызуы сүрелде, ул тамагына ашый башлады.
Беркөнне иртә белән Габдулла авыру күзен кысып кына ачты да әнисеннән:
– Әни, әйләнчеккә барабызмы? – дип сорады.
Газизә апа, Габдулланың терелә башлавы белән сөенсә дә, аның бу үкенечле теләгенә ни дип җавап бирергә белми, әрнеп:
– Ташаяк ябылды шул инде, улым! – диде һәм, ирексездән атылып чыккан яшен күрсәтмәс өчен, читкә борылды.
7
Габдулла, терелеп, беренче тапкыр урамга чыкты. Аның үз иптәшләрен, бигрәк тә Әптелбәрне күрәсе килә иде.
Урамда брахмистр малае күрше урам малайлары белән ашык уйныйлар. Габдулла, башын авырткан күзе ягына авыштырыбрак, дусларча елмайган хәлдә, аларны күзәтергә тотынды. Әмма тегеләр, Габдулланы күрү белән:
– Кит, юл өстендә торма, аягыңа җибәрәбез, – дип кычкырдылар. Берсе, ашыкка тидерүдән бигрәк, Габдулланың аягына тидерергә тырышып, төзәп тә җибәрде. Ләкин ашык тими узып китте.
Габдулла,