Consolatio Philosophae. Boethius

Phoebi radiis graue

      cancri sidus inaestuat,

      tum qui larga negantibus

      sulcis semina credidit

      5 elusus Cereris fide

      quernas pergat ad arbores.

      numquam purpureum nemus

      lecturus uiolas petas

      cum saeuis Aquilonibus

      10 stridens campus inhorruit;

      nec quaeras auida manu

      uernos stringere palmites

      uuis si libeat frui ;

      autumno potius sua

      15 Bacchus munera contulit .

      signat tempora propriis

      aptans officiis deus

      nec quas ipse cohercuit

      misceri patitur uices .

      20 sic quod praecipiti uia

      certum deserit ordinem

      laetos non habet exitus.

      primum igitur paterisne me pauculis rogationibus statum tuae mentis attingere atque, ut qui modus sittuae curationis intellegam? -- tu uero arbitratu, inquam, tuo quae uoles ut responsurum rogato. -- tumilla: huncine, inquit, mundum temerariis agi fortuitisque casibus putas an ullum credis ei regimeninesse rationis? -- atqui, inquam, nullo existimauerim modo ut fortuita temeritate tam certamoueantur, uerum operi suo conditorem praesidere deum scio nec umquam fuerit dies qui me ab hacsententiae ueritate depellat. -- ita est, inquit nam id etiam paulo ante cecinisti hominesque tantumdiuinae exsortes curae esse deplorasti; nam de ceteris quin ratione regerentur nihil mouebare. papaeautem, uehementer ammiror cur in tam salubri sententia locatus aegrotes. uerum altius perscrutemur; nescio quid abesse coniecto. sed dic mihi, quoniam deo mundum regi non ambigis, quibus etiamgubernaculis regatur aduertis? -- uix, inquam, rogationis tuae sententiam nosco, nedum ad inquisitarespondere queam. -- num me, inquit, fefellit abesse aliquid, per quod uelut hiante ualli robore inanimum tuum perturbationum morbus inrepserit? sed dic mihi, meministine quis sit rerum finis quouetotius naturae tendat intentio? -- audieram, inquam, sed memoriam maeror hebetauit. -- atqui scisunde cuncta processerint. -- noui , inquam, deumque esse respondi. -- et qui fieri potest ut principiocognito quis sit rerum finis ignores? uerum hi perturbationum mores, ea ualentia est, ut mouerequidem loco hominem possint, conuellere autem sibique totum exstirpare non possint. sed hoc quoquerespondeas uelim: hominemne te esse meministi? -- quidni, inquam, meminerim? -- quid igitur homosit poterisne proferre? -- hocine interrogas, an esse me sciam rationale animal atque mortale? scio, etid me esse confiteor. -- et illa: nihilne aliud te esse nouisti? -- nihil. -- iam scio, inquit, morbi tui aliamuel maximam causam; quid ipse sis nosse desisti. quare plenissime uel aegritudinis tuae rationem ueladitum reconciliandae sospitatis inueni. nam quoniam tui obliuione confunderis et exsulem te etexspoliatum propriis bonis esse doluisti; quoniam uero quis sit rerum finis ignoras, nequam hominesatque nefarios potentes felicesque arbitraris; quoniam uero quibus gubernaculis mundus regaturoblitus es, has fortunarum uices aestimas sine rectore fluitare: magnae non ad morbum modo, uerumad interitum quoque causae. sed sospitatis auctori grates quod te nondum totum natura destituit.habemus maximum tuae fomitem salutis ueram de mundi gubernatione sententiam, quod eam noncasuum temeritati sed diuinae rationi subditam credis; nihil igitur pertimescas, iam tibi ex hac minimascintillula uitalis calor illuxerit. sed quoniam firmioribus remediis nondum tempus est, et eammentium constat esse naturam ut quotiens abiecerint ueras, falsis opinionibus induantur, ex quibusorta perturbationum caligo uerum illum confundit intuitum, hanc paulisper lenibus mediocribusquefomentis attenuare temptabo, ut dimotis fallacium affectionum tenebris splendorem uerae lucis possisagnoscere.

      nubibus atris

      condita nullum

      fundere possunt

      sidera lumen.

      5 si mare uoluens

      turbidus Auster

      misceat aestum,

      uitrea dudum

      par que serenis

      10 unda diebus

      mox resoluto

      sordida caeno

      uisibus obstat,

      quique uagatur

      15 montibus altis

      defluus amnis

      saepe resistit

      rupe soluti

      obice saxi

      20 tu quoque si uis

      lumine claro

      cernere uerum,

      tramite recto

      carpere callem:

      25 gaudia pelle,

      pelle timorem

      spemque fugato

      nec dolor adsit,

      nubila mens est

      30 uincta que frenis

      haec ubi regnant.