Wiegand W., Relindis [w:] Allgemeine Deutsche Biographie, t. 28, Reindbeck–Rodbertus, Leipzig 1889, s. 186.
Wiszewski P., Opactwo benedyktynek w Legnicy (1348/1349–1810). Struktura, funkcjonowanie, miejsce w społeczeństwie, Poznań–Wrocław 2003.
Wiśniewski J., Święta czy grzeszna? – kobieta średniowiecza, „Studia Redemptorystowskie” 2017, nr 15, s. 409–423.
Woltmann A., Herrad von Landsberg [w:] Allgemeine Deutsche Biographie, t. 12, Hensel–Holste, Leipzig 1880, s. 205–206.
Źródła internetowe
The Cartusian Nuns, http://www.chartreux.org/en/nuns/index.php [dostęp: 18.06.2019].
Freus P., Rzeźbione kolumny w Strzelnie, https://culture.pl/pl/dzielo/rzezbione-kolumny-w-strzelnie [dostęp: 18.06.2019].
Radini A., Tromp M., Beach A., Tong E., Speller C., McCormick M., Dudgeon J.V., Collins M.J., Rühli F., Kröger R., Warinner C., Medieval Women’s Early Involvement in Manuscript Production Suggested by Lapis Lazuli Identification in Dental Calculus, „Science Advances” 2019, t. 5, nr 1, https://advances.sciencemag.org/content/5/1/eaau7126 [dostęp: 18.06.2019].
Rozynkowski W., Sługa Boża Magdalena Mortęska (1554–1631), https://diecezja-torun.pl/magdalena_morteska [dostęp: 18.06.2019].
Nuns in the Middle Ages. Quiet, Humble and Stupid, or the Intellectual Elite of Europe?
Intellectual activity of such women as Hrotsvitha of Gandersheim, Herrad of Landsberg, Relindis of Hohenburg, Hildegard of Bingen or Jutta of Sponheim testifies to the fact that medieval nuns represented a very high intellectual level, contrary to the conventional wisdom and frequently repeated popular misconception about the „dark ages”. As Johanes Mayer of University of Würtzburg noted, the activity of Herrad of Landsberg, Hildegard of Bingen or Hedwig of Silesia (educated at the Benedictine convent at Kitzingen) proves a very high standard of education, extensive knowledge and greater awareness among medieval nuns. One can say that the 12th century was a women’s era. Manuscripts written by the Polish Poor Clares are works of artistic merit. Analysing the works of women’s convents in the West of Europe and in Poland, in the field of theology, but also medicine, poetry or music, one must conclude that an average nun represented a much higher intellectual level than an average priest (not only in the Middle Ages). It is highly probable that Polish literature owes its origin to the 13th c. Poor Clares’ convents. The convents enjoyed a lot of independence, also from the bishop, and were able to defend their autonomy effectively, as shown – among others – by the Norbertine Sisters in Płock.
Keywords: nuns, women, middle ages, culture, Europe
Słowa kluczowe: zakonnice, kobiety, średniowiecze, kultura, Europa
Wojciech Jerzy Górczyk – kustosz Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Historyk, absolwent Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie, Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Obszary zainteresowań naukowych: historia Kościoła, historia Mazowsza oraz historia rodu Krasińskich. Autor artykułów opublikowanych w czasopismach naukowych i fachowych oraz rozdziałów w pracach zbiorowych, a także publikacji zwartej.
Ryc. 1. Herrada z Landsbergu. Autoportret Herrady z Landsbergu na miniaturze z Hortus deliciarum. Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Herrad_von_landsberg.jpg
Ryc. 2. Hildegarda z Bingen. Portret Hildegardy z Bingen na miniaturze z Liber Divinorum Operum. Źródło: domena publiczna
Ryc. 3. Tympanon fundacyjny w kościele Norbertanek w Strzelnie. Po prawej stronie Beatrycze Włostowicówna (klęczy z księgą), przełożona norbertanek strzelnieńskich. Źródło: https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Church_of_the_Holy_Trinity_in_Strzelno_-_tympanum.JPG, Licencja GNU FDL, autor fotografii: Cancre
Ryc. 4. Biblioteka klasztoru Norbertanek w Imbramowicach. Graduał – śpiewnik liturgiczny z końca XIV w. Za: L. Sobol, Modlitwa i śpiew liturgiczny w imbramowickim klasztorze [w:] idem, Kultura klasztoru ss. Norbertanek w Imbramowicach, Kraków 2007, http://n.tjmedia.pl/historia-i-kultura-zakonu/l-sobol/modlitwa-i-spiew-liturgiczny-w-imbramowickim-klasztorze/
Ryc. 5 i 6. Forma vitae ordinis sororum pauperum. 1. poł. XIV w. Widoczne dwa rysunki wykonane czarnym i czerwonym atramentem, na których skryptorka utrwaliła sceny z życia konwentu klarysek wrocławskich. Ze zbiorów klarysek wrocławskich.
Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. IV Q 202, https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?showContent=true&id=54063
Ryc. 7. Portret ksieni Magdaleny Mortęskiej, rycina Bartłomieja Strachowskiego, 1747.
Źródło: Biblioteka Narodowa
Юстына Крочак
Uniwersytet Zielonogórski
ORCID 0000-0002-7332-989X
Женщина и морально-аскетический идеал в Древней Руси (XI–XIII вв.)
Данная статья является частью исследовательского проекта, финансируемого из средств Национального Научного Центра Польши (Narodowe Centrum Nauki) номер постановления: DEC-2016/21/D/HS1/03396.
The article is part of the research project financed by National Sciencе Centre Poland, decision number: DEC-2016/21/D/HS1/03396.
Богословие и исторический опыт христианства показывают, что аскетизм тяготеет к тому, чтобы стать своего рода искусством, превращая аскета в «художника» божьего. Поэтому некоторые исследователи утверждают, что суть аскетизма сводится к религиозному эстетизму55. Под религиозным эстетизмом следует понимать способность постичь красоту сотворенного мира и любовь