Die eks-noodgeval
Cecilia Steyn
Hartklop
1
“Wit of swart?” vra Alana en hou die twee rompe om die beurt voor haar lyf.
Haar sus se mond trek op ’n plooi. “Het jy nie iets met ’n bietjie kleur nie? Jy weet, swart is nie eintlik ’n kleur nie.” Heleen lag.
“Ek het nie nou tyd vir kunslesse nie, Heleen. Ek kan nie bekostig om op die eerste dag laat vir my nuwe werk te wees nie.” Vies pluk Alana die vlootblou romp nader.
Waarom sy die moeite doen, weet sy nie, want by die hospitaal sal sy buitendien haar tekkies en teaterdrag moet aantrek. Sy wil darem net ’n goeie indruk maak wanneer sy die personeel ontmoet saam met wie sy die volgende twee jaar sal werk.
In ’n trauma-eenheid kan jy nie op wighakke rondhardloop nie, maar dit beteken nie sy kan die skoene nie daar uittrek nadat hulle haar klaar verwelkom het nie. O ja, en as sy nie self ’n pasiënt wil word nie, moet sy liewer daardie gemaklike tekkies onthou.
Alana draai die skootrekenaar sodat haar sus haar beter kan sien. Skype is nou hul sitkamer. Hopelik sal Heleen binnekort vir haar in Johannesburg kom kuier, want sy weet nie wat sy sonder haar sus sal doen nie. Sy is nog net ’n week uit die Kaap weg en sy mis al klaar hul lekker kuiersessies. Hul afpaksessies. Heleen is die een persoon met wie sy alles in die lewe kan deel.
“Dié een?” Alana hou ’n ander romp voor haar lyf.
“Ja! Dis mos beter. Dis noupassend en wys jou figuur.”
Alana rol haar oë. Dit is nie wat sy in gedagte gehad het nie. “Thanks. Ek moet wikkel.” Sy kyk op haar horlosie. “Ek laat weet jou vanaand hoe dit gegaan het.”
“Sterkte,” sê Heleen en soen haar rekenaarskerm. “Ek weet jy kan. Soet speel.”
Die laaste wat sy sien, is Heleen se hand in ’n groetgebaar voordat sy haar skootrekenaar toemaak.
Alana trek haar wit bloes saam met die vlootblou romp aan. Eenvoudig, maar elegant. Sy kyk weer ’n laaste maal in die spieël en stryk die kraag van haar wit jas met haar vingers plat.
In die portaal gryp sy haar smoothie en stetoskoop voordat sy die voordeur gou agter haar toesluit vir die dag.
“Vrydag gaan jy wens dit is weer Maandag, dokter De Koker.” Dit is professor Dirk Patterson, Alana se konsultant en nuwe baas, wat haar laat glimlag toe sy weer na die leë rye metaalstoele kyk.
Die TV-skerm wat moet wys watter ambulanse op pad is met watter noodgevalle, is ook net leeg.
Sy sug en stap na die triagevakkie. Daar is nie ’n enkele lêer in nie. Hoe kan dit wees? Buite staan die silwerskoon ambulanse en noodvoertuie gereed vir oproepe.
“Sê haar, dokter,” las die rooikopverpleegster met die kort krulhare laggend by. Karen, lees Alana haar naamplaatjie. Sy moet haar kollegas se name so gou moontlik memoriseer. Nie dat dit op die eerste dag al sal gebeur nie. Om dertig vreemdelinge se name te onthou wanneer almal soos miere iewers heen skarrel, is ’n moeilike taak.
“Sy gaan haar woorde gou sluk as sy nie meer kan byhou met al die gevalle wat by die deur inkom nie.” Die oë en stem van suster De Lange, die trauma-suster met die donker hare, skiet messe in haar rigting. Sy draal al om professor Patterson.
Die vrou het seker lankal haar kleim op hom afgesteek en nou is sy bang die nuweling sal in haar slaai kom krap. Alana sal haar moet gerusstel. Op die oomblik stel sy nie in mans of verhoudings belang nie. En veral nie in mans wat oud genoeg is om haar pa te wees nie.
“Ek het in my Zumajaar in die Khayelitsha Distrikshospitaal gewerk. Dit is ook ’n skop-skiet-en-donder-hospitaal. Het jy al in trauma in ’n staatshospitaal gewerk, suster?” vra Alana.
Suster De Lange skud haar kop.
Alana kan sien hoe sy haar vererg.
“Ek is hier om meer oor trauma te leer. Dit is my passie.” Alana glimlag. “Is daar nie eens op ’n blou Maandag ’n ongeluk in dié plek nie?” vra sy eerder laggend. “Johannesburg is dan berug vir sy haatlike verkeer.” Sy het uitgesien na ’n adrenalienbelaaide eerste skof en nou is die eenheid grafstil.
Toe Dirk Patterson haar ’n maand gelede via ’n Skype-onderhoud ingelig het dat sy die pos as senior kliniese assistent gekry het, kon sy nie gou genoeg trekreëlings tref nie. Haar begeerte om ’n trauma-chirurg te wees, het haar skuldgevoel om haar ma en sus alleen in die Kaap te los ver oortref.
Ten minste is haar ma nie meer so alleen nie. Twee jaar nadat haar ouers geskei is, het haar ma met ’n dierbare familievriend van baie jare getrou. Uiteindelik is haar ma gelukkig.
“Ek hoop julle is reg,” sê Alana. “Ek het nie alles in die Kaap prysgegee om nierstene en mangels hier te kom behandel nie.”
Die ander lag, want dis al noodgevalle wat hulle vanoggend gehad het. Almal weet maar te goed die stilte in ongevalle kan handomkeer verander.
Alana het haar huis op Stellenbosch verruil vir ’n huis in Melville, Johannesburg. Om op te staan en nie omring te wees deur wingerde en berge nie, daaraan sal sy nog gewoond moet raak. Vandag is haar eerste dag in die trauma-eenheid van die Melpark Hospitaal wat vier-en-twintig uur oop is.
Voor sonop vanoggend was sy al wakker. Sy en Zeus het gaan draf om die opgewondenheid in haar are net ’n bietjie te demp. Die hond was so bly om ook die buitekant van die meenthuismure te siene te kry.
Professor Patterson se woorde van die vorige week klink weer op in haar kop. Sy het die finale papierwerk kom afhandel toe hy haar deur die eenheid geneem het.
“Hier werk ons soos ’n geoliede masjien, dokter,” het hy gesê. “Dit is nie net jy wat jou opleiding hier ondergaan nie. Ons het kliniese assistente wat hul interns in chirurgie ook oplei. Die meeste gevalle wat jy hier gaan sien, is soortgelyk aan dié in ’n oorlogsone, maar daar is die alledaagse ongevalle ook, soos ou mense wat geval het, psigiatriese pasiënte en so aan. Om in ’n trauma-eenheid te werk verander ’n mens. Is jy reg daarvoor?” het hy gevra.
“Ek is ’n gekwalifiseerde chirurg,” het sy kalm gesê, al was sy skaars ’n jaar gekwalifiseerd.
“Maar jy is nog nie ’n trauma-chirurg nie, dokter. Onthou dit,” het hy teruggekap.
Sy weet, wou sy vir hom sê, maar sy het net geknik. Geen rede om op die verkeerde voet met die man te begin nie. Dit is dan hoekom sy hier is. Al het sy net in haar Zumajaar by die hospitaal in Khayelitsha gewerk, was dit genoeg tyd sodat die trauma-gogga haar kon byt. Nadat sy as chirurg gekwalifiseer het, was endoskopiese prosedures en mantelvliesbreuke nie meer genoeg om die duiwels uit haar kop te hou nie. Daarom het sy gespring toe die geleentheid kom om te subspesialiseer in trauma-chirurgie.
Dié trauma-eenheid is die eerste privaat hospitaal in die land met ’n toegewyde multidissiplinêre trauma-span. Die eenheid het selfs sy eie trauma-teater en intensiewe eenheid. Daar is wel navorsing en uitreiking na die gemeenskap betrokke by die aanvaarding van die vennootskap, maar dit is nie vir haar struikelblokke nie.
As ’n gekwalifiseerde instrukteur in gevorderde trauma- lewensondersteuning sal deel van haar werk wees om opleiding aan paramedici en verpleegpersoneel te gee. Buitendien sien sy ook daarna uit om meer oor rampgereedheid te leer.
Natuurlik sal sy op ’n rotasiebasis tussen Melpark en twee staatshospitale in Johannesburg moet werk. Dáár sal dit seker meer soos in ’n oorlogsone gaan as hier. Om as trauma-chirurg te kwalifiseer moet sy nog ’n verhandeling skryf. Na die twee jaar skryf sy eksamen by die Raad van Chirurgie.
“Ek gaan vir my ordentlike koffie by die koffiewinkel kry. My kafeïenvlakke aanvul. Wil iemand anders ook iets hê?” vra professor Patterson. “Voor ons nie tyd het om te sluk nie.” Hy kyk na Alana en glimlag.
Daar is grys strepies in die bruin hare langs sy slape. Hy het dowwe oë wat lyk asof hulle al te veel gesien het. Sover het hy nog glad nie sy reputasie as kwaai gestand gedoen nie. Sy het al gehoor dat personeellede