BLOU IS NIE ’N KLEUR NIE
CARIN KRAHTZ
Tafelberg
Hierdie boek is bekroon met die Goue Sanlam-prys vir Jeuglektuur 2017
Vir Laaki en Vanki, met liefde
WAT DIE STERRE SÊ
want die sterre sê: ‘tsau! tsau!’
en dis altyd somer wanneer jy die sterre hoor ‘tsau’ sê
deur /Han≠kass’o (Klein Jantjie),
vertaal deur Antjie Krog, uit die bundel die sterre sê ‘tsau’ (Kwela Boeke, 2004)
En as jy haar arm vind, Ithaka het jou nie bedrieg nie.
Met wysheid wat jy verwerf het, met soveel belewenis,
moet jy sekerlik nou reeds weet wat Ithakas beteken.
Uit Konstantinos Kavafis se Griekse gedig “Itháké”,
vertaal deur Cas Vos in Fragmente uit die Odusseia – Homeros (Cordis Trust Publikasie, 2016)
Life is elsewhere
Milan Kundera (titel van sy 1969-roman)
DIE BOSWELL WILKIE TRAVELLING CIRCUS
“Dis alles my skuld – Pops praat mos nie.”
“I give up. I don’t understand a word she says. Iets van die family circus. You try, Sir, your Afrikaans is better. Careful – don’t slip in the mud.”
“Hou op om jou daar te staan en vergaap! Bring vir my ’n kombers of iets om haar skaamte mee te bedek. Sy ruk soos ’n riet. En sê vir daai manne om nog flitse te kry – of wil hulle die toneel in braille ondersoek? Wie’t ’n sambreel? Juffrou, byt net vas.”
“Ek is Pops. My naam is Pops. Dis alles my skuld.”
“Juffrou … uh … Pops, kom ons kry jou net eers uit die reën. Wag, ek help jou dat jy nie gly nie. Drie jaar lank sien ons nie ’n druppel reën nie en dan kry ons skielik meer water as in Noag se tyd. That’s life.”
“Dis die Here se tyd.”
“Here you go, Captain. An excuse for a blanket – all I could find.”
“Dis seker beter as niks. Hier, Poppie, maak jouself toe, so ja. Kom sit hier in die van, dis die enigste droë plek. Hou moed, die ambulans is op pad. As ek die enjin start, kan ek die heater vir jou aansit, gee my net ’n sekonde. Dis eintlik glad nie koud nie, maar jy’s in skok.”
“Alexandrina Victoria – soos die koningin.”
“Hei, Konstabel, hier’s nie ’n notaboek of ’n pen in die cubbyhole nie. Bring gou! Sorry, Juffie.”
“My pa is net ’n gewone man, so Pops is beter.”
“Konstabel, kom jy met die notaboek?!”
“Rina is Elizabeth Regina. Sy’t dit verkort na Rina met ’n hoor die seën. ’n Regte sirkusnaam: Rinah.”
“So daar’s ’n Regina … uh … Rina … Waar pas sy in die prentjie? Is … was sy vandag hier?”
“Sy kon nooit haar mond vir hom hou nie – nes Nan.”
“Hou net gou ’n minuut vas aan jou storie, Poppie. Sarge, wat de moer maak julle so na aan die water met daai voertuig? Wie gaan julle daar uittou as julle in die modder vasval? Wag vir die lorrie – húlle kan mos die blerrie boot uit die modder sleep. Waar’s die duikers? En waar’s my 2IC? Ek weet nie aldag hoe dink julle nie. Sorry, Poppie, waar was ons nou weer?”
“Nan … van Zim af. Bitterder as augmentin, sê MD altyd. Bitter omdat Vorster uitverkoop het. Hy’s gelukkig nie familie nie, Vorster.”
“Hierso, Captain, skryfgoed.”
“Uiteindelik. So kom ons kyk: daar’s jy wat Poppie is, jou pa, jou … Ag nee, demmit man! Hoi, kom terug! Ek soek ’n pen wat kan skryf!”
“Vorster is Nan se vark … maar dis oukei – ek en Rina sou tog nie kon geboer het nie. Nan kon net ’n bakkievrag vol goed uitbring. Toe gaan staan en trou MD met ’n Vorster. Darem meer as net ’n klerk in Trust Bank.”
“Hier’s ’n pencil, Sir.”
“Oukei, laat ek neerskryf. Dalk word die prentjie dan vir my duideliker.”
“MD vat nie nonsens in die hof nie.”
“Oukei, MD van watter company?”
“Ringmeester van die sirkus … trek die mans kaal uit.”
“Hell’s bells, ek maak nie kop of gat uit van hierdie storie nie. Poppie, kyk vir my. Kyk vir Oom en haal diep asem: weet jy waar jy is?”
“Paternoster –”
“Nee, kwit, jy’s op die walle van die Vaalrivier, my kind. Konstabel! Radio bietjie om te hoor waar daai ambulans so draai. Bring vir my ’n flits. Ek dink sy’t harsingskudding. Seker ’n hou teen die kop gekry in die water.”
“Paternoster … Mooi naam. Soos renoster.”
“Hulle sê ons moenie dat sy uitpass as sy concussed is nie, Captain. Die ambulans hy kom.”
“Paternoster het so bruin geword ná die ongeluk.”
“Watse ongeluk? Was daar ’n brand? Kyk gou vir my in die flits se lig. Ek wil jou pupille sien.”
“Hy was Johannes Cornelius, net soos Paternoster – Cornel.”
“Die … renoster?”
“Die Olifant in die Vertrek. MD het nou eers uitgevind van die Ander Olifant.”
“The ambulance has arrived, Sir.”
“Oukei, kry haar hier uit. Sy’s so deurmekaar soos ’n trapsuutjies op ’n boks Smarties.”
“Queenie … moenie vergeet nie. Een-en-twintig jaar by ons … Julle moet haar kry.”
“Moenie stres nie, Poppie, ons gaan almal kry. Ons sien jou by die hospitaal. Hulle sal jou eers iets gee om te relax voor ons verder met jou praat.
“When you get to the hospital, tell them she mentioned something about … augmentin, I think. Sounds like medicine. She may be on some kind of medication they need to know about.
“Oukei, boys, staan nader, julle sal nie smelt in die reën nie. Luister mooi, hier’s hoe ek die besigheid opsom: dis een van daardie fact is stranger than fiction-gevalle. Daar’s die girl – Poppie – en moontlik ’n ander girl – Rina. Daar’s ’n pa – klink my hy’s bruin en hy werk vir Trust Bank op Paternoster.”
“Excuse me, Captain …”
“Wat is dit, Sarge?”
“Trust Bank no longer exists, Sir.”
“Wel, vind dan uit watter banke daar wél op Paternoster is. Ek is nie seker nie, maar dit klink of een van hulle die MD van ’n spul strip joints is. ’n Vrou. Sy’s moontlik een van daais wat opdress en straf uitdeel, as julle weet wat ek bedoel. Hou op lag, man, ek gee net die feite. Ons soek ook na ’n onwettige immigrant van Zimbabwe – ene Nan – wat dalk ’n nasty piece of work vir ’n sidekick het: Vorster is sy naam, dalk met die alias Vark. En dan, laaste maar nie die minste nie: iemand genaamd Queen, Queenie, so iets, en gediertes soos olifante of renosters, moontlik met brandwonde. Dis dalk ’n stroping wat verkeerd geloop het.”
“Captain, I don’t mean to be rude or anything, but …”
“Kom tot die punt, Sarge!”
“I just want to know … well, do you really think we need to go look so far for answers? To me it sounded more like a family quarrel gone wrong, if I may say so.”
“Ek hoor jou, ek