“Hy het my voëleiers gebreek.”
“Per ongeluk.”
“Is nie, jy het dit stukkend gekap.”
“Jawohl, omdat jy my skoene vol dorings geprop het.”
“Jy krap in my kis.”
“Jy spring op my bed.”
“Hy poep stink.”
“Julle poep stinker.”
“Drie teen een,” gil Klein-Willem, en Maria en Annatjie giggel sonder ophou.
“Pavian.”
“Ek is nie ’n bobbejaan nie, jy is.”
“Dummkopf!”
“Duitser!”
“Drol!”
Nou het sy genoeg gehad. Caroline gryp haar tafel-klokkie, ’n geskenk van skoonsus Susanna wat handig te pas kom wanneer sy haar gesag wil laat geld. Met alle mag lui sy die gestry tot stilte.
Doelie het geen verduideliking nodig nie. “Sal ek brood sny, nôi Kerlien? Dan gooi ek die snysels vir die varke.”
Sy loop om die tafel, tel borde op en vee smeersels melkkos van die tafeldoek af, haar oë flitsend in Lutz se rigting. Hy staan asof hy ’n septer in sy hand hou, ’n suur glimlag om sy mond.
Elie kyk reguit na Caroline. Wat maak ons? vra sy oë.
Sy wys na die stoel langs Maria. “Sit, Lutz.”
Maria trek hom aan sy arm en hy sak onwillig neer.
Caroline raas nie, sy praat sag. “Julle het eers goed klaargekom, soos broers.”
“Tot ek hulle leer ken het, almal Dummköpfe.”
“Ek weet wat jy sê!”
Lutz grinnik tevrede toe Klein-Willem die woedetrane met sy vingers keer.
Caroline is jammer vir hom. Dis nie sy skuld dat die vreemde kind hier afgelaai is nie. Boonop is Lutz ouer en meer wêreldwys, iemand wat hy eers bewonder het, maar wat nou vir hom ’n bedreiging geword het. Wat staan haar te doen!
Doelie bring die brood en botter asof sy geroep is.
’n Gebed flits deur Caroline se kop.
Liewe Vader, help my, ek is raadop.
“Willem, ná huisgodsdiens, wil ek en Meester jou en Lutz onder vier oë sien.”
Was dit sy wat dit gesê het? Ja tog, en dít terwyl sy nie herwaarts of derwaarts weet nie, maar die Here het haar nie verlaat nie en miskien het Elie ’n plan in die kop. Hy lyk of hy diep dink.
Die brood is nie een van Doelie se beste baksels nie en die ete raak ’n langtandgedoente, afgerond met George wat sy melk omgooi en Annatjie wat verdrietig huil omdat sy haar tong raakgebyt het.
Elie stuur vir Maria om die Bybel te gaan haal. Hy blaai lank voor hy sy plek kry.
“Ons lees Psalm 133,” sê hy en skuif sy bril reg.
“Meester, dis nie waar ons laas opgehou het nie,” snip Maria.
“Dit weet ek, maar ek wil hê julle kinders moet luister wat die psalmdigter vir ons sê, jy ook, Maria.”
Sy word rooi in die gesig, haal diep asem, maar antwoord nie terug nie. Lutz gluur onder sy digte wenkbroue na Elie wat rustig weer sy bril verstel.
“Psalm 133. ‘Een liedt Hammaaloth van David. Siet hoe goet ende hoe lieflick is het dat broeders oock t’samen woonen. ’t Is gelijck de kostelicke olie op het hooft nederdalende op den baert, den baert Aarons: die nederdaelt tot op den zoom sijner kleederen. ’t Is gelijck de daeuw Hermons die nederdaelt op de bergen Zions: want de Heeren gebiedt aldaer den segen ende ’t leven tot in der eeuwigheyt.’ Oë toe, ons bid.”
Die kinders wat hulle gereed gemaak het vir ’n lang voorlesing, skrik skielik wakker en buig die kop. Elie vertaal die Hooghollands, hy sorg dat hulle presies weet wat hy gelees het en sluit af met: “So sal ons van hierdie tafel opstaan, en met die vergifnis van ons sondes in vrede en goeie naasbestaan bed toe gaan. Amen.”
Maria help die tafel opruim en sy en Annatjie bly in die kombuis vir voete was.
“Julle kan ook gaan,” sê Caroline vir Hercules en George wat hul stoele amper omgooi soos hulle spring om weg te kom. Klein-Willem lyk of hy die ergste verwag. Lutz krap verveeld met sy duimnael patroontjies op die tafeldoek. Hulle verskil soos dag en nag. Elie se voorlesing was goed bedoel, maar hulle is nie broers nie en Lutz ’n enigste kind wat skielik ’n kamer met drie ander moet deel. Dalk sal dit help as hy sy eie plek het en nie dag en nag by die ander moet aanpas nie.
Daniël se stoepkamer staan tog leeg. Hoekom nie?
Sy draai na Elie. “Ons skei hulle,” sê sy asof die seuns nie teenwoordig is nie. “Daniël se kamer is oop. Lutz is die oudste. Hy kan dit kry.”
“Sê nou Daniël wil terugkom?”
“Nie vanjaar nie, daar is te veel bouwerk op Elim. As dit klaar is, bly hy daar.”
“Jy gehoor, Lutz? Jy kry jou eie kamer.”
Lutz se mond ontspan, hy glimlag so wyd, dit lyk asof sy gesig in twee helftes breek.
“Danke schön, Frau Basson, danke.”
Met dié spring hy op, gryp haar hand en soen dit.
Sy pa se kind, dink Caroline, te groot vir sy skoene en oud gebore.
Maar waar kom hy vandaan? Vir die soveelste keer wonder sy wie sy ma is.
Hoofstuk 2
Dié nag slaap sy rustiger. Elie het Lutz die dood voor oë gesweer as hy sy voorregte misbruik en die kamer in wanorde laat. “Jou klipversameling bly aangroei, hou dit binne perke.”
“Ek sal probeer. Dis in elk geval makliker om te sorteer sonder kleintjies wat my pla, en aanhóúdend alles ómkráp.”
Caroline het geskrik vir die venyn waarmee hy sy woorde uitgespoeg het. Ja, het sy besluit, dis goed ek het hulle geskei. Wie weet, hy verlang nog na geselskap as hy aand ná aand alleen moet kamer toe. Dalk is dit juis hoe alles weer sal regkom.
“Jy vat ook nie die pad ná donker nie!” het Elie hom gewaarsku.
Daarmee is die saak afgehandel, altans so het Caroline gehoop.
Met dagbreek kraai die werfhaan haar wakker, maar sy staan nie op nie. Die moegheid wat haar ná Cara se geboorte platgetrek het, is soos die stekelrige grys satansbossies wat die droogteveld stadig maar seker inneem. Dit floreer wanneer dit sleg gaan en die laaste tyd voel dit asof sy saam met die veld uitdor en net goed genoeg is om haar laaste bietjie lewensvreugde op te gee. Vir wie of wat? Sy het probeer, sy probeer steeds, maar dit raak al moeiliker om na die kinders te kyk en nie te dink aan Willem se ontrou nie. Hulle kon versoen geraak het, maar hy het Kimberley gekies.
Vergete was die skrik van Daniël se verdwyning, die herontmoeting toe sy en Willem mekaar vir die eerste keer in ’n lang tyd weer soos man en vrou omhels het. Sy onthou hoe sy gewag het, hoe die moontlikheid dat sy haar man en oudste seun kon verloor, haar met soveel angs gevul het dat sy nie eens die Kerstafel wat Elie vir haar gedek het, kon geniet nie. Haar hart het in haar borskas saamgeklont toe Krisjan hul vreugde kom steel het met sy gestorie oor trekbokke. So verlig was sy toe haar oorlede pa se stiefseun haar man en kind vir haar terugbring, sy het voor die Here bely dat sy ook gesondig het, meer as Willem, en besluit om hom terug te wen.
Hulle het die eerste paar treë gegee en vasgesteek. Ná Nuwejaar en die familie se kuier is Willem terug na sy stoepkamer. Baron Ludwig se Lutz het opgedaag en die huis so op horings geneem, hulle kon hom