Hanna. Maretha Maartens

het ’n gewoonte daarvan gemaak om saans ná sy werksdag vir hom wyn of dikmelk dak toe te neem. Daar het hulle dan alleen in die aandkoelte gesit en gesels met die familietente laer af teen die helling en kinders soos mossies en spreeus net waar jy kyk. Die geur van die tent­dorp se aandkos – brood, sop, bokvleis- of groente­bredie – was in die aandwind en die gejil van jong kinders in die lug.

      Sy en Elkana het oor alles gepraat. Plundertogte in die nag deur plunderaars wat deur die woude ingesluk word, leeus en luiperds en jakkalse, die droogte, dié en daardie een se begrafnis of troue, sy waterputte, die drabokplaag of hoeveel dae voor elke fees hy en sy Silo toe sou gaan.

      Aand vir aand het sy hom van haar dag vertel. Van die ooi wat onverwags op pad na die drinkplek gelam het en die vierde slang in drie dae tussen die tente van Sagaria se harem. Dan sou hulle saam lag oor sy pa, Jerogam, wat kierie omhoog reg voor die aggressiewe kobra beland en bo die gegil uit vir die vroue aanhou vra het: “Waar moet ek slaan? Regs, links?”

      Partykeer het sy hul aandete dak toe gebring. Dan het Elkana die Here met die breek van die brood in die lig van die ondergaande son of onder die eerste sterre vir sy goedheid gedank. El Shaddai, sou hy Hom dan noem. Almagtige God.

      En dan, onvermydelik, het hulle half fluisterend oor ’n nageslag begin praat. Oor dié vir wie se veiligheid hy die binnemure gekalk het. Male sonder tal het hy hul klere in die maanlig op die dak oopgesprei om haar te bemin en ’n kind in haar te verwek.

      Laat dit gebeur, Here ons God. Vergewe ons dat ons nog nooit ophou vra het nie, El Shaddai.

      Wanneer sy dan ’n week of twee later vir hom sê dat die bloedvloeiing gekom het, was daar magteloosheid in sy oë en het hy net stil geword. Hy kon nie sy arms om haar slaan nie; hy kon haar nie teen sy bors druk nie, want sy was onrein. Stiller en stiller het hy geword. En sy het gedink dat dit net om een rede was. Teleurstelling.

      Die dor seisoen van daardie jaar het verbygesleep. Die vroeë en die laat reëns het gekom en gegaan. In die droë seisoen het die wind bruin stof op die klippe van die binnemuur kom smyt. Waar die reën later ingekom het, het daar vaalbruin vlekke op die gekalkte mure vorm aangeneem.

      Ag, nee. Moddervlekke op die wit muur, het sy onrustig gedink. En soms, onontwykbaar: Skryf die Here die rede vir my kinderloosheid in modder teen die gekalkte muur sodat ek sal weet dat Hy sonde nie ongestraf laat bly nie?

      Moses het die hele Israel voor die intog op Gerisimberg en Ebalberg3 laat staan. Daar rus ’n vloek op elkeen wat sy pa of ma minag, het die Leviete aangekondig.

      “Amen!” het die hele volk geantwoord.

      Wys die Here die vlekke van my ongeregtigheid só met moddervlekke vir my uit? Is dit die rede waarom Hy my met kinderloosheid straf?

      Weke lank het sy vrou-alleen in die huis met die smal vensteropeninge waardeur die sonlig soos geelwit hout­balke ingeskuif kom om teen die oorkantste muur vas te slaan, die moddervlekke bekyk en haar oor hulle ontstel. Op ’n dag het dit tot haar deurgedring dat sy die vlekke kon afskrop.

      Sy het water en ’n stuk seep van sederhout­olie, hisop en loog gaan haal, ’n growwe stoflap gevat en die vlekke afgeskrop. Die vlekke het afgekom, maar so ook die kalk agter hulle almal. By Elkana se tuiskoms het sy hom gevra om die dieper vlekke wat sy teen die muur gemaak het, weer toe te kalk.

      “Die volgende wat jy afskrop, is die vel van jou hande,” het hy gesê en sy kop geskud. “My dierbare vrou, die mod­der­vlekke het my nie eens gepla nie.”

      “Maar sal jy die kolle weer toekalk? Of kan ek dit maar doen?”

      Hy het belowe om dit te doen. Later. Sy muurkalk was op. Hy moes kalk-oond toe gaan om sy voorraad aan te vul en dié was byna ’n dagreis ver op ’n uitdraaipad uit die hoofpad na Gibea. Die vlekke het maande lank teen die muur bly sit. Wanneer die balke sonlig dan deur die vensteropeninge val en twee vingers, vier vingers, een palm en later een span afskuif om soos fakkellig op die rou vlekke te skyn, was dit asof sy haarself tot op die been ge­sien het.

      Dit was ondraaglik.

      “El Roï,” het sy dit gewaag om die Here aan te spreek, “o, Lewende Een wat my sien, U het Hagar gesien toe nie­mand anders daar vir haar was nie. U het afgekom in ’n wolk toe Moses begeer het dat U Uself aan hom moes open­baar. U het vir Moses gesê: ‘Ek, die Here, is die barm­har­tige en genadige God, eindeloos geduldig, vol liefde en trou. Ek gee my liefde aan die een geslag ná die ander. Ek ver­gewe. Ek spreek mense vry van alles wat hulle verkeerd ge­doen het. Ek skryf hul oortredings en sonde af.’4

      “Sien my raak, o God wat sien! Hoor my noodkrete, soos wat U Hagar se noodkrete gehoor het. Spreek my vry van die onvergeeflike ding wat ek gedoen het op die dag toe Nemuel gesterf het. Skryf dit af, Here. Skryf dit af, al het ek nie opgehou om die onvergeeflike ding te doen nie. Al het ek dit keer op keer weer in my gedagtes gedoen. Ek kon nie daarmee ophou nie, Here …”

      Nemuel is soos ’n sagte wurmpie in ’n web van wit linne­bande, het sy nog voor die onvergeeflike ding ge­dink. Nee, nie in ’n web nie, in ’n kokon. Daar is spinne­kop­pe wat hul prooi heeltemal toespin sodat hy kan bly waar hy is. Die vroue wat Nemuel skoon was en hom in linne­bande toedraai, lyk soos spinnekoppe. Daar is tien, twaalf be­we­gende pote, al het ’n spinnekop maar agt. Die vroue moet seker maar met hul hande klaarkom om Nemuel toe­gespin te kry, want hulle kan dit mos nie soos regte spin­ne­koppe doen nie.

      Sy het buite teen die huismuur gaan huil. Niemand het haar kom troos nie. Almal het oor Nemuel gehuil. Sy het omgedraai en haar gruwelik gaan gedra, onvergeeflik. Sy was nege jaar oud.

      Hoe het sy nie in die maande toe daar nie muurkalk was om die vlekke weggekalk te kry, met El Yisra’el ge­wor­stel nie!

      “Here, my keel trek toe van dankbaarheid wanneer El­kana u woorde aan Moses staan en wiegsing. Sy hele se­ning­rige lyf sing saam. En wanneer hy op sy knieë neersak om U, gesig teen die grond, te aanbid vir wie U is, dan aan­bid die ry knoppe van sy rugstring U saam met sy mond. Dan aanbid sy voetsole U. Dan aanbid ek U ook, want U vergewe en my man lê daar voor U asof in u heilige Lig, as­of vasgepen in die mag van u Shekinah. Wanneer my goeie man so vol aanbidding daar in u Lig is, weet ek: Die boos­heid wat uit my gekom het toe ek so kwaad was, is nie soos die rou vlekke teen die muur nie.

      “U is nie ’n mens nie. U is die Here en ek is tussen mense van die Here. Hul name vertel van U. Hul dade en keuses getuig van hul verbondenheid met U. My God is die Here, beteken die naam van Elkana se oupa Elihu. God is die Here, getuig my man se rugstringknoppe wanneer hy op sy gesig voor U lê.

      “Hier, tussen Leviete wat U nog dien, my godvresende man, sy pa en sy oupa, is dit weer soos by ouma Seruja en my ma. Hier ruk U my uit die duisternis rondom my pa. U is hier en dit is lig hier. U verlaat my nie.

      “My man se naam beteken God het geskep. Nie met hande, soos wat mense skep nie, maar deur net te spreek. Sê net ’n woord, Here, soos aan die begin. Dan sal daar iewers vorentoe een maand sonder teleurstelling, sonder bloedvloeiing en sonder onreinheid wees.”

      Terwyl Elkana die Here aanbid en sy sy stem hoor, het sy geglo. Maar wanneer hy ver van die huis af grond teen die hang van ’n ver geleë heuwel ontbos, klipkrale bou of afgedwaalde bokke soek, het die twyfel teruggkom soos wat leeus terugkom wanneer hulle bloed geruik het.

      “Toe U, Adonai, Moses in ’n rotsskeur laat staan, sy gesig met u hand bedek en in u heerlikheid by hom verby­gegaan het, het U ook gesê: ‘Ek spreek niemand sonder meer vry nie. Ek reken kinders en kleinkinders die sondes van vaders toe selfs tot in die derde en vierde geslag.’

      “God van Hagar en God van Moses, ek vra nie dat U my sonder meer sal vryspreek nie. Ek sal enigiets doen, enigiets, sodat U my straf sal herroep. Wys my wat U van my verwag. Wys my wat ek moet doen, en ek sal dit doen. Ek was net nege jaar oud, en ek was so verskriklik kwaad vir my pa. Ek was buite myself van magteloosheid. Wat ek al huilend vir hom geskree het, is onvergeeflik.

      “Maar, Here,