Tafelberg
1
Maandagoggende is die absolute pits! Dis soos om lewe te blaas in ’n verweerde opblaaspop vol gate waar daar nie moet gate wees nie. Het mos weer verslaap, is al klaar weer laat, gryp sommer wat voorkom, trek aan met die spoed van ’n skelmpie wat amper in haar baas se bed betrap is. Two ticks, toe staan ek in die kombuis om ’n sluk koffie te vat voordat ek die dag pak.
“Jy’s laat,” kyf Ouma Betta, haar bleek lippe in ’n plooi saamgetrek soos ’n outydse twaksakkie wat styf toegeknoop is. Ag flip! Ek het so gehoop sy sou nog in haar kamer wees, dat ek by die deur uit kon wees voordat sy my beetkry en kou. Nog voordat die dag behoorlik begin en die matrieks soos parasiete my energie tap. “En jy lyk soos iets wat lank in die wasgoedmandjie gelê en muf het,” voeg sy by.
As Ouma Betta nie hou van wat sy sien nie, beteken dit ek is dalk funky genoeg aangetrek om die wêreld te skud. Ek moet sê: Die hele ou fashion-ding maak my met tye moeg. Want ek is nie in murg en bloed ’n fashionista nie, net ’n wannabe.
“Jy lyk nie soos ’n onderwyseres nie,” verwyt Ouma Betta verder, haar teemstemmetjie soos ’n elektriese saag wat stomp geraak het voordat die werk afgehandel is. Eentonig. Irriterend en aanhoudend.
“Ek lyk eerder soos ’n straatvrou as soos ’n tipiese onderwyseres,” kap die feeks in my terug. Soms wens ek daardie feeks wil eerder engelvlerke groei, maar ek wens verniet.
Die duiwel alleen weet waarom ek so op my arme ouma spring. Ek is mos lankal nie meer ’n tiener met puisies op die gesig soos die matrieks vir wie ek skoolhou nie, my storm-en-drang-dae is veronderstel om in die verre verlede begrawe te lê. Maar my frieken inner child is alive and unwell en kry seer die oomblik dat Ouma Betta op my emosionele liddorings trap.
“Al weer ander mense se ou klere?” wil Ouma Betta weet.
“By die Salvation Army-winkeltjie gekoop, Ouma Betta.” Hoop die noem van die Salvation Army, met die assosiasie van al die goeie dade wat hulle doen, sal haar hart versag.
“Klere wat ander mense nie meer wil hê nie en vir liefdadigheidswinkels gee om aan die arme arm mense te verkoop?”
“En wat ek dan koop, Ouma.” Vir ’n vyfde van die prys wat ek in ’n regte winkel daarvoor sou betaal, maar dis my geheim. “Ek kry dit nie verniet nie, Ouma Betta. Die winkel gebruik die geld wat ek daarvoor betaal vir die arm mense.”
Arm mense sal nie weet dis ontwerpersklere nie, probeer ek myself troos wanneer ek met die wonderlikste winskopies daar wegloop. Hulle wil lekker bont rokke hê, helder rokke wat die vaalheid van hul bestaan sal verdryf, nie classy klere nie. En … en … hulle wil eerder kos as klere hê, kos en komberse en sulke goed wat met my geld gekoop kan word. Ja, oukei, ek voel soms skuldig, maar net totdat ek die klere aan my lyf het en sien hoe goed dit lyk. Nie juis mooi nie, maar spoggerig. Ryk. Deftig.
Nie dat Ouma Betta hierdie dinge verstaan nie. “Betaal hulle jou dan nie genoeg by die skool dat jy vir jou ordentlike klere kan koop nie, Zia? Wat gaan aan?” Haar oë trek op skrefies. “Dwelms? Jy rook nie dalk dagga nie, Zia?”
Ek kan dit nie help nie – ek proes in my koppie koffie. “Ouma Betta, ek sal nie ’n daggazol herken as een van my leerders dit vir my aanbied nie.” Wat nie heeltemal waar is nie; ek hét al ’n paar gekonfiskeer, maar nog nooit lus gehad om op daardie trip te gaan nie. Nie classy genoeg vir my nie, sien?
Ouma Betta kry daardie verbete uitdrukking op haar gesig. Die een wat sê: Ek weet ook nie hoekom ek so onder hierdie kind moet suffer nie, ek het my deel van pyn en lyding in die lewe eintlik al lankal opgebruik. Dis ’n uitdrukking wat ek so goed ken soos my handpalm, dis ’n gesig waarteen ek my lewe lank al vaskyk.
“Ek sal seker maar weer jou pa moet vra om jou te help om vir jou ordentlike klere te koop. Ek kan dit tog nie met my ou pensioentjie doen nie.”
Ek word koud, soos elke keer wanneer Ouma Betta van my pa praat. My pa is Die Skim, jy sien? Hy moet wees, want ek weet van sy bestaan, maar hy verskyn nooit. In elk geval nie aan my nie. Daar is soveel wat ek vir Ouma Betta oor hom wil vra, soveel wat ek van hom wil weet, maar sy slaan gewoonlik heeltemal toe as ek in daardie rigting beweeg. Of antwoord so vaag dat die skim al hoe meer geheimsinnig raak. En sy is ook sommer dadelik lekker moerig. “Jou pa het jou nie grootgemaak nie. Ek het. Sy naam word nie in hierdie huis genoem nie.”
Maar ek weet darem wat my pa se naam is. Schalk de Wet. En soms, wanneer niemand my hoor nie, prewel ek sy naam. In hierdie huis. Maar nooit hard genoeg dat Ouma Betta my hoor nie. As ek na Ouma Betta se gesig kyk, is my pa ten minste ’n reeksmoordenaar wat nooit sy tande borsel nie. Geen wonder Ouma Betta wil nie oor hom praat nie. Dis net wanneer ons geld nodig het dat sy naam genoem word. In hierdie huis.
“Dis nie nodig nie, Ouma Betta,” keer ek. “Ek het geld, genoeg om vir my nuwe klere te koop, maar dis nie my styl nie.”
Die classy tweedehandse klere hier in King’s Court se omgewing is een van die stad se bes bewaarde geheime. Die vroue van die noordelike voorstede weet nie daarvan nie en dié wat hier rond bly, sal nooit eens daar gesien wil word nie, nog minder iets daar gaan koop. Dis net ek wat daar inglip. Daar waar ek die duur ontwerpersname raakloop wat my na asem laat snak. Dis ryk mense wat hier in ons buurt rond woon, mense wat in ’n ander liga leef as ek en Ouma Betta. Ons twee het van die begin af half per ongeluk hier geleef, ook maar net omdat sy die huis by haar ouers geërf het en daaraan vasklou soos ’n skilpad aan sy dop.
Ryk mense leef mos op die vettigheid van die land en bars later letterlik uit hul nate. En omdat hulle nie daaraan herinner wil word dat hulle nou nog vetter as voorheen is nie, raak hulle van die klere ontslae. ’n Mens kan mos altyd weer ander koop. ’n Nommer of twee groter.
En lo and behold, dis daar waar ek na vore tree en klere koop wat ek nooit normaalweg met my budget sal kan bekostig nie. Niks wat ’n bietjie seeppoeier en kookwater nie kan beter maak nie. Na ’n ruk vervaag die ander vrou se reuk, maar die klere word nooit werklik myne nie. Ek is nog steeds ’n mot wat aangetrek is soos ’n skoenlapper. Kamoeflering is ’n fyn kuns, maar dis nie the real McCoy nie.
Natuurlik verstaan Ouma Betta niks hiervan nie en maak dit nie vir haar sin dat ek beter oor myself voel wanneer my tydgenote jaloers na sommige van my uitrustings kyk nie. “Wat jy wáár kry?” wil hulle weet. “Met jou salaris? Het jy ’n ryk sugar daddy of wat?”
“Nee, net ’n pa wat my volstop,” lieg ek dan, so nonchalant moontlik.
’n Pa wat niemand ooit te sien kry nie. My pa is nie net vir mý onsigbaar nie, ander mense kry hom ook nie te sien nie. Maar hulle weet hy is daar, iewers op die aardbol, seker maar in een van die rykste lande ter wêreld. Waar hy geld soos bossies verdien en ’n deel daarvan vir my stuur om duur klere te koop.
As dit van Ouma Betta afhang, sal ek klasgee in ’n hele reeks eenderse blommerokke wat langs mekaar in die kas hang. Mooi, kuise rokke wat dit sal uitskreeu dat ek ’n tipiese en baie toegewyde onderwyseres is wat voeling met die werklike lewe verloor het. Iemand vir wie die versoekings van die vlees nie geld nie. Is maar goed Ouma Betta weet nie van die versoekings en die verleidings van mý vlees wanneer ek onder haar priemende oë uit is nie.
“Was dit nie vir my oë wat aan die ingee is nie, kon ek gou vir jou ’n paar rokkies aanmekaargeslaan het,” dreig Ouma Betta.
Behoede my daarvan. Ouma Betta se tuisgemaakte rokke het my ’n knou toegedien waarvan ek nooit sal herstel nie. Some altyd effens skeef ingesit, knopies tot bo by die keel, kuis en koeklik genoeg om my vir die res van my lewe te brandmerk. Ek trek aan om ’n ou seer te probeer besweer én om effens te skok.
Ek sluk die laaste bietjie koffie vinnig af.
Eintlik moes ek geweet het die naweek sou te lank wees om by Ouma Betta te kuier. Ek moes tog maar gisteraand al gewaai het, soos ek van plan was. Nie van Ouma Betta se huis af skool toe en vanmiddag van daar af terug woonstel toe nie.
Dis tog hoekom ek jare gelede al uitgetrek het, sodat ons mekaar nie meer so sal verniel nie. Wie deel dan nou ook