Regters oor gister. Ena Murray

klaar vergeet toe sy die kamer binnestap en Eugenie daar aantref, besig om klere uit ’n tas in die kas te pak.

      “Waar was jy die naweek?”

      “Huis toe. Pa het my kom haal.”

      Mignon kyk haar onseker aan. Sy wil nie uitvra nie, maar Eugenie draai terug en sê uit haar eie: “Ons het baie openhartig gesels. Ek … verstaan dat ek hulle seergemaak het. Ek is jammer daaroor. Maar ek kan nooit weer teenoor hulle voel soos ek gevoel het nie. Dis iets wat hulle ook moet verstaan. Dit sal nooit weer dieselfde wees nie. Nooit weer nie.”

      Mignon knik. Ja, dit kan sy verstaan. Dit sal nooit weer wees soos voorheen nie. “Wat van jou studie?”

      “Ek het hulle gesê dat ek net bereid is om hul finansiële hulp te aanvaar as dit ’n terugbetaalbare lening met rente is. Anders gaan ek my studie staak as ek nie êrens anders geholpe kan raak nie.”

      Mignon knik weer. Natuurlik moes die Bothmas ook hierby inval. Eugenie het hulle geen keuse gelaat nie. Mignon is egter verlig dat daar hierdie naweek tog vordering met die vredesproses gemaak is. Of miskien is vrede die verkeerde woord. Aanvaarding van ’n onveranderbare situasie is miskien meer toepaslik. Maar dat haar vriendin die littekens van die afgelope weke vir die res van haar lewe met haar sal saamdra, is seker – nes haar aangenome ouers ook met hulle s’n eendag graf toe sal gaan.

      Hoe diep Mignon ook al met haar vriendin die afgelope weke saam gely het, is die jong hart gou om nuwe bronne van vreugde te soek en te vind. Sy vertel opgewonde van Lorna Verbeuk se kuiertjie en dat Steve heel beïndruk is en beloof het om haar uit te neem. En dan van Deon Cilliers … en sy vermetelheid netnou in die gang. Eugenie wend ’n daadwerklike poging aan om mee te doen aan die geselskap, wetende, terwyl sy so na haar maat se laggende gesig kyk, dat sy nooit weer so jonk en onbekommerd sal wees soos ’n paar weke gelede nie. ’n Stukkie van haar jeug het gesterf.

      Dit was die swaarste naweek van haar lewe. Sy het in haar kamer gekom, dié een wat sy van kleins af as hare beskou het … en dit was nie meer “haar” kamer nie, maar die “onderdak” waarna haar pa vroeër die dag in die voorportaal van die koshuis verwys het. Sy het na haar ma gekyk, en dit was nie meer “Ma” nie, maar die vrou wat haar oor ’n moederlose kind ontferm het.

      Natuurlik het sy dankie gesê, en sy was opreg dankbaar teenoor haar “ouers” – maar dit was ’n ander soort dankbaarheid as wat sy al die jare vir hulle gevoel het. Dit was ’n dankbaarheid wat verleentheid, selfs ook skuldgevoel, gebring het. En die pligsbesef wat sy vandag teenoor hulle ervaar, is anders as dié wat sy altyd geken het. In die verlede was dit ’n spontane pligsbesef; nou is dit ’n verpligting. Sy het belowe sy sal weer “huis toe” kom – maar omdat sy moet. Dis immers die minste wat sy kan doen ná alles wat hulle vir haar gedoen het. Maar sy het geweier om die lang lys wat daar reeds was, nog langer te maak. Van nou af sal dit wat die Bothmas vir haar doen en gee, terugbetaal word – met rente.

      Niks wat hulle gesê het, kon haar van sienswyse laat verander nie. Baie het hulle dus maar liewer ongesê laat bly, net maar met bloeiende harte na die trotse jong meisie voor hulle gekyk. Sy wat so daarop aandring om van niemand, ook nie van hulle, iets meer verniet te ontvang nie. Sy wat hulle so vasbeslote verseker dat sy hulle sal terugbetaal, met rente. Maar watter som geld is nodig om vir twintig jaar se liefde en toewyding te betaal? Watter geld kan vergoed vir die tere sorg van ouers toe jy klein en swak en hulpeloos was en so totaal afhanklik van hul genade? Watter rentekoerse stel jy vas vir die ure se sorgsame kommer toe jy siek was? Watter munt is groot en eg genoeg wat die waarde kan bepaal van die sekuriteit en vrede wat binne die mure van ’n ouerhuis saamgevat is?

      Maar Adolf en Marie het geswyg. By hulle is daar geen rekeninge uitstaande nie. Daar is niks om teenoor hulle vereffen te word nie. En of Eugenie dit weet of nie, maar tot die dag van hul dood sal sy van dié twee mense iets ontvang waarvoor daar met geen geld betaal kan word nie. Dis ook wat Adolf aan sy huilende vrou gesê het toe die pynlike gesprek – as ’n mens dit so kan noem, want dit was grootliks Eugenie wat gepraat het en die ouers wat geluister het – eindelik klaar was: “Sy is bitter jonk, onervare, geskok en trots, Mamma. En sy voel op hierdie oomblik seergemaak, veronreg en alleen in die wêreld. Maar as sy dan niks meer van ons wil ontvang nie, is daar iets wat ons nog kan gee sonder dat sy dit weet.”

      “Wat is dit, Pappa?”

      “Ons kan aanhou om vir ons dogter te bid. Die Here hoef nie betaal te word om te luister nie.”

      Ná hierdie naweek keer dinge min of meer terug na normaal vir diegene wat by Eugenie betrokke was, en Fred Preller wil net vryer begin asemhaal toe Steve een aand uitgedos die sitkamer binnestap.

      “En waarheen is jy so deftig op pad in die middel van die week?”

      Steve lyk amper selfbewus. “Ek het ’n ete-afspraak.”

      Sy ma kyk hom ondersoekend aan. “Dit moet ’n besonderse afspraak wees. Jy lyk baie aantreklik vanaand, my seun.”

      Hy moet glimlag. Hy het nie regtig gedink hy sal so ongeërg daarmee wegkom nie. “Ek neem vanaand ’n besonderse dame uit, Ma … Lorna Verbeuk.”

      Sy pa se koerant ritsel. “Lorna Ver … Hoekom?”

      Steve kyk sy pa met opgetrekte wenkbroue aan. “Hoekom nie?”

      Fred frons hewig. “Sy is te oud vir jou.”

      Dis beslis ’n onverwagte reaksie uit ’n onverwagte oord. “Ek gaan haar vir ete uitneem, Pa, nie vra om te trou nie.”

      “Nietemin. Jy ken genoeg ander meisies van jou eie ouderdom.”

      Daar is nou eerlike verwarring in ma en seun se oë terwyl hulle na hom kyk, en Steve se stem neem ’n stil, besadigde toon aan, ’n teken wat waarsku dat hy óf vererg is, óf ontsteld. Op hierdie oomblik is dit iets van albei.

      “Dis ’n bietjie laat om my planne te verander, nie waar nie? Dis te sê, as ek so iets sou wou doen.” Hy gee sy ma se hand ’n drukkie, sê dan styf: “Goeienag. Moenie vir my wakker bly nie. Ek het ’n sleutel vir die voordeur en ek wás al agt-en-twintig.”