By die oostelike uitgang op die grondvloer stap hy uit en steek die straat oor. Hy ken dié wêreld. Hy stap ’n paar blokke oos na waar hy nog nie voorheen was nie. Hou die sypaadjies dop. Hoe verder hy van die sentrum af wegloop, hoe stiller is die strate. Hy lees die straatname uit ’n vorige leeftyd: Melrose, Oxford, Tottenham, Cecil. Daar is byna niemand in die buurt te sien nie. Hoë bome staan op die sypaadjies aan weerskante van die nou strate. Woonstelblokke wat oud lyk, maar hulle is groot, met balkonne wat op die straat uitkyk. Blyplek vir mense met vet bankrekenings. Daar skyn lig deur die vensters. Hier en daar is die gordyne oopgetrek en kan hy ’n televisiestel sien flikker.
Hy gaan staan in die skadu van ’n muur. Rook bakhand ’n sigaret sodat die kooltjie onsigbaar sal wees vir oë wat in sy rigting kyk. Hy hou die klompie karre dop wat voor die woonstelblok op die sypaadjie geparkeer staan. Hy weet waarna om te kyk. Voel hoe sy asemhaling vinniger raak. Die hare op sy arms kriewel. Chill, Jurie Viljoen, sê hy vir homself. Hou dit nice en easy. Wag ’n bietjie. Vat jou tyd.
Sy oë steek vas by ’n ouerige Honda. In die donker kan hy nie die kleur van die kar uitmaak nie. Dit lyk gryserig, ’n ouer model wat maklik gaan oopmaak. Hy staan vyf minute lank doodstil op die sypaadjie. Die muur is begroei met ’n rankplant. Hy ruik die plant; dis ’n vreemde reuk. Hy onderdruk die behoefte om nog ’n sigaret aan te steek. Iemand lag hard vanuit een van die woonstelle, ’n ander stem skree iets.
Hy voel na die Allen key in die binnesak van sy windbreaker. Staan ’n rukkie met sy hand daarom gevou. Hy bekyk die straat weer op en af. Haal diep asem en loop kop onderstebo na die oorkant. Met sy baadjie styf om sy lyf getrek staan hy in die skadu van ’n boom na die Honda en kyk.
Dan is dit asof hy opkom uit ’n diep dam, asof ’n ander mens na die kar staan en kyk. Hy raak rustig. Haal weer ’n paar maal diep asem en trek die Allen key uit sy sak. Hy stap doelgerig na die Honda en haal die rubberhandskoene uit sy ander sak, glip dit aan. Hy werk vinnig. Druk die sleutel in die slot aan die bestuurskant van die motor. Draai die Allen key 30 grade, liggies, jy hoef nie krag te gebruik nie, die deur sal oopklik.
Hy hoor die slot breek. Die deur klik oop.
Weer kyk hy vlugtig op en af in die straat. Iewers hoor hy vaagweg die kenwysie van ’n TV-reeks wat hy nie kan plaas nie. Hy probeer die musiek ignoreer. Hy moet kophou. Hy klim in en vat die drade onder die stuurwiel vas. Sy vingers weet wat hulle doen, hy kry die regte drade maklik. Hy skuur hulle vinnig teen mekaar en die Honda kry lewe.
Hy sit die kar in trurat. Sien in die spieëltjie die kar wat agter hom geparkeer staan, is vrek naby. Hy ry versigtig agteruit.
Dan sien hy uit die hoek van sy oog die man met sy Great Dane op die oorkantste sypaadjie. Hy trap rem en hou die man in die spieëltjie dop.
Die hond snuffel aan elke boom. Lig kort-kort sy been. Jurie sien die man kyk na hom. Hy trek sy pet laer oor sy oë, skuif effens af op die sitplek. Toe die twee verby is, trek hy die Honda versigtig uit sy staanplek. Hy sit die kar in eerste rat en ry stadig om die hoek. Die volgende blok doen hy stadig, ook die blok daarna, en toe laat waai hy.
Hy bewe en sy vel kriewel. Sy asem jaag. Toe hy by Oxfordstraat regs draai, lag hy hard. Hy draai die Honda se ruit af en ruik diep aan Johannesburg, die vreemde land.
Aan wie sou die Honda behoort? Hy probeer die eienaar in sy gedagtes oproep. Hy ruik niks spesifieks nie. Nie ’n roker nie, niks ruik na blomme nie, dalk ’n man se kar.
Hy kyk vinnig in die kar rond terwyl hy by ’n rooi verkeerslig wag. Op die agtersitplek lê ’n Garden & Home. Maar nêrens is daar ’n paar skoene of ’n leë Liqui-Fruit-boksie of ’n Checkers-sak of iets wat sê die Honda behoort aan iemand spesifiek nie.
Hy skakel die radio aan. Highveld Stereo. So neutraal soos die kar. Nie ’n poppie wat aan ’n kettinkie hang of ’n ander ding wat onder die spieëltjie heen en weer swaai nie. Hy is teleurgesteld.
Op die horlosie links van die spoedmeter sien hy dis vyf-en-twintig oor agt. Hy ry te ver. Hy sal moet omdraai, anders gaan hy die trein Pretoria toe mis.
By die volgende verkeerslig draai hy links, effens onseker of dit die regte pad is. Hy huiwer. Moet hy nie liewer terugry soos hy gekom het nie? Hy trek langs die sypaadjie af en dink terwyl die kar luier. Links, ja. Dit kan net links wees. Hy ry verder. Raak benoud toe die omgewing skielik vreemd lyk. Toe sien hy die Rosebank-sentrum in die verte.
Hy soek ’n helder verligte area waar die kar veilig sal wees onder vele oë en nie sommer weer gesteel sal word nie. Daar is nie parkeerplek aan die sentrum se westekant nie. Hy stop op ’n geel streep by ’n voetgangeroorgang. Kyk rond of daar nie iets van hom in die kar agtergebly het nie, voel of die Allen key in sy binnesak is.
In die truspieëltjie sien hy ’n groep jonges op die sypaadjie aankom. Vrolik en luidrugtig. Hy sit roerloos totdat die groepie verby is. Ek het dié meneer gesteel, sê hy in sy gedagtes vir hulle. Dan is dit stil. ’n Kar ry nou en dan in die groot straat langs hom verby.
Hy kyk vir oulaas in die kar rond voordat hy uitklim, stroop die handskoene af en druk dit in sy binnesak. Hy stap tot by die verkeerslig op die hoek, steek die straat oor toe die groen mannetjie wys en word ingesluk deur die stasie se ingang. Na die trein wat hom sal terugvat na die stil huis agter hoë mure in Pretoria.
HOOFSTUK 5
Dié huis is ’n eensame plek, al is die tuin mooi en die meubels duur, dink Jurie terwyl hy na die oranje-rooi lug deur sy kamervenster staan en kyk.
Dalk is dit omdat dit net ’n huis met ’n pappie is, sonder ’n mammie of ’n hondjie of ’n katjie. Net die enkele debatable point of interest wat gereeld met ’n motorfiets iewers heen vlug.
Die tuin lyk verlate in die laaste bietjie daglig. Hope sê die herfs is op pad.
Hy trek sy skoolklere uit. Sy skoolskoene het een of ander tyd ’n swart streep op die duvet gelaat. Hy staan gedagteloos daarna en kyk. Trek dan sy skoene en klere uit en gaan staan in sy onderbroek voor die venster. Hy skuif die houtraam op en ruik aan die aandlug. Dis ’n sad tyd van die dag. Hy weet nie hoekom hy gewoonlik só oor dié tyd van die dag voel nie. Enige tyd van die dag is waarskynlik ewe sad.
Buite is dit nog effens lig. Hy hoor karre in die straat verby ry, mense wat geselsend op die sypaadjie agter die hoë muur verby stap. Die bure se vervlakste hond se geblaf. Uit die kombuis hoor hy vaagweg die gerinkel van potte en panne. Hope se bekende klanke.
Sy pa sit seker in die televisiekamer met whiskey wat soos goue water lyk en waarin ys nou en dan sag soos klokkies klingel. In een van die kristalglase wat sy ma by Nataniël se winkel in Brooklyn gekoop het, sal dit wees. Hysbakmusiek soos Mantovani op die agtergrond, ’n geblaai in die koerant wat soms die stilte verbreek.
Jurie kry skielik koud voor die oop venster. Hy trek die houtraam af en maak die gordyne toe sodat die kamer donker is. Hy kruip onder die duvet in, krul hom op en draai na die muur. Hoe werk dinge vir jou, Pa? Hoe het dinge vir jou gewerk, Ma? Hoe wérk dinge?
Hy sal nie vanaand eet nie. Sy pa sal hom los. Hulle is lankal verby ’n rondhangery in mekaar se sop. Het hulle ooit? Hy kan nie meer onthou nie.
Die huis is stil toe hy wakker word. Hy voel goor geslaap. Hy skakel die bedlampie aan en kyk op sy selfoon. Negeuur. Hy dink aan Macbeth en scene whatever wat hy vir môre moet ontleed. Hy trek weer die duvet oor hom en lê en luister na die stilte.
Later staan hy op en maak die kamerdeur oop, stadig en versigtig om nie ’n geluid te maak nie. Dis net die ganglig wat brand, die res van die huis is donker. Sy pa se deur is toe. Daar is nêrens ’n geluid nie.
Hy stap met net sy onderbroek aan kombuis toe. In die gang stop hy voor die groot geraamde foto van sy ma en pa op hulle troudag. Dis by die Uniegebou geneem, met die son wat op die agtergrond sak. Kitscherig. Hy kan nie glo sy ma het daarvan gehou nie.
Sou sy pa na sy ma verlang?
Hy wonder wanneer sy die reis begin beplan het. Het sy lank daaroor gedink of het sy skielik besluit? Een aand terwyl