Sy reik na die wynbottel en hervul sy glas. Glimlag vir hom en soen hom op die wang. Hy teug aan sy wyn, leun oor om sy glas op die tafel neer te sit en sy iPad op te lig. Sy duim vee oor die skerm. Hy hou die iPad voor haar oë, blokkeer haar uitsig op die TV, en hou haar gesig dop.
Haar oë rek en haar soel vel verloor meteens kleur. Voor haar gesig vee sy duim weer oor die skerm en ’n volgende foto verskyn, en ’n volgende, en volgende, almal van haar en ’n jong man kaal saam op ’n bed.
Die nagklubbaas staan van die bank op en kyk af na haar.
“Dis nie wat jy …” begin sy.
“Stop!” Hy lig sy hand om haar stil te maak. “’n Tyd terug vra ek jou of jy ’n ander lover het. Jy sweer nee, hand op die Bybel. Nou dié.”
Sy begin om haar kant te stel, verskoning aan te bied, maar hy val haar dikwels in die rede. Uiteindelik sê hy: “Oukei, dis wat jy gaan doen … Luister na my! Hierdie naweek … jy hou hom Sondagaand daar, jy trakteer hom tot elfuur die aand.”
Sy dep die nattigheid in haar ooghoeke met ’n snesie. “Hoe kan ek dit doen, hom …”
“Ek weet jy kan nie, nie noudat jy die foto’s gesien het nie. Maar probeer, doen jou fokken bes, hou hom besig. Elfuur sê jy jou kop is seer, wat ook al, jy wil gaan slaap – alleen. Jy sê volgende Sondag is als weer pienk en plesierig, dan speel jy weer met sy voëltjie.”
“Maar as hy …”
“G’n maars nie! Dis wat jy Sondagaand gaan doen. Het jy dit?”
Sy kyk pleitend na hom. “Ek sal dit als doen, maar moenie hom seermaak nie.”
* * *
Antie
Vandat Basie die fiets gekry het, is hy elke Sondagoggend vroeg uit. Wanneer Antie laatmiddag op die Sabbat nog so ’n bietjie skuinslê voor die aand se kosmakery begin, hoor sy die sagte gebrom van die fiets en dan is haar hart gerus, want Basie is veilig tuis.
Maar toe verander sy patroon: hy begin Sondae al later tuiskom, later nooit voor sononder nie, soms eers tienuur, elfuur die aand wanneer sy en die vrywilligers al klaar is met die voorbereiding vir Maandag se sopkastrolle en kospakkies.
Hy kom saans by die kombuis in, sit sy valhelm op die tafel langs die kosbakke neer, handskoene in die helm, rits sy motorfietsbaadjie oop. Dan gooi hy sy arms om haar, druk haar styf vas, plak ’n vet soen op haar wang. Dis hoe Basie is, nie skaam om sy gevoelens te wys nie.
Dis juis met dié aandruk dat sy een Sondagaand vrou aan hom ruik. En dis nie sommer net anti-sweet van Checkers se rak af nie; Basie kom met ’n duur vrou se parfuumwalm huis toe.
“Wat’s haar naam?” vra sy.
“Wie, Antie?” Pure gemaakte onskuld, maar ’n skamerige frons en ’n blosserigheid op sy wange.
“Wanneer kom stel jy haar voor? Jy weet mos dis hoe ons dinge hier doen.”
“Holy shit! Dis waar, hè? Antie ís met die helm gebore.”
“Jou taal, Basie! Nee, g’n helm nie, dis net my neus wat nie lieg nie: ek ruik haar.”
“Ons is net … û … pelle, Antie, dis al.”
“Dik pelle, lyk dit my. Luister, Basie, ek gee nie om vir meisiekinders nie.” Nie dat sy eintlik ’n keuse het nie; hulle draf steeds op ’n streep agter hom aan, al van skooltyd af. “Maar as jy ’n spesiale een het, kom wys haar, laat ons haar ontmoet. Soos Elie gedoen het met … ê …”
“Wanda,” help Basie.
Wanda, ja, Elie se nuwe girlfriend van Sandton. “Hy’t haar aan die familie kom voorstel, dis wat jy ook moet doen. Bring haar vir ’n Sondagete.”
“Bietjie van ’n larnie, hè, Antie? Hy moes nooit vir Dot gelos het nie, en ek het dit vir hom gesê ook.”
“Ons kritiseer en oordeel nie ander mense nie, Basie. Wat ons doen, is om ons vriende aan mekaar voor te stel. Ons is arm, maar ons skaam ons nie vir ons familie nie, nè?”
“Ek skaam my nie.”
“Nou vertel my dan van haar. Wie is sy presies? En hoe oud is sy? Hoe goed ken jy haar? Waar’t jy haar ontmoet? Waar bly sy? Is sy …”
Hy sug. “Ek’t haar by die Ruff Riders ontmoet.”
’n Ruff Rider met duur parfuum? “Wat vang julle alles daar op Harties aan? En waar bly sy? Ek hoop nie julle ry in die nag terug van die dam af nie, dis ’n gevaarlike stuk pad daai. En ’n meisiekind hoort nie in die nag op ’n motorfiets nie.” Nie eens in die dag nie, wou sy byvoeg, maar los dit.
“Sy kom nie saam terug nie, sy slaap Sondagaande op Harties. Hulle’t ’n huis daar … en ’n boot.”
“Jy kuier by háár familie, maar jy bring haar nie na jou familie toe nie! Hoe oud is sy as haar ouers toelaat dat sy ’n Ruff Rider word?”
“H’m … bietjie ouer as ek.”
“Bietjie! Hoeveel bietjie? Is jy met ’n ouer vrou deurmekaar, Basie, ’n geskeide vrou?”
“Nee, Antie, sy’s ongetroud. Ek moet gaan slaap, Rasmus skop my vroeg uit môreoggend.”
Toe sien sy hy is nog nie reg om te praat oor die nuwe Ruff Rider-meisie nie. Hy sal wel kom gesels wanneer hy so voel. Hy kom altyd gesels.
* * *
Die loodgieter
Sondagaand ry hy op die M5 van Honeydew af, sy venster oop. Hy skiet sy sigaretstompie uit en kyk na die paneelhorlosie: 22:42. Die pad is grafstil, selfs nie eens meer ’n taxi nie. Hy skat hy het, met veilige speling, omtrent ’n uur tyd.
Voor hy die brug bereik, doem die donker geraamte van die ou windpomp links van die pad op. Hy lig sy voet van die petrolpedaal en luier stadig oor die regterbaan tot op die oorkantste padskouer. Hy parkeer so vyf tree van die teer af, presies oorkant die windpomp, die Saab se neus in die rigting van aankomende verkeer. Hy skakel die ligte af, klim uit en haal die leer af. Agter in die bak, in die skerp lig van die flits – wat hy ook al as skokstok gebruik het – wriemel hy sy vingers in ou werkshandskoene in en haal ’n moersleutel uit.
Hy knip die briekgrendel van die katrol los en herlei die klavierdraad agter by die bak uit en bo deur die dakrak. In die wolklose sterrenag trek hy die draad oor die pad na die windpomp toe, die leer in sy ander hand. Hy lig met die flits en kry die merk wat hy uitgekrap het, omtrent op dieselfde hoogte as die Saab se dakrak. Hy staan op die leer, klem die U-bout met die klavierdraad om die windpomp se raam en draai die moere stewig vas. Hy lê die leer in die lang gras neer en terug by die Saab wen hy die draad met die katrol op totdat dit styf oor die pad gespan is, van die windpomp tot by die dakrak. Toe hy die eerste sterk weerstand aan die slinger begin voel, knip hy die katrol se briek vas en haal die besemsteel uit wat hy op ’n spesifieke lengte afgesaag het. Hy loer heen en weer vir aankomende ligte, en volg die klavierdraad met sy hand tot in die middel van die donker pad. Hy meet die hoogte van die draad met die besemsteel, stap terug en wen die katrol verder op. Hy herhaal die proses totdat die klavierdraad in die middel van die pad presies tot die hoogte van die besemstok gespan is. Hy knoop ’n stuk vuilwit lap om die draad teen die dakrak en wen die katrol af tot die draad weer plat oor die pad lê, ingeval ’n eensame voertuig verbykom.
Hy loer by die kajuit in en sien dis nou 23:26. Hy bekyk die skerf van die maan en die Melkweg se sterrewolke en luister na die naggeluide, die hoe-hoe van ’n uil iewers, en ver oor die veld die geblaf van ’n hond. Dan is dit weer stil.
Rustend met sy heup teen die Saab draai hy skielik sy kop effe skuins. Ja, hy verbeel hom nie, hy hoor ’n nuwe geluid, vaagweg in die verte. Hy luister hoe dit geleidelik harder word, en skriller, die klank aangedra deur die stil nag.
Hy hink om na die bak en draai die katrol se slinger. Hy hou die wit lap dop wat al nader aan die dakrak beweeg,