Modliłam się o pomoc i jakieś rozwiązania dla wielu pytań, które pozostawały bez odpowiedzi i bezustannie kołatały się w mojej głowie. Niektóre z nich były pytaniami „dlaczego?”, lecz te bardziej palące należały do kategorii „Co mam zrobić z tą całą sytuacją?”. Tak w ogóle to wierzyłam, że Bóg chce, żebyśmy byli zdrowi i szczęśliwi. A ponieważ nie byliśmy, to pozostawałam święcie przekonana, że czegoś nam zabrakło, lecz nie mogłam dostrzec, czego.
Mogę z zadowoleniem powiedzieć, że rzeczywiście z czasem Pan udzielił mi wielu odpowiedzi, włącznie z tymi, o które nawet nie przeszłoby mi przez myśl, żeby zapytać. Prowadziły one do długotrwałego procesu rekonwalescencji, który zawierał w sobie odkrywanie dokładnie tego, z czego sama tak naprawdę potrzebowałam się wyleczyć!
Wprowadzenie do współuzależnienia
Kilka lat później odkryłam, że to, z czego sama powinnam się wyleczyć, było stanem, który posiadał już swoją nazwę. Był on znany jako współuzależnienie, o którym w tamtym czasie nigdy wcześniej nie słyszałam. Nic w tym dziwnego, gdyż mimo, że sam ów stan jest równie stary, co ludzka rasa, to współuzależnienie nie zostało ani rozpoznane, ani nazwane wcześniej, niż pod koniec lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku.
Jeśli ktoś nigdy wcześniej nie słyszał o terminie „współuzależnienie”, to mogłoby ono kojarzyć mu się dobrze, pobrzmiewając echem współpracy lub wzajemnej zależności międzyludzkiej. Niestety, w rzeczywistości ma się ono do nich tak, jak podróbka do oryginału. Współuzależnienie jest formą roz-stroju2 lub choroby. Nie tylko samo z siebie jest bolesne, lecz również postępuje z czasem, rodząc poważne powikłania zarówno w wymiarze jednostkowym jak i ogólnospołecznym.
Zazwyczaj zaczyna się ono w dzieciństwie, w rodzinach, w których brakuje bezwarunkowej miłości w stopniu całkowitym lub częściowym. Prawdziwa miłość może nawet być w nich obecna, lecz nie jest ona wyrażana w zrozumiały dla dziecka sposób. Przykładowo, ojciec może naprawdę kochać swoje dzieci, lecz jeśli nieczęsto bywa w domu i rzadko się z nimi widuje, to prawdopodobnie one nie wiedzą o tym, że on je kocha. Lub w rodzinie może pojawić się upośledzone dziecko, więc większość czasu i energii rodzice poświęcają temu właśnie dziecku, pozostawiając pozostałe potomstwo w przekonaniu, że nie zasługują one na miłość i w ten sposób są one pozbawione potencjału do bycia kochanymi.
Najpowszechniejszą przyczyną braku miłości w rodzinie jest jednak to, że jedno z rodziców, lub oboje naraz, pogrąża się w jakimś własnym problemie lub nałogu i nie jest już więcej w stanie obdarzać swojego dziecka bezwarunkową miłością.
Jeśli rzeczywiście brakuje miłości (a nie pozostaje ona po prostu źle wyrażana), to będzie prowadziło to do różnych form przemocy (emocjonalnej, psychicznej, duchowej, słownej czy fizycznej) i prawie z całkowitą pewnością stan ów zrodzi współuzależnienie. Dzieci polegają na swoich rodzicach i innych dorosłych, już choćby z tej prostej przyczyny, żeby móc żyć. Przeraża je sama myśl, że ci dorośli mogą nie być w stanie (z powodu swych własnych problemów) obdarzać ich miłością, której potrzebują. Bezpieczniej i prościej jest postrzegać samego siebie jako niegodnego miłości i wierzyć, że jeśli sam się zmienię, to wówczas ci dorośli może zaczną mnie w ogóle, lub bardziej kochać. Dzieci odczuwają wstyd, że są (jak same to postrzegają) niegodne miłości i zaczynają same siebie krytykować i odrzucać. Jak już raz rozpocznie się ten proces odrzucania samego siebie, to będzie on ciągnąć się w życiu dorosłym i stanie się pożywką dla wielu innych problemów lub nałogów.
W swojej książce Life of the Beloved3 (Życie Umiłowanego) Henri Nouwen pisze:
„Tak, istnieje taki głos, głos, który mówi z góry oraz od wewnątrz i który delikatnie szepcze lub oznajmia głośno: «Ty jesteś moim Umiłowanym, w tobie mam upodobanie». Z pewnością niełatwo jest usłyszeć ów głos w świecie wypełnionym innymi głosami, które krzyczą: «Do niczego się nie nadajesz, jesteś szpetny; nic nie jesteś wart; jesteś godzien pogardy, jesteś nikim – dopóki nie udowodnisz nam, że jest odwrotnie». Te negatywne głosy są tak silne i natarczywe, że łatwo w nie uwierzyć. I tu właśnie kryje się ogromna pułapka. Jest to pułapka odrzucenia samego siebie. Po latach zrozumiałem, że to wcale nie sukces, popularność czy władza stanowią największą pułapkę, lecz odrzucenie samego siebie”.
Ostrzegawcza lampka?
Wydawało się, że fakt, iż Bóg nie odpowiadał na moje modlitwy o wyzdrowienie Philipa, potwierdzał jedynie moje utajone lęki, że Go zawiodłam i że moje modlitwy nie zasługują na odpowiedź. Nie czułam, żeby On kochał mnie osobiście. Nie winiłam Go: przecież sama siebie postrzegałam jako osobę, którą trudno kochać i czułam, że Bóg musi mieć w tej kwestii znacznie wyższe standardy od moich.
Nie był to problem natury intelektualnej: teoretycznie przynajmniej wierzyłam w bezwarunkową miłość Boga do ludzkości. Nie uważałam, że muszę zasługiwać na Jego miłość lub Jego zbawienie i z przekonaniem mogłam wypowiadać Credo. Zdawałam sobie sprawę, że moje uczucia były nielogiczne, lecz nie wiedziałam, dlaczego czułam się tak, jak się czułam, ani co mam z tym wszystkim zrobić.Tak naprawdę nie dostrzegałam w tym żadnego problemu. Po prostu uważałam, że miłość Boga jest zbyt wspaniała, byśmy mogli ją przyswoić.
Dziś uważam, że jeśli w miłość Boga do nas wierzymy głową, lecz nie sercem, to znaczy, że zapala się mała czerwona lampka kontrolna, stanowiąca ostrzeżenie, że w naszym życiu istnieją obszary, które potrzebują uzdrowienia.
Prawdą jest, że proces poznania miłości Bożej sercem rozwija się z czasem. Lecz jeśli porównamy nasze własne wyobrażenia na temat tego, jak postrzega nas Bóg, z reakcją Ojca w przypowieści o synu marnotrawnym, to wówczas otrzymamy użyteczny probierz. Czy wyobrażamy sobie, że wygląda On na zagniewanego, smutnego lub zawiedzionego, kiedy na nas patrzy, czy też widzimy Go, jak podchodzi do nas z otwartymi ramionami? Jeśli uświadomimy sobie, że nasz własny obraz nie pasuje do tego, co On sam objawił na temat swojego wybaczenia i miłości, wówczas możemy zapytać samych siebie i Jego, dlaczego tak właśnie jest?
Uwierzenie, że Bóg kocha każdego z nas osobiście, stanowi zaledwie jedną część życia chrześcijanina, lecz jest to szalenie istotna część. Dopóki nie uwierzymy, że On nas kocha, to będzie nam bardzo trudno zarówno czerpać radość z miłosnej więzi z Nim, jak i kochać bliźniego, jak siebie samego.
Jezus przyszedł, żeby objawić miłość Ojca
Jednym z powodów, dla których Syn Boży stał się człowiekiem, było właśnie to, żeby ukazać nam, jak mocno i naprawdę Bóg nas kocha. Kiedy aniołowie śpiewali przy narodzeniu Jezusa: „Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom, w których sobie upodobał” (Łk 2, 14), oznaczało to, że w nas wszystkich sobie upodobał. Jego miłość nie jest bowiem ograniczona do „ludzi dobrej woli”, jak to się czasami tłumaczy. To właśnie my wszyscy jesteśmy obiektem Jego nieskończonej dobrej woli czy upodobania. On kocha nas po prostu takimi, jakimi jesteśmy, ze względu na to, że to On jest dobry, a nie ze względu na to, że my jesteśmy dobrzy! Święty Paweł napisał: „Bóg zaś okazuje nam swoją miłość [właśnie] przez to, że Chrystus umarł za nas, gdyśmy byli jeszcze grzesznikami” (Rz 5, 8).
Z początku myślałam, że moje trudności w tym obszarze były niecodzienne jak na chrześcijankę i wstydziłam się ich. Powiedzenie Bogu, że nie jestem zbytnio przekonana o Jego miłości do mnie, wydawało mi się grubiaństwem wobec Niego. Nie potrafiłam przytoczyć żadnego dobrego powodu dla mojego braku wiary. Nie popełniałam żadnych dramatycznych grzechów, których w moim pojmowaniu Bóg mógłby nigdy nie wybaczyć.
Podstawowe