– Po prostu stwierdziłem, że zakładanie ich zajmuje mi za dużo czasu – mówi.
Simons i Barbara co tydzień wydawali przyjęcia, podczas których akademicy, artyści i lewicujący intelektualiści zdejmowali buty i chodzili boso po białych, puszystych dywanach. Popijali drinki, dyskutując o polityce i o bieżących sprawach.
Simons popełniał błędy. Na przykład pozwolił odejść geometrze, późniejszemu zdobywcy Medalu Fieldsa Shingowi-Tungowi Yau, gdy ten poprosił o przyjęcie na staż. Stworzył jednak jedno z najlepszych na świecie centrów geometrii, zatrudniając dwudziestu matematyków, ucząc się przy tym rozpoznawania najlepszych umysłów w kraju, rekrutowania ich i zarządzania nimi.
W miarę jak wydział Simonsa rozrastał się, rozsypywało się jego życie osobiste.
Charyzma Simonsa powodowała, że do jego biura ciągnęli studenci o każdej porze dnia. Wychwalali jego prace na temat rozmaitości minimalnych, cieszył się ich wielkim uznaniem. Działo się to w czasach, kiedy normy seksualne i wynikające z nich ograniczenia ulegały gwałtownemu rozluźnieniu. Bestsellerowa wówczas książka zatytułowana Open Marriage (Otwarte małżeństwo) zachęcała małżonków, by „odarli małżeństwo z przestarzałych ideałów” i doświadczyli pozamałżeńskich kontaktów seksualnych. Ruchy na rzecz wyzwolenia kobiet zachęcały w tym samym czasie kobiety do zrzucenia kajdan nałożonych im przez społeczeństwo, w tym konserwatywny strój, a nawet monogamię.
– Wydawało się, że sekretarki konkurują między sobą, która założy krótszą spódniczkę – wspomina Charlap, profesor w Stony Brook.
Simons miał trzydzieści trzy lata i znowu odczuwał niepokój. Pojawiły się plotki o jego pozamałżeńskim romansie z sekretarką wydziału. Co najmniej raz Simons opowiedział grubiański dowcip na temat kobiet w nauce, czym zaskoczył swoich kolegów.
A Barbara czuła, że żyje w cieniu osiągnięć męża. Była sfrustrowana, że wczesne małżeństwo i macierzyństwo przeszkodziły jej w rozwijaniu kariery naukowej. Była inteligentna i ambitna, ale wyszła za mąż, mając osiemnaście lat, a w wieku dziewiętnastu lat urodziła córkę.
– Czułam się trochę uwięziona – opowiada.
Pewnego dnia Simons usłyszał, że Barbara jest w związku z młodszym kolegą, którego zatrudnił i dla którego był mentorem. Był wstrząśnięty. Gdy podczas wieczornego przyjęcia ktoś zapytał go, dlaczego jest taki przygnębiony, zauważając, że jego związek z Barbarą nie był idealny i że nie wydawało się, by był jej szczególnie oddany, pijany Simons uderzył ręką w ścianę – wspomina jeden z jego kolegów.
Simons postanowił wziąć roczny urlop i spędzić go na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, gdzie mógł poddać się terapii pierwotnej, która stawała się wówczas czymś w rodzaju zjawiska kulturowego. W ramach takiej terapii można było krzyczeć lub w inny „pierwotny” sposób wyrażać stłumiony ból niczym noworodek wychodzący z łona matki. Simons czasami budził się z krzykiem w nocy, zainteresował się więc takim podejściem.
Po kilku tygodniach zaczął się jednak nad tym zastanawiać. Gdy instruktor zasugerował mu, że może poczynić większe postępy, jeśli zastosuje marihuanę, zdecydował się uciec.
– To wygląda na jakąś mistyfikację – pomyślał.
Wrócił na Wschodnie Wybrzeże i spędził rok w Institute for Advanced Study w Princeton. Nie udało mu się uratować małżeństwa z Barbarą. W końcu rozwiedli się. Barbara poszła na Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley, gdzie w roku 1981 zdobyła tytuł doktora w dziedzinie informatyki. W swojej pracy doktorskiej rozwiązała otwarty problem informatyki teoretycznej. Podjęła pracę w IBM na stanowisku badawczym i została prezeską ACM (Association for Computing Machinery), największego stowarzyszenia zrzeszającego ludzi nauki, nauczycieli i profesjonalistów zajmujących się informatyką. Później została krajowym ekspertem do spraw bezpieczeństwa w komputerowym głosowaniu. Interesowała się technologią i rozwiązywaniem problemów społecznych, co byłoby atrakcyjne również dla Simonsa.
– Po prostu pobraliśmy się zbyt młodo – mówi. – Moi rodzice mieli rację.
Po powrocie na Long Island, tym razem już w pojedynkę, Simons poszukiwał niani, która zamieszkałaby w jego domu i podała pomocną dłoń, gdy będzie u niego trójka jego dzieci. Pewnego dnia przeprowadzał wstępną rozmowę z Marylin Hawrys, ładną dwudziestodwuletnią blondynką, która później została studentką ekonomii w Stony Brook. Krótko po jej zatrudnieniu zaprosił ją na randkę. Przez jakiś czas sporadycznie spotykali się. W końcu Marylin odeszła i została nianią dzieci Jamesa Axa, pomagając mu w trudnej sytuacji. Axowie byli właśnie w trakcie bolesnego rozwodu. Marylin mieszkała z Barbarą Ax i jej dwoma synami – Kevinem i Brianem. Późnymi wieczorami grała z rodziną w scrabble, gotowała makaron z serem i była do dyspozycji, gdy dzieci potrzebowały wypłakać się komuś w mankiet.
– Marylin była dla nas wszystkich wybawieniem – wspomina syn Axa, Brian Keating.
Z czasem Jim i Marylin nawiązali romans. Marylin pracowała nad doktoratem z ekonomii, a Simons cieszył się z przełomu we współpracy z Shiingiem-Shenem Chernem, profesorem, za którym przeniósł się do Berkeley tylko po to, by dowiedzieć się, że właśnie poszedł na urlop naukowy.
Samodzielnie Simons dokonał odkrycia związanego z kwantyfikacją kształtów w zakrzywionych przestrzeniach trójwymiarowych. Pokazał swoją pracę Chernowi, który zauważył, że teorię tę można rozszerzyć na wszystkie wymiary. W roku 1974 Chern i Simons opublikowali artykuł zatytułowany Characteristic Forms and Geometric Invariants (Formy charakterystyczne i niezmienniki geometryczne), w którym wprowadzili pojęcie niezmienników (inwariantów) Cherna-Simonsa, które okazały się użyteczne w różnych dziedzinach matematyki. Inwariant lub niezmiennik to własność, która pozostaje niezmienna nawet po poddaniu jej określonemu typowi przekształceń.
W roku 1976, w wieku trzydziestu siedmiu lat, Simons został wyróżniony przez Amerykańskie Towarzystwo Matematyczne Nagrodą Oswalda Veblena w dziedzinie geometrii za prace zrealizowane wraz z Chernem oraz za swoje wcześniejsze badania nad rozmaitościami minimalnymi. To najwyższe wyróżnienie w tej dyscyplinie. Dziesięć lat później fizyk teoretyk Edward Witten i inni odkryli, że teoria Cherna-Simonsa ma zastosowania w szerokim spektrum dziedzin fizyki, między innymi w fizyce materii skondensowanej, w teorii strun i w supergrawitacji. Odegrała ona kluczową rolę w metodach stosowanych przez Microsoft i inne firmy starające się zbudować komputer kwantowy, który mógłby rozwiązywać problemy stawiane przed nowoczesnymi komputerami, na przykład problemy związane z tworzeniem leków lub sztuczną inteligencją. Do roku 2019 na teorię Cherna-Simonsa powoływano się kilkadziesiąt tysięcy razy, około trzy razy dziennie, co na dobre umocniło bardzo wysoką pozycję Simonsa w matematyce i w fizyce.
Simons osiągnął szczyt w swoim zawodzie. Szybko odszedł od matematyki, desperacko poszukując nowego szczytu do zdobycia.
W roku 1974 firma płytek podłogowych, którą założył wraz z przyjaciółmi Edmundem Esquenazim i Jimmym Mayerem, sprzedała 50 procent swoich akcji z zyskiem dla Simonsa i innych właścicieli. Simons poradził Esquenaziemu, Mayerowi i Victorowi Shaio, by zainwestowali swoje pieniądze u Charliego Freifelda, który studiował z Simonsem na Harvardzie. Zarejestrowany za granicą trust, który Shaio założył dla Simonsa, również zainwestował pieniądze u Freifelda.
Freifeld przyjął inną strategię niż większość inwestorów. Budował modele ekonometryczne służące do przewidywania cen towarów, między